زهرا کثیری؛ محمود حبیب نژاد؛ سید حسین روشان
چکیده
شناسایی منابع آب زیرزمینی و تلاش برای حفظ منابع آبی، یکی از اهداف بزرگ کشورهایی است که با مشکل کم‌آبی مواجه هستند. آب‌های زیرزمینی طی دهه‌های اخیر به دلیل برداشت بیش از تغذیه کاهش یافته‌اند. مدیریت ...
بیشتر
شناسایی منابع آب زیرزمینی و تلاش برای حفظ منابع آبی، یکی از اهداف بزرگ کشورهایی است که با مشکل کم‌آبی مواجه هستند. آب‌های زیرزمینی طی دهه‌های اخیر به دلیل برداشت بیش از تغذیه کاهش یافته‌اند. مدیریت منابع آب زیرزمینی با اکتشاف و بهره‌برداری متناسب با پتانسیل آبخوان، یکی از مهم‌ترین راهبردها در این زمینه است. در این پژوهش به‌منظور پهنه‌بندی پتانسیل آب زیرزمینی دشت ناز ساری، از عوامل مؤثر بر نفوذپذیری خاک و تغذیة سفره‌های آب زیرزمینی شامل لایه‌های زمین‌شناسی، پوشش گیاهی، شیب، جهت شیب، بارش، دما، ارتفاع، فاصله از گسل، تراکم گسل، فاصله از آبراهه و تراکم آبراهه و فاصله از جاده استفاده شد. به این منظور نخست لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم‌افزار ArcMap 10.3 به‌صورت لایة رستری تهیه شد؛ سپس هریک از عوامل در بردار وزن به‌دست‌آمده از روش ANP ضرب و نقشة پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی منطقه از راه حاصل‌جمع لایه‌های نهایی عوامل اقلیمی، هیدرولوژی، زمین‌شناسی، توپولوژی و زیست‌محیطی تهیه شد. به‌منظور اعتبارسنجی نقشة نهایی، منحنی ROC به کار رفت.
نتایج نشان داد 35/995 کیلومترمربع از مساحت منطقه پتانسیل زیاد و بسیار زیاد، 76/2549 کیلومترمربع پتانسیل کم و بسیار کم و 17/642 کیلومترمربع پتانسیل متوسط درزمینة منابع آب زیرزمینی دارند؛ همچنین نتیجة 87درصدی منحنی ROC بیان‌کنندة دقت زیاد این روش در تهیة نقشة پتانسیل آب زیرزمینی در محدودة مطالعاتی است. براساس روش ANP نیز، عوامل زمین‌شناسی و ارتفاع منطقه بیشترین تأثیر را بر پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی در منطقة بررسی‌شده دارند. بر این مبنا بررسی پتانسیل سفره‌های آب زیرزمینی و بهره‌برداری بهینه و متناسب با توان آبخوان برای مدیریت پایدار این منابع ضروری است
