جغرافیا و برنامه ریزی محیطی

مقاله پژوهشی آب و هواشناسی

1. بررسی اثر سن گیاه زعفران بر میزان تولید محصول آن در استان لرستان

هانیه نظری پور؛ جواد خوشحال دستجردی؛ علی براتیان

دوره 33، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 1-16

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2021.129837.1445

چکیده

چکیدهکشت زعفران به دلیل نیاز آبی کم در سال‌های اخیر در استان لرستان مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعة پایدار کشت محصول زعفران صورت گرفته است. بدین منظور طی یک سال متوالی 1396- 1397 سه منطقه در شهرستان‌های کوهدشت، کوهنانی و خرم‌آباد و در یک پژوهش میدانی در هر منطقه، پنج مزرعه به‌صورت نمونه ... بیشتر چکیدهکشت زعفران به دلیل نیاز آبی کم در سال‌های اخیر در استان لرستان مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعة پایدار کشت محصول زعفران صورت گرفته است. بدین منظور طی یک سال متوالی 1396- 1397 سه منطقه در شهرستان‌های کوهدشت، کوهنانی و خرم‌آباد و در یک پژوهش میدانی در هر منطقه، پنج مزرعه به‌صورت نمونه انتخاب شد. پارامتر بررسی‌شده، سن مزارع از یک تا پنج سال در سه منطقة کوهدشت، کوهنانی و خرم‌آباد بوده است. در این پژوهش خصوصیات گل و وزن خشک کلالة زعفران همزمان با بازدیدهای فنولوژیک روزانه از سطح مزارع تعیین شد. نتایج در هر دو سال نشان دادند در هر سه منطقه، سن، مهم‌ترین عامل تغییر عملکرد بوده است؛ به طوری که با افزایش سن گیاه زعفران تا چهار سال، بازدهی زعفران روند صعودی و سپس کاهش یافته است. اثر سن مزرعه بر عملکرد گل و کلالة زعفران ازنظر آماری معنادار بوده که مشخص شد کمترین عملکرد برای مزارع یک، دو و پنج‌ساله و بیشترین عملکرد برای مزارع سه و اوج آن چهارساله بوده است. طی بررسی نقش دما در دو سال متوالی مشاهده شد که در سال 1396 متوسط دما بیشتر بوده و طبیعتاً طول مدت گل‌دهی کاهش یافته است؛ بر این اساس میزان عملکرد زعفران در این سال نسبت به سال 1397 مقدار کمتری را نشان می‌دهد که بیانگر نقش دمای دورة گل‌دهی در افزایش عملکرد است.

مقاله پژوهشی برنامه ریزی در محیط های شهری

2. ارزیابی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل CA_Markov

زینب کریم زاده مطلق؛ علی لطفی؛ سعید پور منافی؛ سید سعیدرضا احمدی زاده

دوره 33، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 63-80

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.130601.1458

چکیده

تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین[1]، یکی از موضوعات اصلی توسعة پایدار است. به‌منظور ارائة علمی منطقی برای تصمیمات برنامه‌ریزی منطقه‌ای و توسعة پایدار می‌توان از مدل‌های پیش‌بینی الگوهای کاربری اراضی استفاده کرد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مدل‌سازی و پیش‌بینی الگوهای زمانی و مکانی تغییر کاربری اراضی حوضة زاینده‌رود است. در این ... بیشتر تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین[1]، یکی از موضوعات اصلی توسعة پایدار است. به‌منظور ارائة علمی منطقی برای تصمیمات برنامه‌ریزی منطقه‌ای و توسعة پایدار می‌توان از مدل‌های پیش‌بینی الگوهای کاربری اراضی استفاده کرد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مدل‌سازی و پیش‌بینی الگوهای زمانی و مکانی تغییر کاربری اراضی حوضة زاینده‌رود است. در این پژوهش از مدل اتوماتای سلولی و زنجیرة مارکوف[2] برای شبیه‌سازی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی استفاده شد. تغییرات کاربری اراضی از سال 1996 تا 2018 بررسی و تغییرات آینده برای سال 2030 و 2050 شبیه‌سازی و سناریوهای آیندة کاربری اراضی طراحی شد. اعتبارسنجی مدل با مقایسة نقشة شبیه‌سازی‌شدة سال 2018 با نقشة واقعی آن انجام و از ضریب کاپا برای ارزیابی مدل استفاده و ضریب کاپای 94% حاصل شد. براساس نتایج، کاربری انسان‌ساخت از 13016 هکتار در سال 1996 به 154194 هکتار در سال 2050 تغییر می‌یابد و مدیریت توسعة آتی شهر را می‌طلبد. میزان اراضی کشاورزی از 177067 هکتار در سال 1996 به 40000 هکتار در سال 2050 تغییر می‌یابد. در میان تمام تغییرات، نگران‌کننده‌ترین وضعیت برای اراضی کشاورزی است. نتایج نشان می‌دهد تغییرات کاربری اراضی به‌صورت گسترش مناطق شهری و کاهش مساحت کاربری کشاورزی است. چنین تغییراتی در دو مرحلة مشخص رخ داده است. اراضی شهری از سال 2013 با تأثیر مستقیم در کاهش پوشش گیاهی به‌مثابة یک نتیجه از تبدیل اراضی کشاورزی به سایر کاربری‌ها توسعه می‌یابد. همچنین تأیید شده است که روند تغییرات پس از سال 1996 پویا بوده و شدت یافته است؛ زیرا در سال 2018 منطقة وسیعی از اراضی کشاورزی به مناطق شهری و صنعتی تبدیل شده است. اراضی کشاورزی و باغ‌ها در سال 2018 شامل 74057 هکتار است و تا سال 2050 می‌تواند به 40000 هکتار کاهش یابد که به معنی از دست دادن 34057 هکتار نسبت به پوشش اراضی کشاورزی و باغ‌ها در سال 2018 است. نتایج پژوهش حاضر مبنی بر گسترش فعالیت‌های شهری و صنعتی و کاهش سطح اراضی کشاورزی در منطقه، توجه بیشتر برنامه‌ریزان محیط‌زیست را برای تصمیم‌گیری و مدیریت بهتر می‌طلبد. [1]. Land use/Land cover (LULC)[2]. CA_Markov

مقاله پژوهشی برنامه ریزی گردشگری

3. شناسایی و اولویت‌بندی مهم‌ترین موانع فرهنگی گردشگری اجتماع‌محور در ایران

آزاده فلاحی؛ میثم مدرسی؛ عظیم زارعی

دوره 33، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 81-98

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.131406.1467

چکیده

گردشگری اجتماع‌محور، نوعی رویکرد در دستیابی به گردشگری پایدار، بر مولدبودن جامعه متمرکز است. مولدبودن در بستر جامعه در حوزة گردشگری اجتماع‌محور به مشارکت فعالانه نیاز دارد که این مشارکت به میزان زیادی متأثر از جوّ فرهنگی جامعه است. بدین منظور پژوهش حاضر چالش‌های فرهنگی مشارکت ذی‌نفعان گردشگری در ایران را شناسایی و اولویت‌بندی ... بیشتر

