نویسندگان

• محمدحسین رضایی مقدم
• محمدرضا قدری

چکیده

  چکیده   سکوی تراورتنی تخت سلیمان که در اثر نهشته گذاری چشمه‌های آهک ساز جدید به وجود آمده، در شمال غرب ایران قرار گرفته است. آب چشمه‌های دریاچه روی سکو که از دو دریچه به بیرون جاری می‌شود، دارای املاح زیادی است که به صورت نهشته­های دیواری شکل در مسیر آبهای جاری ته نشین شده اند. این توده‌های باریک کلسیتی، مورفولوژی خاصی را در سطح زمین‌های آهکی به وجود آورده­اند. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در تشکیل این پدیده‌ها، دسته بندی و بررسی نقش آنها در مورفولوژی زمین­های تراورتنی محدوده باستانی تخت سلیمان است. در این پژوهش، از کارهای میدانی، مانند: حفر ترانشه برای بررسی اجزای درونی کانال­ها، اندازه­گیری میزان ته نشست نهشته­های کلسیتی، آنالیز شیمیایی آب­های جاری و نمایش مورفولوژی کانال­ها از طریق GIS استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد، پیدایش این کانال‌ها به عواملی، مانند سرعت آب، افزایش دما، فتوسنتز گیاهی و کاهش فشار جزیی وابسته است. افزایش ارتفاع، فرو ریزی و جابه­جایی کانال‌های خود ساخته، چشم انداز آهکی محدوده را به هم زده است. این کانال­ها در روند شکل­گیری، سه مرحله کودکی، بلوغ و پیری را سپری کرده­اند. کانال‌های سنگی خودساخته در سطح و اطراف سکو از لحاظ مورفولوژی به چهار دسته تقسیم می­شوند: نهشته­های توفایی دیوار مانند، کانال سنگی فروریخته، کانال­های خود ساخته روی سکو و کانال­های خود ساخته بیرون از سکو.

کلیدواژه‌ها

• واژه­های کلیدی: تخت سلیمان
• مورفولوژی
• کانال­های سنگ شده
• کانال خود ساخته آهکی
• نهشته­های آهکی دیوار مانند

عنوان مقاله [English]

Creation of self built limestone channels and their role on limestone

نویسندگان [English]

• M.H. Rezaei Moghaddam
• M.R. Ghadri

چکیده [English]

  Abstract   Travertine platforms of Takhteh Soleyman, which is located on the northwest of Iran have been created by deposition of limestone springs. The water of lake springs which flow out from two vents. have many solutions that are same deposit wall on the channels of spring flow out. Narrow calcites massive have been made special morphology on the surface of limestone. The aim of this study is identification of effective factors on creating these phenomena, classification and the role of them on travertine morphology of archaeological territory of Takhteh Soleyman region. In this study have been applied digging and cutting of below of channels, measurement of calcite sedimentation rate, chemical analysis of flow water and presentation of morphology using GIS technique. The results of this study show that creations of these channels are related to velocity of flow water, increasing of temperature and decreasing of partial pressure of CO2. Increasing of altitude, falling and displacement of self built channels of velocity ratio of water flow and distance from lake. Self built petrified channels are classified to four cate gories on the platform and around. a) Self built channel inside of platform, b) Self built channel outside of platform, c) Tufa channel rock of Dragon, d) collapsed petrified channels.   

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Takhteh Soleyman
• Morphology
• petrified channels
• self built channels
• wall like limestone deposits