زهرا قصابی؛ مائده فتحی؛ معصومه نوروزی؛ پرویز رضازاده
چکیده
تاریخچة اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری در منطقة زاگرس مرکزی نشان‌دهندة فراوانی بارش برف در فصل سرد است. در سال‌های اخیر گرایش بارش‌ها از برف به باران در فصول پاییز و زمستان افزایش و بارش برف در فصل ...
بیشتر
تاریخچة اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری در منطقة زاگرس مرکزی نشان‌دهندة فراوانی بارش برف در فصل سرد است. در سال‌های اخیر گرایش بارش‌ها از برف به باران در فصول پاییز و زمستان افزایش و بارش برف در فصل زمستان در استان نسبت به میانگین بلندمدت کاهش یافته است؛ این در حالی است که گاهی شاهد بارش برف بهاری در استان هستیم.
در این پژوهش شرایط دینامیکی و ترمودینامیکی برای سه بارش فرین برف در فصل بهار با استفاده از داده‌های era5 با تفکیک شبکه‌ای 25/0 درجه تحلیل می‌شود. برای بررسی اقلیمی، نابهنجاری‌های دما، بارش و ارتفاع ژئوپتانسیلی طی دورة آماری 30ساله (1981- 2010) محاسبه شد؛ همچنین کمیت‌های فرارفت تاوایی، شار رطوبت و آب قابل بارش برای دستیابی به منابع رطوبت مؤثر در ریزش برف در سطح استان بررسی شد. تحلیل نابهنجاری‌های بارش نشان می‌دهد مقدار آنها در همة رویدادهای بارشی بیش از میانگین بلندمدت بوده است که با نابهنجاری دما و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال همخوانی دارد.
نتایج نشان داد رطوبت سامانه‌های مطالعه‌شده بیشتر از دریای سرخ، دریای عرب، دریای عمان و شمال اقیانوس هند تأمین شده و با فرارفت تاوایی مثبت همراه بوده است. بررسی شرایط ترمودینامیکی نیز نشان داد شاخص‌های ناپایداری در ساعات پیش از آغاز بارش مساعد بوده و فعالیت همرفتی سامانه‌ها را تشدید کرده است. سرمایش همرفتی همراه با کاهش شدید دما سبب تبدیل باران به برف شده است. کاهش چشمگیر دما نسبت به میانگین بلندمدت و سردبودن ستون جوّ، بارش برف را در فصل بهار توجیه می‌کند.