مقاله پژوهشی برنامه ریزی در محیط های شهری

4. ارزیابی تاب‌‌آوری منطقة 20 کلان‌‌شهر تهران در برابر مخاطرات محیطی با استفاده از توابع فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی

وفا قائم مقامی؛ احمد نوحه گر؛ محمدجواد امیری

دوره 33، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 99-126

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.130271.1453

چکیده

منطقة 20 در جنوب کلان‌شهر تهران با مخاطرات محیطی همچون سیلاب، زمین‌لرزه، بحران آب، آلودگی و طوفان مواجه است. افزایش تاب‌آوری دربرابر این مخاطرات مستلزم شناخت ظرفیت تاب‌آوری است؛ از این رو پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی‌پیمایشی برای شناخت ظرفیت پایه‌ای تاب‌آوری این منطقه دربرابر مخاطرات محیطی انجام شد. نخست پرسش‌نامه‌ای با نظر ... بیشتر منطقة 20 در جنوب کلان‌شهر تهران با مخاطرات محیطی همچون سیلاب، زمین‌لرزه، بحران آب، آلودگی و طوفان مواجه است. افزایش تاب‌آوری دربرابر این مخاطرات مستلزم شناخت ظرفیت تاب‌آوری است؛ از این رو پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی‌پیمایشی برای شناخت ظرفیت پایه‌ای تاب‌آوری این منطقه دربرابر مخاطرات محیطی انجام شد. نخست پرسش‌نامه‌ای با نظر کارشناسان برای استخراج مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری تهیه شد که برمبنای آن، 26 زیرمعیار در قالب چهار معیار اجتماعی‌اقتصادی، کاربری اراضی، دسترسی‌ها و زیرساخت‌های جاده‌ای به دست آمد. درجة اهمیت هر زیرمعیار در تاب‌آوری با تحلیل شبکه و میزان عضویت آنها در تاب‌آوری با عملگرهای فازی مشخص شد؛ سپس زیرمعیارها با عملگرهای فازی AND، OR، SUM، Product و گاما روی هم گذاری و طبقه‌بندی محله‌ها در تاب‌آوری با خوشه‌بندی k-mean انجام شد. نتایج نشان داد معیارهای اقتصادی‌اجتماعی و معیار زیرساخت‌ها با وزن 49/0 و 231/0 بیشترین اهمیت را در تاب‌آوری دارند. در معیار اقتصادی‌اجتماعی زیرمعیار استحکام منازل با وزن 332/0، در معیار پوشش اراضی زیرمعیار دسترسی به اماکن اجتماعی با وزن 321/0، در معیار دسترسی‌ها زیرمعیار مراکز بهداشتی‌درمانی با وزن 292/0 و در معیار زیرساخت‌های جاده‌ای زیرمعیار دسترسی به پل عابر پیاده با وزن 435/0، بیشترین وزن را در تاب‌آوری دارند. بهترین عملگر برای روی هم گذاری لایه‌ها، عملگر SUM بود که بیشترین همبستگی را با معیارها دارد. درنهایت محله‌های منطقة 20 به سه خوشة تاب‌آوری زیاد، متوسط و ضعیف تقسیم شدند. از این بین، محله‌های جوانمرد، منصوریه، حمزه‌آباد، ابن‌بابویه، سرتخت، تقی‌آباد و عباس‌آباد به دلیل داشتن جمعیت مناسب، میزان مشارکت اقتصادی مطلوب، میزان مشارکت اجتماعی مطلوب، دوری از مسیل، دسترسی به زیرساخت‌های جاده‌ای و نزدیکی به مراکز خدمات‌رسانی، بیشترین تاب‌آوری را دربرابر مخاطرات محیطی دارند؛ اما محله‌های جنوبی و غربی در منطقة 20، به دلیل دوری از مراکز خدمات‌رسانی و پل‌های عابر پیاده، نزدیکی به مسیل و کارخانه، کم‌بودن میزان مشارکت اقتصادی، و استحکام کم منازل، کمترین تاب‌آوری را دربرابر مخاطرات محیطی دارند.

ژئوموفولوژی

1. بررسی نقش عوامل مؤثر بر پیچان‌رودشدن و تغییرات رودخانة دالکی با استفاده از سنجش ‏از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

سید علی المدرسی؛ مصطفی خبازی؛ علی علیایی؛ میثم شهبازی

دوره 29، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 165-176

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2018.97778.0

چکیده

تغییرات هیدرولوژیک طبیعت به‌تدریج موجب تغییر موقعیت و مورفولوژی رودخانه‌ها می‌شود. یکی از این تغییرات، پیچان‌رود‌شدن رودخانه‌هاست. فرایندهای متفاوت حاکم بر پدیدة پیچان‌رود‌شدن به ویژگی‌های زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، مورفولوژیکی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، پوشش گیاهی و اقلیمی، فیزیوگرافی و بسیاری از عوامل شناخته‌شده یا ناشناختة ... بیشتر تغییرات هیدرولوژیک طبیعت به‌تدریج موجب تغییر موقعیت و مورفولوژی رودخانه‌ها می‌شود. یکی از این تغییرات، پیچان‌رود‌شدن رودخانه‌هاست. فرایندهای متفاوت حاکم بر پدیدة پیچان‌رود‌شدن به ویژگی‌های زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، مورفولوژیکی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، پوشش گیاهی و اقلیمی، فیزیوگرافی و بسیاری از عوامل شناخته‌شده یا ناشناختة دیگر بستگی دارد. رودخانة دالکی از رودخانه‌های جاری در استان فارس و بوشهر است. این رودخانه، رودخانه‌ای همیشگی به طول ۲۲۵ کیلومتر و شیب متوسط آن ۸درصد است؛ بنابراین با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد رودخانة دالکی و فراوانی پیچان‌رودهای تشکیل‌شده در طول مسیر آن با بهره‌گیری از تکنیک سنجش از دور و GIS و تصاویر ماهواره‌ای در بازة 38ساله و ابزارهای فیزیکی پژوهش شامل نقشه‌های توپوگرافی 50000 و 250000، نقشه‌های زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، نقشة شیب و ارتفاع حوضه، DEM منطقه، تصاویر ماهواره‌ای لندست، سنجنده‌های MSS و OLI در مرحلة نخست در نرم‌افزار Arc GIS این نقشه‌ها تهیه شد؛ سپس با بهره‌گیری از نقشه‌های به‌دست‌آمده تمام عوامل مؤثر بر پیچان‌رود‌شدن رودخانة دالکی بررسی و درنهایت با تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از مراحل پیش، بیشترین جابه‌جایی رودخانه شناسایی شد؛ نتایج نشان می‌دهد شیب و جنس سازندها، مهم‌ترین عوامل تغییرات و پیچان‌رود‌شدن رودخانة دالکی است؛ به طوری که افزایش و کاهش شیب و جنس سازندها، طبقه‌بندی کرونولوژیک - تاریخی این رودخانه را به سه قسمت رودخانة جوان، بالغ و مسن تقسیم می‌کند. در این رودخانه در بازة زمانی 38ساله تعداد پیچان‌رودها بیشتر شده و جابه‌جایی مسیر رودخانه نسبت به قبل بسیار افزایش یافته است.

