شبیه‌سازی احتمال وقوع لغزش در حوضه آبخیز جوانرود با مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با تأکید بر ویژگی‌های مورفولوژی

نویسندگان

چکیده

  در این تحقیق با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فرآیندها ( AHP ) مبادرت به پهنه بندی خطر لغزش (به مفهوم عام ) در حوضه آبخیز جوانرود واقع در شمال غرب زاگرس چین خورده (در محدوده استان کرمانشاه ) شده است. برای این منظور31 نقطه لغزشی در سطح حوضه مورد مطالعه از طریق پیمایش زمینی شناسایی شد و با انتقال آنها بر روی نقشه پایه، لایه پراکنش نقاط لغزشی حوضه تهیه گردید. سپس با توجه به این نقشه و تحقیقات صورت گرفته، 7 عامل تاثیر گذار بر حرکت های توده ای منطقه مورد مطالعه انتخاب و آنگاه به منظور مقایسه زوجی در جدول ماتریس، بر اساس میزان ارجحیت (سلسله مراتب) در وقوع پدیده مورد نظر رده‌بندی گردیدند. این لایه‌ها شامل لیتولوژی، شیب، فاصله از زهکش، فاصله از جاده، فاصله از روستا، جهت‌گیری دامنه، کاربری اراضی بوده اند که در تهیه آنها از نقشه های توپوگرافی 25000/ 1 زمین شناسی10000 / 1، تصویر ماهواره ای ETM استفاده شده است. در مرحله آخر به کمک نرم افزار ArcGIS عملیات وزن دهی و همپوشانی از لایه های انتخابی صورت گرفت و با توجه به ضرایب حاصل، نقشه پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در 4 پهنه خطر کم، خطر متوسط، خطرزیاد و خطر خیلی زیاد به دست آمد. مقدار عددی ضریب نهایی از جمع اعداد حاصل از ضرب وزن هر معیار در شاخص آن در هر نقطه بین صفر تا 100تعریف گردید که در آن هر چه ضریب حاصله به سمت 100 میل کرده باشد نشان دهنده پر خطر بودن وقوع زمین لغزش است و هر چه این ضریب به صفر نزدیک تر شده باشد نشاندهنده کم خطر و یا نهایتا بی خطر بودن وقوع آن است. نتایج مشخص کرده است که 58 درصد از سطح حوضه جوانرود از نظر وقوع لغزش جزو منطقه بسیار پر خطر و پر خطر است. این مناطق منطبق بر گسترش سازندهای گورپی و رادیولاریتی است که شرایط اقلیمی نیمه مرطوب سرد حاکم بر منطقه باعث تشکیل قشر ضخیمی از مواد رگولیتی و خاک بر سطح آنها شده است. شکل این عوارض به صورت تپه ماهور‌های مدور با شیب کمتر از 16 درصد است اما هنگامی که پای آنها توسط زهکش‌ها و یا احداث جاده زیربری شود، جابجائی ناگهانی مواد هوازده بر سطح آنها در قالب لغزش اجتناب ناپذیر خواهد بود که به کمک مدل AHP نیز این نتایح حاصل شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Simulation of landslide risk in javanroud basin using AHP method considering geomorphic properties

نویسندگان [English]

  • Z. Rahimzadeh
  • M. Alaee Taleghani
چکیده [English]

