سیما کاظم پور چورسی؛ مهدی عرفانیان؛ زهرا عبادی نهاری
چکیده
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی داده‌های ماهواره‌ای یا سنجش از دور در پایش خشکسالی حوضة آبریز دریاچة ارومیه است. بدین منظور نخست داده‌های NDVI و LST سنجندة MODIS و داده‌های بارندگی ماهوارة TRMM در مقیاس ماهیانه از ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی داده‌های ماهواره‌ای یا سنجش از دور در پایش خشکسالی حوضة آبریز دریاچة ارومیه است. بدین منظور نخست داده‌های NDVI و LST سنجندة MODIS و داده‌های بارندگی ماهوارة TRMM در مقیاس ماهیانه از سال 2000 تا 2014 دانلود شد. پس از پردازش تصاویر، شاخص‌های خشکسالی VCI، TCI و PCI و شاخص‌های ترکیبی VHI، CI1، CI2 و CI3 برای ماه‌های مارس تا سپتامبر (فصل رشد) محاسبه شدند. برای اعتبارسنجی این شاخص‌ها، شاخص SPI در مقیاس‌های زمانی 3، 6 و 9 ماهه به کار رفت. نتایج به‌طور میانگین نشان داد شاخص ماهواره‌ای مطلوب برای پایش خشکسالی کشاورزی حوضة آبریز دریاچة ارومیه طی فصل رشد، VCI است. شاخص‌های SPI3، SPI6 و SPI9 بیشترین همبستگی را در ماه مارس به ترتیب با VCI و VHI، در ماه آوریل با PCI و CI1، در ماه می با TCI، CI3 و CI1، در ماه ژوئن و جولای با VCI و در ماه‌های آگوست و سپتامبر با TCI و VCI دارند. در ماه‌های می و آوریل شاخص‌های ترکیبی نتایج بهتری نسبت به شاخص‌های VCI و TCI ارائه کردند؛ درنتیجه شاخص‌های ترکیبی طی ماه‌های مرطوب (می و آوریل) نتایج بهتری را ارائه می‌کنند. همچنین نتایج طبقه‌بندی شدت خشکسالی حوضة آبریز دریاچة ارومیه براساس شاخص VCI طی فصل رشد (مارس تا سپتامبر) نشان داد در سال‌های 2000، 2008 و 2001 به ترتیب با 85/93، 93/91 و 72 درصد، بیشترین و در سال‌های 2010، 2007 و 2004 به ترتیب با 21/1، 06/2 و 33/5 درصد، کمترین خشکسالی (ضعیف تا بسیار شدید) در سطح حوضه روی داده است. با استفاده از شاخص‌های ماهواره‌ای مطلوب ارائه‌شده در پژوهش حاضر، امکان پیش‌بینی و برآورد منطقه‌ای پدیدة خشکسالی حوضة آبریز دریاچة ارومیه در ماه‌های مختلف فصل رشد یا طی فصل رشد و دستیابی به نتیجة بهتر وجود دارد.
