Document Type : Research Paper
Authors
1 Assistant Professor of Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Payame Noor University, Tehran, Iran
3 4 MُُSc. of Urban Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
Abstract
Keywords
مقدمه
طرح مسئله
در جهان امروز، بحران منابع آب به مسئلهای بسیار جدی تبدیل شده است و پیشبینی میشود چنانچه روند کنونی ادامه یابد، تا سال 2025 دو نفر از هر سه نفر جمعیت کرۀ زمین در مناطق بحرانزده ازنظر آب زندگی خواهند کرد (ملکوتیان و کرمی، 1383: 110). ازنظر توزیع جهانی، 2/97 درصد منابع آب به شکل آبهای شور در اقیانوس جهانی متمرکز شدهاند و تنها 8/2 درصد آبهای جهان، شیرین هستند که از این میزان، 15/2 درصد به شکل یخهای قطبی و تنها
63/0 درصد منابع آب زیرزمینی را تشکیل میدهند. 02/0 درصد باقیمانده شامل منابع آب خاک، دریاچههای آب شور و شیرین، رودخانهها و رطوبت اتمسفر است. با وجود ذخیره ناچیز آبهای زیرزمینی، حدود 50 درصد جمعیت دنیا ازنظر شرب به همین آبهای زیرزمینی متکی هستند. در سرزمین ایران نیز بارش سالانه به علت قرارگیری در منطقۀ خشک جهان کمتر از یکسوم متوسط جهانی است و از
250 میلیمتر در سال تجاوز نمیکند (علیزاده، 1386: 13). آبهای زیرزمینی از منابع طبیعی شامل نزولات جوی، آب رودها، آب دریاچهها و ذخایر مصنوعی مانند آبهای نفوذی از سدها، تراوش اراضی و نهرهای زراعی و مانند آنها تغذیه میشوند (کردوانی، 1374: 11) و کمبود منابع آب همواره از جدیترین موانع توسعه بوده است. معرفی ایران با عنوان نخستین خاستگاه جهانی قنات در ٣٨٠٠ سال پیش، از مصداقهای رشد و نمو چنین تفکراتی در اندیشههای آب ایران بوده است. بنابراین، بر اهمیت مدیریت منابع آبی کشور بیش از پیش افزوده میشود و مسلم است اجرای صحیح آن بدون شناخت و آگاهی دقیق و جامع از مسائل طبیعی حوضههای آبی کشور امکانپذیر نیست (منتظری و غیور، 1388: 71).
اگرچه آب مطلوب با مدیریت صحیح خاک و آب، امکان تولید بیشترین محصول را فراهم میکند، آبیاری با آب نامطلوب مسائلی را در خاک و کشت به دنبال دارد که سبب کاهش محصول میشوند مگر اینکه با روشهای ویژۀ مدیریت، بیشترین ظرفیت تولیدی مزرعه در مجموع شرایط معینی حفظ یا ایجاد شود (تقیزاده، 1389: 293). از نظر کیفی، شوری و مقدار سدیم موجود در آب مهمترین معیار برای دستهبندی آب در کشاورزی است؛ زیرا این دو عامل نهتنها بر رشد گیاه مؤثرند، درجۀ تناسب آب را ازنظر آبیاری و تأثیر آن بر نفوذپذیری خاک مشخص میکنند. معیار شناسایی شوری با هدایت الکتریکی (EC) و عامل سدیم معمولاً با نسبت جذبی سدیم (SAR) سنجیده میشود (علیزاده، 1386: 772). در آبخیزها و دشتهای مناطق بیابانی به علت شرایط ویژۀ طبیعی و هیدرولیکی، آبهای شیرین به سمت آبهای شور جریان مییابند و روی آنها قرار میگیرند و یا با بهرهبرداری بیش از اندازۀ سفرههای آب شیرین، تعادل هیدروستاتیکی تغییر میکند و آبهای شور به سمت آبهای شیرین جریان مییابند (آباده و همکاران، 1385: 2). چنانچه آب زیرزمینی شور شود، خاک نیز سریع شور میشود و رشد گیاه با وجود آب و تهویۀ کافی مختل میشود (تشکری و همکاران، 1383: 2).