2. راهکارهای توانمندسازی افزایش درآمد شهرداری‌ها در شهرهای کوچک (مطالعه موردی: شهر زارچ)

ابوالفضل قنبری؛ میرنجف موسوی؛ رشید سعیدآبادی؛ علی باقری‌کشکولی؛ حسن حسینی‌امینی

دوره 22، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 41-58

چکیده

در این مقاله، ابتدا به تشریح نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات در ساختار شهر و شهرداری زارچ، سپس به تحلیل عوامل تأثیرگذار همراه با میزان تأثیرگذاری آنها پرداخته شد که در نهایت راهکارهایی جهت توانمندسازی درآمد شهرداری و مدیریت مطلوب شهری ارایه گردید. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است که از مدل SWOT استفاده شده است. در مقاله ی حاضر، ... بیشتر در این مقاله، ابتدا به تشریح نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات در ساختار شهر و شهرداری زارچ، سپس به تحلیل عوامل تأثیرگذار همراه با میزان تأثیرگذاری آنها پرداخته شد که در نهایت راهکارهایی جهت توانمندسازی درآمد شهرداری و مدیریت مطلوب شهری ارایه گردید. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است که از مدل SWOT استفاده شده است. در مقاله ی حاضر، پس از بررسی منابع درآمدی شهرداری مشخص شد عوارض نفتی و عوارض شرکت های تولیدی شهرک ولی عصر عمده منابع درآمدی پایدار برای شهرداری محسوب می شود که ساختار نامناسب تخصیص اعتبارات عمرانی شهرداری با توجه به پایین بودن میزان درآمد پایدار (26 درصد) شهرداری را در انجام وظایف و خدمات رسانی مناسب به شهروندان دچار مشکلات عدیده کرده است. بنابراین با توجه به بارز بودن نقاط ضعف در ساختار شهر و شهرداری می توان گفت استفاده از سیستم مدیریت شهری نوین، تعریف طرح های درآمدزا، توسعه و گسترش خدمات شهری (تاکسیرانی، فاضلاب شهری و جزء آن)، تخصیص اعتبارات عمرانی به صورت یکسان و برابر برای تمام سرفصل‌های بودجه ای و برنامه ریزی بلندمدت و میان مدت به عنوان راهکارهایی هستند که از نقاط قوت و فرصت‌ها جهت کاهش نقاط ضعف و تهدیدات استخراج شده و شهرداری را در جهت کسب درآمدهای پایدار و خدمات رسانی به شهروندان یاری خواهد کرد.

3. اثر پوشش گیاهی بر کاهش رواناب و هدر‏رفت خاک با استفاده از شبیه سازی باران در مراتع نشو استان مازندران