  Simulation of landslide risk in javanroud basin using AHP method considering geomorphic properties     M. Alaee Taleghani. Z. Rahimzadeh   Received: April 28, 2010 / Accepted: January 18, 2011, 15-17 P           Extended abstract   1- Intro duction   Whenever slop is exposed to unsteadiness, landslide occurrence is unavoidable on the surface according to the heavy rain, under layers of the slop, fault movement of.   The slops of Javanrood Basin are one of the slops in folded Zagros, which are exposed to landslide. Recording 31 landslides on the surface of this small area confirms this issue. The aim of this research is recognition of this unsteadiness according to the strength and weakness based on AHP model.     2- Methodology   The method applied in this research is analytic hierarchy process (AHP). The base of this model is comparing variables by pair wise by Matrix relationship. In this way, pair wise of the effective variables on the landslide were considered and based onrelative weights the output was extent.     Author (s)     M. Alaee Taleghani. ( * )   Assistante Professor of Geomorphology, University of Razi, Kermanshah, Iran   e-mail: malaee@ymail.com     Z. Rahimzadeh   Assistant Professor of Geomorphology, Teacher Training Center of Kermanshah, Kermanshah, Iran         The process of the research has been done by GIS. The outcome of this research has been presented the zoning map of landslide severity in the four classes including very high, high, average and low. The applied data and maps included geology map 1/100000, topography map 1/50000, Dem, satellite picture A.T.M (2002) and GIS software.     3- Discussion   The natural feature of the environment such as the weak materials of the earth, the half-wet cold climate, the wide spread of the running waters, the low hill earth with thick over weathered layers, accompanying with human interference through flattening of the slop and road building in such foothills are the ground work of many and repeated occurrence of the land sliding in the basin of Javanrood.     4- Conclusion   The result showed that about half of the area in Javanrood basin (about 58%) was classifying very high and high risk to land slide, and 36% is under the danger of medium occurrence of landslide which involve the width of Shili and Marn layers, Goorpi and Radiolarit formation, seem natural. Based on these finding only in 5.5% of Javanrood area the possibility of the occurrence of landslide is weak.       References   Abramson, lee. W Thomas, S. Lee Sunil Shrma Glen, M. Boyee (1995) Slope stability and stabilization methods.   Ahmadi, Hassan Esmaili Abazar Feizina, Sadat Shariat jafary, mohsen (2003) The zoning of the danger of mass movement using two methods of multi variable regration(MR)& analytic hierarchy process (AHP) case study (Garmichai basin) Iran natural resource magazine(No 56 Pp 336-393).   Ahmadi, Hassan Mohamadkhani, Shirin Feizina, Sadat Ghodosi, Jamal (2005) Modeling of rigonal danger of mass movement using quality features and analytic hierarchy process (AHP) case study Taleghan basin Iran natural resource magazine(No 58 Pp 3-14).   Ahmadi, Hassan Talebi Esfandrani, Ali (2001) The study of the effective factors in creating mass movement the case study in Ardal region, Chaharmahal Bakhtiari province, Iran natural resource magazine(No 54 Pp 323-329).   Amini, abbas (2006) Zoning model of the landsliding danger in Javanrood basin, M.A Thesis, Kermanshah, Razi University.   Anbalagan, R. (1992) Landslide hazard development and zonation mapping mountainous terrain. Engineering geology. 32. pp.267-277.   Asgharpour, M.G (2004) multi criterion decisions Tehran, Tehran university publication.   Atkin, B. C Johnson, J. A (1988) the earth, problems and perspectives, USA, Blackwell scientific publications, pp147-161.   Bai, Naser (2007) Study and zoning of mass movement emphazing land sliding and case study, Madarso river basin, M.A Thesis Tabriz, Tabriz university.   Cook. R.u Dorkamp.J.c (1998) translated by shahpoor Godarzinejad, Geomorphology and environment management, Tehran Samt publication Pp 201-210.   Dai, F.D C.F.Lee (2002) Landslide characteristics and slope instability modeling .using GIS. Lantau island. Hong Kong. Geomorphology. 42. Pp213-228.   Esmaili uri Abazar (2002) the zoning of the danger of mass movement in Gramichai basin, (M.A thesis) Tehran natural resource collogue, Tehran university.   Ghodsi pour, H (2005) Analytic hierarchy process Tehran, Amir Kabir Technical University (Tehran poli tecnic).   Hashmi, Tabatabaii (2007) zoning of danger of land sliding in parts of Ardabil provice, the magazine of the latest finding of building and housing Pp21-25.   Jabari, Iraj (2005) the analysis of the limitation of zoning of sensitive regions to mass movement, Geography and development, No 6 Pp 71-92.   Mahdipoor, Fatemeh Mesgari, Mohamad saedi (2004) A pattern for the location based on based on multi variable decision making methods in GIS.   Mohamadi, Farajollah (2003) Dianamic Geomorphology Tehran, payamnoor publication Pp 43-47.   Parhizcar, Akbar Ghafari Gilandeh, Ali (2006) Geography information site and multi criterion Analysis, Tehran, Samt publication.   Prakash, T. N (2003) Land sutability analysis for agricultural cropa: A fuzzy multi criteria decision making approach, M.S. Theses international institute for geo-information science and earth observation enschede, the netherland.   Saatyt, T. L (1980) the analytic hierarchy process, New York, ME grow-hill.   Shadfar, Mohammad Yamani, Mojtaba Ghodsi, Jamal Ghayomian, Jafar (2007) zoning of the danger of land sliding using analytic hierarchy process (chalkeood basin , tonekabon) research and development in natural resources, No 75 Pp 118-126.   Shariat jafari, Mohsen Ghhayomian, Jafar (2008) The evaluation of the usefulness of the pair variable the ecstatic analysis model in zoning of land sliding danger, scientist magazine of Tehran university No 34 Pp 137-143.   Shirani, korosh Jafar, Ghayomian Mokhtari, Ahmad (2007) The analysis and evaluation of ecstatic methods of pair and multi variables in zoning of the danger of land sliding in Marbar river basin, water and basin magazine, soil and basin keeping collegue Pp 36-48.   Tarbook, Edward Jeish lotkin, Frdrich (1989) Trajomeh Rasool Okhravi Geology basis, Tehran, Madresh pubulication.   Ven Westen, C. J R. Socters (1998) Geographic information system in slope instability zonation. ITC. Netherlands.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Javanroud
  • AHP method
  • Landslide
  • Analytical Hierarchy Process