دشت نمدان در شهرستان اقلید یکی از دشتهای پرآب استان فارس است که رودخانۀ شادکام در خطقعر آن قرار دارد. این رودخانه پس از طی مسیر 150 کیلومتری به دریاچۀ کافتر در انتهای دشت میرسد. طی سالهای اخیر، عوامل متعددی ازجمله کاهش نزولات جوی و مهمتر از آن، بهرهبرداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی باعث کاهش شدید سطح آبهای زیرزمینی شدهاند و زندگی جوامع انسانی و حیات گیاهی و جانوری منطقه را با تهدید جدی مانند مهاجرت بیرویه به شهرهای اطراف مواجه کردهاند (شکل 1).
بررسی میزان شوری آبها، یکی از راههای تعیین میزان بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی است به شکلی که هرچه میزان شوری آب بیشتر باشد، برداشت بیشتر از منابع زیرزمینی را نشان میدهد. درهرحال، تحلیل فضایی و مشخصکردن پهنههای پرخطر برداشت و تعیین ارتباط آنها با موقعیت، نوع و تعداد چاههای مجاز و غیرمجاز کشاورزی راهگشای مسئولان برای تعیین محدودههای ممنوع، مشروط و نیز مجاز برداشت آب زیرزمینی است.
شکل 1. ویژگیهای اقلیمی دشت نمدان
اهمیت پژوهش
کشاورزی در مناطق خشک و نیمهخشک بیشتر به استحصال آبهای زیرزمینی وابسته است. در چند دهۀ اخیر، برداشت بیش از حد در این مناطق به کاهش درخور توجه سطح ایستابی و افزایش هزینههای استحصال منجر شده است (صبوحی و همکاران، 1386: 476). کاهش سطح آب و شوری آن در زمینهای خشک و نیمهخشک موانع مهمی در قابلیت کشاورزی پایدار این مناطق محسوب میشوند (yun chen et al., 2010: 1). شوری خاک نیز یکی از مخاطرات شدید محیطی است که بر رشد بسیاری از محصولات کشاورزی بهویژه در نواحی خشک و نیمهخشک تأثیر میگذارد و کاهش شدید تولیدات و محصولات کشاورزی را به همراه دارد (Taghizadeh (Mehrjardi et al., 2008: 708.
دشت نمدان یکی از دشتهای حاصلخیز استان فارس است که به علت موقعیت ویژۀ خود و قرارگرفتن در مجاورت دشتهای کمباران آباده و ابرکوه و نیز برداشتهای بیرویه از آبهای زیرزمینی با خطر جدی افزایش میزان شوری آب روبهروست. میزان شوری آب زیرزمینی این دشت در اثر خشکسالی و تشدید برداشتهای بیرویه طی سالهای اخیر، بسیار افزایش یافته و از متوسط 470 در سال 1380 به 536 در سال 1389 رسیده است. منحنی بیشترین شوری نیز افزایش شدید میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان را طی سالهای 1380 تا 1389نشان میدهد و این امر به کمبود شدید بارندگی طی سالهای یادشده در حوضۀ آبریز دشت نمدان نسبت داده میشود (شکل 2). از سوی دیگر، توزیع فضایی میزان شوری آب نیز یکنواختی کاملی ندارد و در برخی مناطق، وضعیت بحرانی و در برخی مناطق، مطلوبتر است. بنابراین، تعیین مناطق و نواحی دشت نمدان که در موقعیت بحرانی قرار دارند و تعیین علتهای در معرض بحران قرارگرفتن چنین مناطقی ازجمله اولویتهای پژوهشی دشت نمدان محسوب میشوند.
شکل 2. تغییرات میزان شوری آب دشت نمدان در دهۀ اخیر (منبع: سازمان آب منطقهای فارس- واحد آباده)
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و علی است و اطلاعات از منابع کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شدهاند. روش انجام پژوهش به شکلی است که ابتدا میزان هدایت الکتریکی آب چاههای مشاهدهای دشت نمدان که میزان شوری آب را نیز بیان میکند، از سال 1380 تا 1389 در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد و سپس با بهرهگیری از روش میانیابی1 به پهنهبندی میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان بر اساس دستهبندی شکست طبیعی2 پرداخته شد. در نهایت، با انجام عملیات همپوشانی3، لایههای اطلاعاتی در دورههای آماری تلفیق و پهنۀ دشت نمدان بر اساس میزان شوری آبهای زیرزمینی به پنج دستۀ با میزان شوری بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بسیار کم تقسیمبندی و ارتباط آن با موقعیت قرارگیری چاههای عمیق و نیمهعمیق دشت نمدان مشخص شد.