اباذر اسمعلی؛ محمدحسین فرهودی؛ زینب جعفریان؛ امیر حسین کاویان پور

دوره 26، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 179-190

چکیده

چکیده مبسوط 1- مقدمه فرسایش خاک یک مسئله محیطی جهانی می‌باشد که از حاصلخیزی خاک و کیفیت آب کاسته، رسوب زایی و احتمال ایجاد سیل را افزایش می‌دهد. فرسایش خاک جدا شدن و انتقال ذرات خاک به وسیله عوامل فرساینده آب یا باد است.مطالعات مختلفی نیز به اثر مثبت پوشش گیاهی در تنظیم فرآیند‌های هیدرولوژیکی سطح زمین و کاهش رواناب و فرسایش خاک اشاره ... بیشتر چکیده مبسوط 1- مقدمه فرسایش خاک یک مسئله محیطی جهانی می‌باشد که از حاصلخیزی خاک و کیفیت آب کاسته، رسوب زایی و احتمال ایجاد سیل را افزایش می‌دهد. فرسایش خاک جدا شدن و انتقال ذرات خاک به وسیله عوامل فرساینده آب یا باد است.مطالعات مختلفی نیز به اثر مثبت پوشش گیاهی در تنظیم فرآیند‌های هیدرولوژیکی سطح زمین و کاهش رواناب و فرسایش خاک اشاره کردند (Zheng, 2006؛ Zhou et al., 2008 ؛ Vásquez-Méndez et al., 2010؛ Ouyang et al., 2010؛ Zhang, G.H., Liu and Wang, 2010؛ Nunes, de Almeida and Coelho, 2011 و Wildhaber et al., 2011). به منظور نشان دادن نقش پوشش گیاهی می‌توان گفت، کاهش پوشش گیاهی در نتیجه فعالیت‌های انسانی مثل چرای شدید یا جنگل‌زایی منجر به جدا شدن چسبندگی ذرات خاک می‌شود که خطر هرزآب و فرسایش خاک را افزایش می‌دهد.این تحقیق به منظور شناخت بهتر نقش مقادیر مختلف پوشش گیاهی مرتعی درکنترل جریان سطحی وهدررفت خاک با استفاده ازشبیه-ساز باران در مرتع نشو رویان در استان مازندران انجام شده است. 2- روش‌شناسی برای اینتحقیق یک منطقه تقریبا شش هکتاری با دارا بودن درصدهای مختلف پوشش حداقل، متوسط و حداکثر گیاهی انتخاب شد. در یک شبکه نموداری متشکل از 110 نقطه در قالب شبکه سلولی منظم 30×30 مترمربعی در منطقه، اقدام به شبیه سازی باران با شدت ثابت 2 میلی‌متر بر دقیقه، مدت زمان 11 دقیقه در پلات 09/0 متر مربعی شد و نمونه‌های رواناب و رسوب برداشت و به آزمایشگاه منتقل شدند. درمحل نمونه‌ها پلات مستقر و پوشش گیاهی نیز اندازه ‏گیری شد. 3- بحث نتایج تجزیه و تحلیل‌های آماری با استفاده از آنالیز واریانس و مقایسه میانگین دانکن نشان داد مقادیر مختلف پوشش گیاهی تأثیر معنی‌داری بر مؤلفه‌های رواناب و رسوب در منطقه مورد مطالعه داشتند. آستانه شروع رواناب در پوشش گیاهی حداکثر بطور معنی‌داری بیشتر از پوشش‌های حداقل و متوسط گیاهی می‌باشد. به طوریکه پوشش گیاهی زیاد با به تأخیر انداختن شکل‌گیری رواناب، باعث افزایش نفوذپذیری آب در خاک شده، از هدررفت خاک می‌کاهد و موجب کاهش فرسایش خاک می‌شود. میانگین حجم رواناب در پوشش‌های مختلف گیاهی اختلاف معنی‌داری با یکدیگر دارند. پوشش گیاهی حداقل و حداکثر به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار حجم رواناب (لیتر در متر مربع) را دارند. علت اینکه پوشش گیاهی حداکثر کمترین حجم رواناب را دارد این است که پوشش گیاهی به عنوان یک سپر حفاظتی از خاک عمل می‌کند، با جذب بارش باران، بخش قابل توجهی از انرژی قطرات باران را توسط برگ، ساقه و ریشه خود گرفته و انرژی قطرات باران را کاهش داده، باعث استحکام تراکم خاک شده و از اثر پاشمانی جلوگیری کرده، حجم رواناب را کاهش داده و از تخریب خاک تا حد زیادی می‌کاهد.ضریب رواناب در پوشش‌گیاهی حداقل بیشترین و در پوشش حداکثر کمترین مقدار خود را دارد. بین پوشش‌های مختلف گیاهی اختلاف معنی‌داری از نظر میزان ضریب رواناب در منطقه مورد مطالعه وجود داشت. نتایج نشان داد مقدار بار رسوب در پوشش‌گیاهی حداقل، 8/6 برابر پوشش‌گیاهی حداکثر و 99/1 برابر پوشش‌گیاهی متوسط می‌باشد و مقدار فرسایش در پوشش‌گیاهی حداکثر به طور معنی‌داری کمتر از دو مقدار دیگر پوشش‌گیاهی می‌باشد و بین پوشش‌‌های مختلف گیاهی از نظر مقدار بار رسوب اختلاف معنی‌داری وجود داشت. پوشش گیاهی حداکثر با جذب بارش، کاهش جریان سطحی و رواناب از هدررفت خاک می‌کاهد. بین پوشش گیاهی حداقل و حداکثر اختلاف معنی‌دار آماری از نظر غلظت رسوب وجود داشت. بیشترین مقدار غلظت رسوب در پوشش گیاهی حداقل و کمترین مقدار آن در پوشش گیاهی حداکثر وجود داشت. غلظت رسوب رابطه منفی با درصد پوشش گیاهی دارد و هر چه درصد پوشش گیاهی بیشتر باشد مقدار غلظت رسوب کمتر است. 4- نتیجه‌گیری نتایج مدل‌های رگرسیون خطی ساده نشان داد پوشش گیاهی اثر کاهشی بر مقادیر حجم رواناب، ضریب رواناب، بار رسوب (فرسایش خاک) و غلظت رسوب داشته است. اما اثر افزایشی بر مولفه آستانه شروع رواناب داشته است تا رواناب در زمان بیشتری بعد از رگبار ایجاد شود. بر این مدل‌ها میتوان با دقت بالایی میزان رواناب و فرسایش خاک را برآورد نمود. نتایج این تحقیق نشان داد پوشش‌های مختلف گیاهی (حداقل، متوسط و حداکثر)، تأثیر معنی‌داری بر مؤلفه‌های رواناب و رسوب در منطقه مورد مطالعه داشتند و پوشش‌گیاهی حداکثر بیشترین سهم را در کاهش رواناب و رسوب در منطقه داشته است. لذا با توجه به اثرات مثبت پوشش گیاهی، لزوم توجه ویژه به پوشش گیاهی مرتعی به منظور کاهش رواناب، فرسایش خاک احساس میشود و پیشنهاد میشود برنامه‌های بیولوژیکی و حفاظت خاک به منظور کاهش خسارات فرسایش خاک در قسمت‌های با حساسیت فرسایش بالا در منطقه صورت گیرد.

4. بررسی توانمندی‏های گردشگری شهر ساحلی بوشهر بر اساس مدل سوات و تاپسیس

محسن سقائی؛ غلامرضا امینی نژاد؛ غلامرضا صبوحی

دوره 27، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 103-130

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2016.21359

چکیده

چکیده پتانسیلهایگردشگری از سرمایههای منحصر به فرد هر کشور و منطقه به شمار میرود که شناسایی، طبقهبندی و برنامهریزی آن جهت توسعه گردشگری دارای اهمیت بالایی است. امروزه زندگی شهری به عنوان زندگی برتر تبدیل شده، در کشور ایران در چند دههی اخیر شهرنشینی رشد بالای داشته که نسبت این رشد در مناطق مختلف کشور متفاوت ... بیشتر چکیده پتانسیلهایگردشگری از سرمایههای منحصر به فرد هر کشور و منطقه به شمار میرود که شناسایی، طبقهبندی و برنامهریزی آن جهت توسعه گردشگری دارای اهمیت بالایی است. امروزه زندگی شهری به عنوان زندگی برتر تبدیل شده، در کشور ایران در چند دههی اخیر شهرنشینی رشد بالای داشته که نسبت این رشد در مناطق مختلف کشور متفاوت است. استان بوشهر یکی از استانهاییاست که بیش از 60% جمعیت آن در شهرها ساکن هستند، شهر بوشهر مرکز استان بوشهر، دارای پتانسیلهای متعدد گردشگری در زمینههای توریستی، تاریخی، اقتصادی است. این تحقیق با هدف شناسایی پتانسیلهای گردشگری شهر ساحلی بوشهر و بررسی موانع موجود در راه گردشگری شهری صورت پذیرفته است. روش به کارگرفته شده به شیوه توصیفی- تحلیلی بوده و پس از گردآوری، طبقهبندی و سازماندهی دادهها به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شده است. برای این منظور با تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها براساس مدل SWOT به ارائه راهبرد، در جهت توسعه گردشگری شهر ساحلی بوشهر پرداخته شده است. همچنین با استفاده از مدل تاپسیس رتبه بندی و سطح بندی پتانسیلهای گردشگری بوشهر از نظر پاسخ دهندگان مناطق 8 گانه شهر بوشهر صورت گرفته، که نتایج به دست آمده نشان داد که برخورد مناسب مردم با ضریب نزدیکی5347. در اولویت اول، ساحل زیبا و شنی با ضریب نزدیکی 5339. در اولویت دوم و مراسممذهبی- سنتیباضریبنزدیکی3436.دراولویتسومقرارگرفتهودر جذب گردشگر به این شهر تأثیرگذار هستند. تحلیل فرضیات بر اساس روش تحلیل عاملی نیز نشان می دهد، به دلیل وجود همبستگی بالا و مناسب بین عوامل و متغیرها، تمامی پتانسیل های گردشگری در شهر بوشهر در توسعه اجتماعی و فرهنگی آن تأثیر می گذارند و همچنین کمبود امکانات و خدمات، مانع توسعه گردشگری در شهربوشهر شده است.

