زهرا سهرابی زاده؛ حمید سودایی زاده؛ محمد علی حکیم زاده؛ روح الله تقی زاده مهرجردی؛ محمد جواد قانعی بافقی
چکیده
آلودگی خاک با فلزات سنگین، مسئلة مهمی است. این پژوهش با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین (کادمیم، مس، آهن، منگنز، سرب و روی) در 102 نمونه خاک معدن سرب و روی کوشک شهرستان بافق در استان یزد انجام و غلظت به روش مربع ...
بیشتر
آلودگی خاک با فلزات سنگین، مسئلة مهمی است. این پژوهش با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین (کادمیم، مس، آهن، منگنز، سرب و روی) در 102 نمونه خاک معدن سرب و روی کوشک شهرستان بافق در استان یزد انجام و غلظت به روش مربع لاتین تعیین شد؛ همچنین ارزیابی آلودگی خاک با استفاده از عامل آلودگی (CF)، غنی‌شدگی (EF) و شاخص زمین‌انباشتگی (Igeo) انجام شد. نتایج نشان داد میانگین مقادیر کادمیم، مس، آهن، منگنز، سرب و روی در خاک‌های منطقه به‌ترتیب 26/0، 39/0، 1/4، 3/5، 9/40 و 9/51 میلی‌گرم بر کیلوگرم است و در این بین، کادمیم، سرب و روی از حد آستانة ایران و جهان فراتر رفته‌اند. در تمامی شاخص‌های محاسبه‌شده، بیشترین مقدار به عنصر سرب مربوط بوده که دلیل آن، نوع سنگ مادری و زمین‌شناختی و فعالیت‌های انسانی است. تجزیه و تحلیل آماری چندمتغیره، مؤلفة اصلی و تجزیه و تحلیل خوشه‌ای نشان داد فلزات سنگین بررسی‌شده در دو گروه طبقه‌بندی می‌شوند؛ گروه اول شامل عناصر مس، کادمیم، سرب و روی است که سرب و روی عمدتاً از آلودگی‌های سنگ‌شناختی و فعالیت‌های انسانی ناشی از معدن‌کاری و ترافیک تأثیر می‌پذیرند؛ گروه دوم شامل منگنز و آهن است که این عناصر نیز از منابع سنگ‌شناسی و انسان‌شناختی ناشی از فعالیت‌های کشاورزی و کودهای شیمیایی تأثیر می‌پذیرند. با توجه به اینکه خاک منطقة پژوهش علاوه بر عناصر سرب و روی به سایر فلزات سنگین نیز آلوده است، انجام پژوهش‌های بیشتر در منطقه برای ارزیابی برنامه‌های راهبردی مدیریت منابع خاک ضروری است.