هدف و فرضیۀ پژوهش
هدف پژوهش حاضر پهنهبندی دشت نمدان شهرستان اقلید ازنظر میزان شوری آبهای زیرزمینی بهمنظور شناسایی محدودههای بحرانی و ارائۀ راهکارهای مناسب برای جلوگیری از تشدید شوری آبهای زیرزمینی است. همچنین پژوهش حاضر برای بررسی فرضیۀ زیر تدوین یافته است:
به نظر میرسد بین موقعیت فضایی چاههای زراعی عمیق و نیمهعمیق دشت نمدان با تشدید میزان شوری آبهای زیرزمینی آن رابطۀ معناداری وجود دارد.
محدوده مطالعهشده
دشت نمدان در شمال استان فارس و در شهرستان اقلید واقع و با میانگین بارش سالانه 353 میلیمتر از سمت غرب به محدودۀ مطالعاتی خسروشیرین، از جنوب به آسپاس و از جنوبشرقی به محدوده مطالعاتی دهبید محدود شده است (مهندسان مشاور فارساب صنعت، 1389: 8) (شکل 3).
شکل 3. موقعیت محدودۀ مطالعهشده در سطوح ملی، استانی و شهرستانی (منبع: نگارندگان)
|
|
1 Interpolate 2 Natural break 3 Overlay |
پیشینۀ پژوهش
چندین مطالعه به شرح زیر دربارۀ شناسایی و پهنهبندی میزان شوری آبهای زیرزمینی انجام شده است:
آباده و همکارن (1385) در پژوهشی، اثر افت سطح ایستابی را بر شوری آب زیرزمینی منطقۀ زیرآباد سیرجان بررسی کردند و با استفاده از آمار 29 چاه پیزومتری و 20 چاه مشاهدهای، نواحی دارای میزان شوری آب زیاد را با برداشت بیرویه از آنها مرتبط دانستند.
اکبری و همکاران (1388) در پژوهشی با عنوان «بررسی افت سطح آبهای زیرزمینی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی»، میزان تغییرات کمی سطح آبهای زیرزمینی دشت مشهد را بررسی کردند و نتیجه گرفتند سطح آب زیرزمینی در بخشهای مرکزی و غربی تا 30 متر کاهش داشته و بیشتر معلول عواملی مانند خشکسالی، برداشت بیرویه، ازدیاد جمعیت، افزایش سطح زیرکشت و تعداد زیاد چاههای برداشت است.
Moradi و همکاران (2011) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به پهنهبندی شدت وقوع خشکسالی در استان فارس پرداختند و نتیجه گرفتند شدت وقوع خشکسالی در بخشهای مرکز و جنوب استان نسبت به سایر مناطق استان بیشتر است.
تقیزاده و کیومرثی (1391) در پژوهشی با عنوان «شناسایی پهنههای سهگانه بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی با استفاده از GIS، مطالعه موردی: دشت نمدان شهرستان اقلید» تغییرات سطح آبهای زیرزمینی دشت نمدان را بررسی کردند و محدودههای سهگانه مجاز، مشروط و ممنوع برداشت آب زیرزمینی دشت نمدان را نشان دادند.
برتری پژوهش حاضر بر پژوهشهای انجامشده، پایش دقیق میزان شوری آب زیرزمینی دشت نمدان طی یک دهه (1380-1389) و در نهایت، پهنهبندی نهایی میزان شوری دشت و کشف ارتباط میزان شوری آب با موقعیت قرارگیری حلقه چاههای کشاورزی به تفکیک عمیق و نیمهعمیق است.
مبانی نظری پژوهش
کاهش نزولات جوی یکی از عوامل مهم در تغییرات میزان شوری آبهای زیرزمینی است. چندین سال است این پدیده بیشتر مناطق جغرافیایی کشور ازجمله شمال استان فارس را با تهدید جدی مواجه کرده است. اگرچه شاخصهای چندگانۀ شدت خشکسالی[1] بیشتر بر ارزیابی احتمال خشکسالی تأکید میکنند، این عوامل چندان جامع و مرتبط نیستند. شاخصهای خشکسالی به میزان بارندگی، درجۀ حرارات، تبخیر، سطح آبهای زیرزمینی و جریانهای رودخانهای بستگی دارند (fowler and kilsbi, 2002: (178. در کل، خشکسالی عبارت است از دورۀ ممتد کمبود بارش که به صدمهدیدن محصولات زراعی و کاهش عملکرد منجر میشود. در بین تعریفهای خشکسالی، تعریف مقبولتر عبارت است از: خشکسالی معلول دورهای از شرایط خشک غیرعادی است که به اندازهای ادامه یابد که در وضعیت هیدرولوژی ناحیهای، بیتعادلی ایجاد کند.
از نظر متخصصان آبشناسی، پدیدۀ خشکسالی زمانی رخ میدهد که سطح آبهای سطحی و زیرزمینی و میزان آبهای جاری، سطوح آب چاهها، قناتها و سفرۀ آبهای زیرزمینی و حجم آبهای پشت سدها نیز کاهش یابد. بر اثر آبیاری اراضی زراعی با آب شور، روزبهروز حاصلخیزی خاک بر اثر تجمع نمک در خاک کم میشود و زمین زراعی آبیاریشده به اراضی غیرقابل استفاده برای کشاورزی تبدیل میشود (کردوانی، 1375: 135).
قابلیت هدایت الکتریکی آب با درجۀ شوری آب نسبت مستقیم دارد و از این ویژگی برای محاسبۀ درجۀ شوری آب استفاده میشود (جداری عیوضی، 1383: 60).
یافتههای پژوهش
میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان
برای تعیین میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان، اطلاعات 33 چاه مشاهدهای سازمان آب منطقهای طی یک دورۀ دهساله (از سال 1380 تا 1389) استفاده شدند (جدول 1). ازآنجاکه بیشترین میزان شوری آب در زمان بیشترین برداشت سالانه از سفرۀ آب زیرزمینی اتفاق میافتد، میزان هدایت الکتریکی مهرماه هر سال مبنای محاسبههای پژوهش حاضر قرار گرفت.
جدول 1. میزان هدایت الکتریسیته آبهای زیرزمینی دشت نمدان
|
سال آماری نام محل |
80 |
81 |
82 |
83 |
84 |
85 |
86 |
87 |
88 |
89 |
|
بندقاضیخان |
754 |
461 |
387 |
341 |
355 |
343 |
358.5 |
370.5 |
352.5 |
298 |
|
له شیخی |
416 |
415.5 |
412.5 |
387.5 |
431 |
421 |
404 |
446.5 |
379 |
385 |
|
کمینگاه |
357 |
335 |
328.5 |
314.5 |
333 |
354.5 |
438.5 |
356.2 |
375 |
366.5 |
|
له حاجیآباد |
389 |
397 |
388.5 |
388 |
381.25 |
400.5 |
416 |
416.5 |
412.5 |
397 |
|
ساریتان |
487 |
418.25 |
367.5 |
370 |
370 |
375.5 |
406 |
393.1 |
424.5 |
425 |
|
شادکام |
493 |
476.25 |
471 |
444.5 |
454.5 |
403.5 |
470.5 |
472.06 |
492.25 |
424 |
|
بازودراز |
338 |
312.87 |
317 |
307.75 |
318.5 |
320.5 |
340 |
355.5 |
337 |
319.5 |
|
اقبالآباد |
353 |
318.5 |
305.5 |
290.5 |
303.5 |
298.5 |
350 |
326 |
306 |
308.5 |
|
شهرمیان |
585 |
380.37 |
311 |
302.75 |
300 |
257.5 |
338.38 |
312.38 |
277 |
329.5 |
|
شادکام |
424 |
450.5 |
434.5 |
446.5 |
444 |
436 |
850 |
487.45 |
428 |
454.5 |
|
بادکی |
526 |
706.25 |
663.5 |
902 |
774.5 |
740.5 |
717.5 |
658.5 |
657 |
732.5 |
|
شهرمیان |
321 |
375.87 |
374.5 |
402.25 |
335 |
341 |
408.96 |
358.96 |
343.5 |
287.5 |
|
کوشک زر |
377 |
310.5 |
263.5 |
312 |
292.75 |
300.5 |
354 |
308.35 |
320.25 |
308.5 |
|
جعفرآباد |
451 |
390 |
415 |
401.5 |
538.25 |
459 |
514 |
631 |
435.25 |
553 |
|
گودک |
561 |
1035.87 |
1059 |
1157.25 |
1344.75 |
1714.5 |
1786 |
1056 |
1389.75 |
1680.5 |
|
بازبجه |
330 |
325 |
316.5 |
330 |
338.25 |
365 |
398 |
392.5 |
392.5 |
381 |
|
فخرآباد |
416 |
813.5 |
962 |
828.5 |
1016.75 |
974 |
921.85 |
816.35 |
876 |
1011.5 |
|
حیاتی |
498 |
546.5 |
511.5 |
668 |
612.75 |
659.5 |
633.5208 |
690.5 |
674.5 |
638 |
|
کت خلج |
361 |
305.5 |
333 |
297 |
322 |
351.5 |
342 |
335.33 |
356.75 |
345 |
|
تیمارجان |
389 |
321.5 |
312 |
333 |
361 |
362 |
364.5 |
359.5 |
383.5 |
360.5 |
|
علیآباد |
577 |
583.75 |
586 |
569.5 |
555.5 |
653 |
685.5 |
632.93 |
718.5 |
608 |
|
علیآباد |
550 |
983.5 |
820 |
1175 |
927 |
876.5 |
943.04 |
603 |
644.75 |
829.5 |
|
نظامآباد |
455 |
605.5 |
624.5 |
507 |
471.25 |
428.5 |
477.56 |
440 |
481.75 |
749.5 |
|
نظامآباد |
585 |
1119.87 |
1257.5 |
924.25 |
692.5 |
1679.5 |
1323.21 |
568 |
587.5 |
552 |
|
نظامآباد |
738 |
634.62 |
547.5 |
573.75 |
582.5 |
582.5 |
617.57 |
539.5 |
678.5 |
655 |
|
سه قلات |
393 |
406.75 |
395.5 |
357.5 |
394.75 |
395.5 |
413.41 |
407.91 |
499.75 |
411.5 |
|
حسینآباد |
903 |
772 |
684 |
827.5 |
993.75 |
1249.5 |
3717.5 |
3816 |
601.5 |
572.5 |
|
خنگشت |
432 |
342.75 |
284 |
305.5 |
296 |
317.5 |
366 |
338 |
325.75 |
302.5 |
|
چشمه رعنا |
341 |
281.12 |
235 |
253.25 |
287 |
289.5 |
355.5 |
311.73 |
304.5 |
299.5 |
|
خنگشت |
322 |
303 |
274 |
340.5 |
327.75 |
305 |
306.5 |
312.5 |
308.5 |
1707 |
|
خنگشت |
761 |
546.5 |
356.5 |
625 |
1134.25 |
522.5 |
694.14 |
345.5 |
485 |
359.5 |
|
چشمه رعنا |
361 |
279.75 |
278 |
282 |
337.75 |
354 |
339.5 |
355.37 |
329.5 |
320 |
|
چشمه میشان |
290 |
285.62 |
264.5 |
289.75 |
301.5 |
321.5 |
316.53 |
300.53 |
319.5 |
321 |
منبع: سازمان آب منطقهای فارس - واحد آباده
ورود دادههای به محیط GIS: میانیابی و ترسیم نقشههای همارزش
موقعیت و اطلاعات موجود دربارۀ میزان هدایت الکتریکی ثبتشده برای هریک از 32 چاه مشاهدهای موجود در دشت نمدان به شکل نقشۀ مکانمند وارد محیط GIS شد. برای نسبتدهی میزان هدایت الکتریکی هر حلقه چاه مشاهدهای به کل محدودۀ دشت نمدان، به شکلی که نواحی بدون پوشش و برداشتنشده نیز دارای وزن و ارزش مخصوص خود شوند، از روش میانیابی استفاده شد. محدودۀ دشت نمدان بر اساس میزان هدایت الکتریکی ثبتشده برای هر چاه مشاهدهای به شکل پهنههای با میزان شوری بسیار کم تا بسیار زیاد به تفکیک ده سال آماری تبدیل شد (شکلهای 4 و 5). کمترین و بیشترین هدایت الکتریکی آب در هر سال آماری با هم متفاوت است و ازاینرو، امکان دستهبندی آنها در طیف مناسبی میسر نیست که در هر سال، تفاوتهای آماری بین میزان هدایت الکتریکی و در نهایت جمعبندی نهایی میزان شوری آب را طی مجموع دورههای آماری بیان کند. بنابراین برای دستهبندی مطلوب و واضح میانیابی، از روش شکست طبیعی در دستهبندی استفاده و محدودۀ دشت نمدان بر اساس میزان شوری آب زیرزمینی به پنج دسته تفکیک شد. پایش دورهای نقشههای پهنهبندیشده، زیادبودن میزان هدایت الکتریکی (شوری) آب زیرزمینی دشت نمدان را در محدودههای مرکزی و جنوبی دشت نشان میدهد و عموماً میزان هدایت الکتریکی (شوری) آب در محدودههای شمالی دشت نمدان کم است.