5. بررسی نقش عناصر آب و هوایی مؤثر بر گسترش جنگل‌های بنه در حوضۀ آبی مُند

غلامرضا قهاری؛ امیر گندمکار؛ بهرام نجف پور؛ مسعود نجابت

دوره 27، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 131-162

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2017.98002

چکیده

بنه از گونه‌های خشکی‌پسند منطقۀ رویشی ایران و تورانی است. کمی مقدار باران و طولانی‌بودن فصل خشک، معمولاً این ناحیه را از سایر نواحی ممتاز می‌کند. هدف از این پژوهش، بررسی آب و هوای رویشی گونه‌های مختلف بنه (کیکم- بنه، بادام- بنه، بنۀ غالب و کُنار- بنه) با استفاده از روش‌های آماری چند‌متغیره در سطح حوضۀ آبی مُند است. برای این منظور، ... بیشتر بنه از گونه‌های خشکی‌پسند منطقۀ رویشی ایران و تورانی است. کمی مقدار باران و طولانی‌بودن فصل خشک، معمولاً این ناحیه را از سایر نواحی ممتاز می‌کند. هدف از این پژوهش، بررسی آب و هوای رویشی گونه‌های مختلف بنه (کیکم- بنه، بادام- بنه، بنۀ غالب و کُنار- بنه) با استفاده از روش‌های آماری چند‌متغیره در سطح حوضۀ آبی مُند است. برای این منظور، تعداد 26 عنصر آب و هوایی، به‌صورت داده‌های ماهانه، که از نظر شرایط بوم‌شناختی این گونه‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند، از تعداد 18 ایستگاه همدید در سطح حوضه و خارج از آن انتخاب و به‌روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی بررسی شد تا ابعاد آرایه از 26 مؤلفه به 3 مؤلفه کاهش یابد. سه مؤلفۀ دمایی، بارشی و بادی به‌ترتیب 3/56، 5/26 و 4/6 درصد و در مجموع 2/89 درصد پراش کل را به خود اختصاص داده‌اند. برای استخراج امتیازات مؤلفه‌ها، نقشۀ شبکه‌بندی‌شدۀ گونه‌های جنگلی بنه بر نقشۀ عناصر اقلیمی منطبق‌‌ و بر اساس آن عناصر مهم اقلیمی مؤثر بر پراکنش بنه‌ تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد، رویشگاه گونه‌های مختلف بنه در این حوضه، نواحی معتدل، نیمه‌گرم و نیمه‌خشک، گرم و نیمه‌خشک، و گرم وخشک است. دامنۀ تغییرات ارتفاعی رویشگاه این تیپ در این حوضه، 900 تا 2600 متر از سطح دریاست. در ناحیۀ گرم و مرطوب حوضه با توجه به شرایط خاص حاکم (ارتفاع کم و رطوبت زیاد) اثری از انواع گونه‌های بنه دیده نمی‌شود.

مقاله پژوهشی جغرافیای شهری

1. ارتقاء کیفیت محیطی ورودی‌ شهرها با توجه به دیدگاه مردم (نمونه موردی: ورودی‌های شهر سقز)

اکبر رحیمی؛ سید رامین نقشبندی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مهر 1400

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2021.124548.1343

چکیده

رشد سریع جمعیت در نواحی شهری پیامدهای منفی بر زندگی شهرنشینان داشته و با گسترش بی‌رویه و نسنجیده شهرها فرم و قالب آن به هم می‌ریزد و باعث ایجاد به هم ریختگی در سلسله‌مراتب ساختاری شهر می‌شود. ورودی شهرها از گذشته تاکنون، شکل‌ها و نقش‌های گوناگونی بر عهده داشته‌اند که به فراخور زمان دچار تغییراتی شده و در این فرآیند تغییر، ورودی ... بیشتر رشد سریع جمعیت در نواحی شهری پیامدهای منفی بر زندگی شهرنشینان داشته و با گسترش بی‌رویه و نسنجیده شهرها فرم و قالب آن به هم می‌ریزد و باعث ایجاد به هم ریختگی در سلسله‌مراتب ساختاری شهر می‌شود. ورودی شهرها از گذشته تاکنون، شکل‌ها و نقش‌های گوناگونی بر عهده داشته‌اند که به فراخور زمان دچار تغییراتی شده و در این فرآیند تغییر، ورودی در شکلی جدید متبلور گشته است. امروزه بافت ورودی شهر را ساختمان‌های بی‌هویت و فرسوده و زمین‌های رهاشده به خود اختصاص داده است که نه‌تنها پاسخ گوی نیاز کارکردی نیستند، بلکه فاقد هویت و عملکرد اتصال دو فضای متفاوت بوده و لبه‌ها نا آشکاری به شهر بخشیده‌اند. هدف این پژوهش شناخت عوامل مؤثر در ارتقای کیفیت ورودی‌های شهر از دیدگاه مردم می‌باشد. تحقیق از نظر هدف، کاربردی، روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی مقطعی و براساس ماهیت داده‌ها کمی به شمار می‌رود در نهایت برحسب نحوه اجرا از نوع تحقیق پیمایشی می‌باشد. نتایج حاصل از این بررسی براساس نظریات مردم نشان می‌دهد متغیرهای محیط‌زیست و فضای سبز، متغیر ترافیکی و امکانات و مبلمان ترجیح بیشتری داشته-اند. همچنین ادغام رویکردهای ادراک عمومی و متخصص در فرایندهای مدیریت منظر، می‌تواند به پیشرفت‌های منظر شهری کمک کرده در نهایت می‌توان گفت اگر در طراحی مناظر شهری خواسته‌های مردم در نظر گرفته شود محیط ساخته‌شده حاصل از آن، پذیرش و رضایت بهتری توسط افراد جامعه را خواهد داشت.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی برنامه ریزی گردشگری

2. موانع و تسهیل کننده‌های توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران

رضا سلیمان نژاد؛ امیرحسین علی بیگی؛ لاله صالحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آبان 1400

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2021.130270.1454

چکیده

گردشگری کشاورزی می‌تواند با ایجاد فرصت‌های جدید شغلی، ارزش‌های اجتماعی- فرهنگی را در مناطق روستایی ارتقا دهد، به حفظ محیط زیست کمک کند و جریان مهاجرت روستا-شهری را معکوس سازد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این نوع گردشگری در ایران توسعه قابل قبولی ندارد. این پژوهش با هدف شناسایی موانع و تسهیل‌کننده‌های توسعه پایدار گردشگری کشاورزی ... بیشتر گردشگری کشاورزی می‌تواند با ایجاد فرصت‌های جدید شغلی، ارزش‌های اجتماعی- فرهنگی را در مناطق روستایی ارتقا دهد، به حفظ محیط زیست کمک کند و جریان مهاجرت روستا-شهری را معکوس سازد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این نوع گردشگری در ایران توسعه قابل قبولی ندارد. این پژوهش با هدف شناسایی موانع و تسهیل‌کننده‌های توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران به صورت آمیخته (کیفی-کمی) اکتشافی انجام گرفت. جامعه بخش کیفی کارشناسان حوزه گردشگری کشاورزی در سازمان‌های مختلف بودند که به صورت هدفمند انتخاب و از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند با 21 نفر از آنها اطلاعات لازم گردآوری شد و به صورت تحلیل محتوای متعارف 120شاخص‌ استخراج گردید که در هشت بعد اجتماعی-فرهنگی؛ فیزیکی-کالبدی، سیاستی-قانونی؛ مدیریتی، زیرساخت فکری؛ ارتباطی-تبلیغی؛ مشارکتی و بازاریابی دسته‌بندی شدند.جامعه آماری بخش کمی تعداد 69 نفر از دهیاران روستاهای غرب استان مازندران بودندکه به روش چند مرحله‌ای انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده‌ها از روش تحلیل میدان نیرو با استفاده از نرم افزارهای SPSSwin20 و Pathmakerver5.5 استفاده شد. نتایج نشان داد که در تمامی هشت عامل برآیند امتیاز نیروهای بازدارنده بیش از پیش‌برنده‌ها بود که نشان می‌دهد بر اساس نیروهای پیش‌برنده دستیابی توسعه پایدار گردشگری کشاورزی میسر نمی‌گردد. در هر عامل نیز قویترین نیروی تسهیل کننده و مانع شناسایی و معرفی شد. لازم است جهت توسعه گردشگری کشاورزی با تقویت نیروهای پیش‌برنده و برطرف نمودن موانع رسیدن به نقطه تعادل و در نهایت پایداری توسعه گردشگری کشاورزی را تسهیل نمود

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی ژئوموفولوژی

3. تحلیل فراوانی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر سیلاب‌ 100 ساله در حوضه‌های آبریز ایران

اسماعیل پاریزی؛ سید موسی حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 اسفند 1400

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.130040.1450

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فراوانی دبی پیک سیلاب با دوره بازگشت 100 ساله و مدل‌سازی آن بر اساس مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار سیلاب در 206 حوضه آبریز در ایران می‌باشد. در این راستا، تحلیل فراوانی سیلاب بر اساس داده‌های دبی حداکثر لحظه‌ای سالانه و برازش توزیع‌های پیوسته مرسوم انجام گردید. سپس جهت مدل‌سازی، 8 پارامتر مؤثر بر دبی اوج سیلاب شامل ... بیشتر هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فراوانی دبی پیک سیلاب با دوره بازگشت 100 ساله و مدل‌سازی آن بر اساس مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار سیلاب در 206 حوضه آبریز در ایران می‌باشد. در این راستا، تحلیل فراوانی سیلاب بر اساس داده‌های دبی حداکثر لحظه‌ای سالانه و برازش توزیع‌های پیوسته مرسوم انجام گردید. سپس جهت مدل‌سازی، 8 پارامتر مؤثر بر دبی اوج سیلاب شامل بارش‌ سنگین روزانه، متوسط پوشش گیاهی، محیط، مساحت، میانگین شیب، میانگین ارتفاع، طول رودخانه اصلی و شیب رودخانه اصلی در سطح حوضه آبریز منتهی به ایستگاه‌های هیدرومتری انتخابی استخراج گردید. همچنین از تکنیک تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام به منظور تعیین عوامل مؤثر بر تولید دبی اوج سیلاب در ایستگاه‌های منتخب استفاده شد. نتایج نشان داد که حوضه‌های جنوب غربی، جنوبی و جنوب شرقی ایران با دبی پیک بیش از 4000 مترمکعب بر ثانیه دارای بیشترین دبی پیک 100 ساله در بین حوضه‌های مطالعاتی هستند. یافته‌های مدل رگرسیون گام‌به‌گام مؤید آن بود که پنج پارامتر مساحت، بارش سنگین، ارتفاع، پوشش گیاهی و شیب حوضه با ضریب تعیین تعدیل‌شده 72/0، خطای برآورد استاندارد 7/132، معیار اطلاعات آکائیک 62/1 و فاکتور تورم واریانس 62/0 بهترین عملکرد را در تخمین دبی پیک سیلاب دارند. نتایج این پژوهش با توجه به مقیاس مکانی گسترده آن که شامل کل ایران می‌باشد، می‌تواند به عنوان یک راهنمای عملی در تخمین دبی پیک سیلاب 100 ساله در حوضه‌های فاقد آمار کشور و تنها بر اساس مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تولید آن در سطح حوضه آبریز مورد استفاده هیدرولوژیست‌ها و مدیران حوضه آبریز قرار گیرد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی آب و هواشناسی

4. کاربرد رویکرد هوش مصنوعی در مطالعه تأثیر محرک‌های بزرگ مقیاس آب و هوایی بر بارش بلوچستان پاکستان