شکل 4. پهنهبندی میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان (منبع: سازمان آب منطقهای استان فارس - واحد آباده)
شکل 5. پهنهبندی میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان (منبع: سازمان آب منطقهای استان فارس- واحد آباده)
تلفیق نهایی پهنهها و تعیین میزان نهایی شوری آب زیرزمینی
پهنههای میزان شوری آب طی دورۀ آماری 1380 تا 1389 با رویهمگذاری در محیط GIS به شکل پهنهبندی نهایی میزان شوری آب زیرزمینی تبدیل شدند (شکل 6). نتایج پهنهبندی نشان میدهند در مجموع، 27/18 درصد اراضی موجود در دشت نمدان که عمده در بخش مرکزی دشت واقع شدهاند، با مساحتی برابر 31430 هکتار، محدودههای با میزان شوری آب زیاد و بسیار زیاد هستند.
شکل 6. پهنهبندی نهایی میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان (منبع: سازمان آب منطقهای استان فارس - واحد آباده)
با انطباق چاههای عمیق و نیمهعمیق موجود در دشت نمدان بر پهنهبندی نهایی مشخص شد از 1291 حلقه چاه عمیق موجود، 433 حلقه (33 درصد) در محدودههای با شوری زیاد و بسیار زیاد قرار دارند و تنها 147 چاه نیمهعمیق که برابر 66/12 درصد چاههای نیمهعمیق موجود هستند، در این محدوده قرار دارند؛ این، تأثیر مستقیم و مؤثر چاههای عمیق بر افزایش شوری آبهای زیر زمینی دشت نمدان را نشان میدهد (جدول 2 و شکل 7).
جدول 2. موقعیت قرارگیری چاههای عمیق و نیمهعمیق در پهنههای کاهش آب زیرزمینی
|
درصد |
تعداد چاههای نیمهعمیق |
درصد |
تعداد چاههای عمیق |
میزان کاهش |
|
9/56 |
648 |
26 |
335 |
بسیارکم |
|
2/24 |
276 |
6/14 |
189 |
کم |
|
6 |
69 |
26 |
334 |
متوسط |
|
5/9 |
108 |
3/23 |
301 |
زیاد |
|
4/3 |
39 |
1/10 |
132 |
بسیارزیاد |
|
100 |
1140 |
100 |
1291 |
مجموع |
شکل 7. قرارگیری چاهها در محدودههای برداشت آب زیرزمینی
جمعبندی و نتیجهگیری
نتایج تلفیق لایههای اطلاعاتی پهنهبندی نهایی دشت نمدان برای تعیین محلهای مجاز و یا غیرمجاز بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی استفاده میشوند. پهنههای میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان نشان میدهند از مجموع 172000 هکتار مساحت دشت نمدان، 117725 هکتار محلهای مجاز، 22845 هکتار محلهای مشروط و 31430 هکتار محلهای غیرمجاز برداشت آب زیزمینی هستند و باید کنترل شدید برداشت و تعیین قوانین و مقررات کنترل میزان برداشت آبهای زیرزمینی در این نواحی انجام شود. انطباق حلقه چاههای موجود بر پهنهبندی نهایی نشان میدهد تشدید میزان شوری آب در نواحی با شوری آب زیاد و بسیار زیاد از برداشت بیرویۀ چاههای عمیق ناشی میشود و در سایر نواحی بر حلقه چاههای نیمهعمیق منطبق است. بنابراین، هنگام صدور مجوز بهرهبرداری از چاهها باید با جلوگیری از صدور مجوز حفر چاه جدید و یا کفشکنی چاههای موجود به کنترل میزان برداشت چاههای عمیق توجه و دقت کافی شود.
)