ساپنا محمدتاجبار؛ علی محمد خورشیددوست؛ سعید جهانبخش اصل

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.132899.1497

چکیده

استان بلوچستان در کشور پاکستان، اغلب به دلیل میزان بارندگی کمتر، در معرض خشکسالی‌های شدید قرار دارد. چندین نوع محرک آب و هوایی بزرگ مقیاس (LSCD)، به دلیل تأثیرشان بر بارندگی در سراسر جهان شناخته شده اند، اما در منطقه بلوچستان مطالعاتی در این رابطه وجود ندارد. این مطالعه با هدف شناسایی LSCD های معنی‌دار در بلوچستان و بهبود مهارت پیش‌بینی ... بیشتر استان بلوچستان در کشور پاکستان، اغلب به دلیل میزان بارندگی کمتر، در معرض خشکسالی‌های شدید قرار دارد. چندین نوع محرک آب و هوایی بزرگ مقیاس (LSCD)، به دلیل تأثیرشان بر بارندگی در سراسر جهان شناخته شده اند، اما در منطقه بلوچستان مطالعاتی در این رابطه وجود ندارد. این مطالعه با هدف شناسایی LSCD های معنی‌دار در بلوچستان و بهبود مهارت پیش‌بینی بارش ماهانه با استفاده از تجزیه و تحلیل مؤلفه اصلی (PCA)، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، شبکه عصبی منظم شده بیزین (BRNN) و تحلیل رگرسیون چندگانه (MRA) انجام شد. LSCD‌های 12ماهه مانند Nino-1+2، Nino-3، Nino-3.4، Nino-4، QBO در 30 و 50 هکتوپاسکال، QBOI)و(QBOII، دمای سطح دریا (SST)، دمای هوا (T2M)، (ارتفاعات ژئوپتانسیل 500 و 850 هکتوپاسکال)، سرعت مداری (500 (Uو نصف النهاریV) 500 و V 850(، شار گرمای نهان و محسوس LHFOL) وSHFOL ) و رطوبت ویژه در سطح (SSH)، مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین از مجموعه داده‌های سیستم جهانی جمع‌آوری داده‌های زمین (GLDAS)، اندازه‌گیری بارندگی استوایی TRMM))، MERRA-2، NOAA و HadISST استفاده شد. نتایج نشان داد که LSCDهای معنی‌دار در سطح اطمینان 99%، شامل SSH، SST، LHFOL، SHFOL، T2M، U500، Nino-3.4 و Nino-4 بودند. در طول دوره آزمون، در مقایسه با مدل‌هایMR با ضریب همبستگی 0.15تا 0.49 و مولفه‌های اصلی با ضریب همبستگی 0.16- تا 0.43، مدل‌های ANN و BRNN به ترتیب دارای مهارت‌های پیش‌بینی بهتری با ضرایب همبستگی 0.40 تا 0.74 و 0.34 تا 0.70 بودند. نتایج بیانگر توان مدل‌های ANN و BRNN در پیش-بینی بارش ماهانه‌ی بلوچستان با استفاده از LSCD های دارای تاخیر است.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی برنامه ریزی گردشگری

5. ظرفیت سازی تکرار سفر با رویکرد کیفیت ادراک از برنامههای مبدا-مقصد قطارهای گردشگری (قطار گردشگری لرستان)

محمد تقی حیدری؛ داریوش جهانی؛ پروین رحمتی؛ یعقوب حقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 فروردین 1401

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.132759.1493

چکیده

توجه به نقش صنعت حمل و نقل در توسعه گردشگری، بهعنوان یک رکن اساسی و محوری تنها ۸ /۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و این میزان بسیار اندک است. در این چارچوب نوشتار حاضر میکوشد کیفیت برنامههای قطارهای گردشگری را پیشرانی (گردشگری موجب به حرکت افتادن چرخ‌های اقتصادی و استفاده بهتر از منابع می‌شود) را بر وفاداری گردشگران ... بیشتر توجه به نقش صنعت حمل و نقل در توسعه گردشگری، بهعنوان یک رکن اساسی و محوری تنها ۸ /۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و این میزان بسیار اندک است. در این چارچوب نوشتار حاضر میکوشد کیفیت برنامههای قطارهای گردشگری را پیشرانی (گردشگری موجب به حرکت افتادن چرخ‌های اقتصادی و استفاده بهتر از منابع می‌شود) را بر وفاداری گردشگران بر جامعه میزبان گردشگری مورد مداقه قرار دهد، امری که با نظریه هالدمن و شرمن (1994) در چارچوب این امر که گردشگری بدون بهبود و توسعه گسترده شبکه و کیفیت حمل و نقل میسر نیست، منطبق است. در این چارچوب جامعه نمونه این نوشتار مسافرین قطار گردشگری لرستان بوده است که قصد بازدید از مقصد گردشگری لرستان را با این قطار داشتهاند. واحد تحلیل این پژوهش قطار گردشگری لرستان بوده است و جامعه نمونه از گردشگرانی که در یک سفر با این قطار به مقصد لرستان سفر میکنند انتخاب شده است. تجزیه و تحلیل دادههای به‌دست آمده با استفاده از نرم افزار Smart pls و سناریو ویزارد صورت گرفته است. نتایج یافتهها نشان می‌دهد بیشترین مولفه موثر بر برنامههای مبدا - مقصد قطار گردشگری مربوط به مؤلفه‌های توجه به انتظارات و خواستههای گردشگر، گردشگری به‌روز در مقصد به میزان 0.97 درصد و مقصد سفر جذاب، وجود آثار گردشگری متعدد و جذاب و به‌کارگیری افراد آموزش‌دیده و مجرب در فعالیت‌ها به میزان 0.96 درصد بوده است. با توجه به یافتههای پژوهش و در چارچوب ظرفیت‌سازی گردشگری با تأکید بر تکرار سفر گردشگران سناریوهایی مطرح شده است.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی برنامه ریزی در محیط های شهری

6. تببین چارچوب توسعه هسته های تاریخی شهری با رویکرد شهر خلاق (نمونه موردی: هسته تاریخی شهر همدان)

راضیه ملامیرزایی؛ حسن سجادزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 اردیبهشت 1401

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.132572.1490

چکیده

نظریه شهر خلاق رویکرد نوینی است که نقطه عطف آن تاکید بر خلاقیت و فرهنگ در اقتصاد و توجه ویژه به سرمایه‌های انسانی و اجتماعی است. پژوهش حاضر باهدف تببین چارچوب شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان انجام شده که ضمن تاکید بر جنبه کاربردی بودن آن، با فن پیمایشی و به روش تحلیلی - تفسیری صورت‌گرفته است. در ابتدا، شاخص‌های ارزیابی شهر خلاق که ... بیشتر نظریه شهر خلاق رویکرد نوینی است که نقطه عطف آن تاکید بر خلاقیت و فرهنگ در اقتصاد و توجه ویژه به سرمایه‌های انسانی و اجتماعی است. پژوهش حاضر باهدف تببین چارچوب شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان انجام شده که ضمن تاکید بر جنبه کاربردی بودن آن، با فن پیمایشی و به روش تحلیلی - تفسیری صورت‌گرفته است. در ابتدا، شاخص‌های ارزیابی شهر خلاق که از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده بودند، در پنج ساختار "اجتماعی - فرهنگی", "اقتصادی", "مدیریتی", "کارکردی - فضایی" و " محیط‌زیستی" دسته‌بندی شدند. به علت تعدد تعداد شاخص‌های موردنظر، باهدف تقلیل عوامل اصلی و سهولت در اولویت‌بندی آنها، از روش تحلیل عاملی بهره گرفته شد. به این ترتیب، ابتدا بر مبنای شاخص‌های استخراجی، اقدام به طراحی پرسش‌نامه‌ای بر مبنای طیف پنج‌گانه لیکرت شد. تعداد پرسش‌نامه‌ها براساس آزمون نمونه‌گیری کوکران، تعداد 200 عدد در نظر گرفته شد. پس از آن با استفاده از تکنیک تحلیل رگرسیون چندمتغیره خطی، رابطه میان عوامل استخراج شده و رویکرد شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان مورد سنجش قرار گرفت. براساس نتایج، شاخص هایی چون: "توجه به نقش مشارکت کنش گران اجتماعی در هسته تاریخی شهر", "توسعه مراکز خدماتی نوین و دانش‌بنیان", "بازآفرینی خاطرات و هویت کالبدی و تاریخی" و "حمایت از کارآفرینان شهری" از مهم ترین اولویت های تحقق رویکرد شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان، می باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی ژئوموفولوژی

7. ژئوشیمی، کانی شناسی و تفسیر محیطی افق‌های وزیکولار در خاک‌های منطقه سگزی، شرق اصفهان

امید بیات؛ علیرضا کریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1401

http://dx.doi.org/10.22108/gep.2022.132727.1492

چکیده

مقدمه: افق‌های وزیکولار در سطح لندفرم‌های مناطق خشک معمول هستند و نفش مهی در ویژگی‌های چرخه هیدرولوژی و فرایندهای پدوژنیک در این مناطق دارند. یکی از از ویژگی‌های اصلی این افق‌ها، حضور خلل و فرج زیاد در این افق‌ها است که به‌صورت کروی و بیضوی شکل و با ابعاد در اندازه میکرومتر تا میلی‌متر قابل مشاهده هستند. منطقه شرق اصفهان در شرق ... بیشتر مقدمه: افق‌های وزیکولار در سطح لندفرم‌های مناطق خشک معمول هستند و نفش مهی در ویژگی‌های چرخه هیدرولوژی و فرایندهای پدوژنیک در این مناطق دارند. یکی از از ویژگی‌های اصلی این افق‌ها، حضور خلل و فرج زیاد در این افق‌ها است که به‌صورت کروی و بیضوی شکل و با ابعاد در اندازه میکرومتر تا میلی‌متر قابل مشاهده هستند. منطقه شرق اصفهان در شرق حوضه رودخانه زاینده رود قرار دارد و به‌دلیل خشکی محیطی شدید، فعالیت‌های مخرب انسانی و فرایندهای بیابان‌زایی، از نظر زیست‌محیطی به‌شدت تخریب شده است. اگرچه افق‌های وزیکولار در خاک‌ها و لندفرم‌های منطقه شرق اصفهان، فراوان می‌باشند‌؛ اما اطلاعاتی در مورد ویژگی‌های ژئوشیمیایی و کانی‌شناسی این افق‌ها وجود ندارد. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی، ژئوشیمیایی و کانی‌شناسی افق‌های وزیکولار در سطوح مختلف ارتفاعی سه لندفرم در ناحیه شرق اصفهان بود. مواد و روش‌ها: منطقه مورد مطالعه در مرکز ایران، شرق اصفهان و در اطراف پلایای سگزی قرار دارد. بر اساس اطلاعات ایستگاه هواشناسی شرق اصفهان، میانگین بارندگی و دمای سالانه آن در دوره زمانی 1977-2015 به ترتیب حدود 105 میلی‌متر و 3/15 درجه سلسیوس است. آب‌های زیرزمینی در منطقه مورد بررسی، عمیق بود و هیچ نشانه‌ای از فعالیت آب‌های زیرزمینی در خاک‌ها و لندفرم‌های مورد مطالعه مشاهده نشد. لندفرم‌های مورد مطالعه شامل یک سطح قدیمی باقی‌مانده در امتداد رودخانه زاینده رود (RP)، یک پدیمنت در شهر صنعتی جی (JP) و یک مخروط افکنه در نزدیکی زفره (ZA) بود.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	14
تعداد شماره‌ها	54
تعداد مقالات	574
تعداد نویسندگان	1,121
تعداد مشاهده مقاله	500,352
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	368,476
نسبت مشاهده بر مقاله	871.69
نسبت دریافت فایل بر مقاله	641.94
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	2,125
تعداد مقالات رد شده	958
درصد عدم پذیرش	45
تعداد مقالات پذیرفته شده	574
درصد پذیرش	27
تعداد پایگاه های نمایه شده	14
تعداد داوران	816

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 33 (1401)

دوره 32 (1400)

دوره 31 (1399)

دوره 30 (1398)

دوره 29 (1397)

دوره 28 (1396)

دوره 27 (1395)

دوره 26 (1394)

دوره 25 (1393)

دوره 24 (1392)

دوره 23 (1391)

دوره 22 (1390)

دوره 21 (1389)

دوره 20 (1388)

1. بررسی اثر سن گیاه زعفران بر میزان تولید محصول آن در استان لرستان

چکیده

2. ارزیابی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل CA_Markov

چکیده

3. شناسایی و اولویت‌بندی مهم‌ترین موانع فرهنگی گردشگری اجتماع‌محور در ایران

چکیده

4. ارزیابی تاب‌‌آوری منطقة 20 کلان‌‌شهر تهران در برابر مخاطرات محیطی با استفاده از توابع فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی

چکیده

1. بررسی نقش عوامل مؤثر بر پیچان‌رودشدن و تغییرات رودخانة دالکی با استفاده از سنجش ‏از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

چکیده

2. راهکارهای توانمندسازی افزایش درآمد شهرداری‌ها در شهرهای کوچک (مطالعه موردی: شهر زارچ)

چکیده

3. اثر پوشش گیاهی بر کاهش رواناب و هدر‏رفت خاک با استفاده از شبیه سازی باران در مراتع نشو استان مازندران

چکیده

4. بررسی توانمندی‏های گردشگری شهر ساحلی بوشهر بر اساس مدل سوات و تاپسیس

چکیده

5. بررسی نقش عناصر آب و هوایی مؤثر بر گسترش جنگل‌های بنه در حوضۀ آبی مُند

چکیده

1. ارتقاء کیفیت محیطی ورودی‌ شهرها با توجه به دیدگاه مردم (نمونه موردی: ورودی‌های شهر سقز)

چکیده

2. موانع و تسهیل کننده‌های توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران

چکیده

3. تحلیل فراوانی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر سیلاب‌ 100 ساله در حوضه‌های آبریز ایران

چکیده

4. کاربرد رویکرد هوش مصنوعی در مطالعه تأثیر محرک‌های بزرگ مقیاس آب و هوایی بر بارش بلوچستان پاکستان

چکیده

5. ظرفیت سازی تکرار سفر با رویکرد کیفیت ادراک از برنامههای مبدا-مقصد قطارهای گردشگری (قطار گردشگری لرستان)

چکیده

6. تببین چارچوب توسعه هسته های تاریخی شهری با رویکرد شهر خلاق (نمونه موردی: هسته تاریخی شهر همدان)

چکیده

7. ژئوشیمی، کانی شناسی و تفسیر محیطی افق‌های وزیکولار در خاک‌های منطقه سگزی، شرق اصفهان

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان