شناسنامه علمی شماره
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
«میراثی گران بر دوش‌هایی ناتوان» یادی از استاد گرانقدر روستاشناس و روستایی‌شناس فقید، زنده‌یاددکتر سیدحسن حسینی ابری درگذشت نابهنگام استاد فرزانه جغرافیا و روستاشناس برجسته کشور دکتر سیدحسن حسینی ابری در خردادماهی که گذشت اندوهی سنگین و ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای اساتید، دانشجویان و همگی روستاپژوهان کشورمان بود. ...
بیشتر
«میراثی گران بر دوش‌هایی ناتوان» یادی از استاد گرانقدر روستاشناس و روستایی‌شناس فقید، زنده‌یاددکتر سیدحسن حسینی ابری درگذشت نابهنگام استاد فرزانه جغرافیا و روستاشناس برجسته کشور دکتر سیدحسن حسینی ابری در خردادماهی که گذشت اندوهی سنگین و ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای اساتید، دانشجویان و همگی روستاپژوهان کشورمان بود. جایگاه دکتر حسینی ابری در روستاشناسی عملی و منش و روش ایشان در روستاپژوهی، وجه ممیزه‌ای به وی بخشیده بود که چهره علمی‌اش را برای تمامی کسانی که محضر درس و کلاس‌اش را درک کردهاند، درست مانند خلق‌وخو و سیرت و سیمای وی برای آنانی که از نزدیک با ایشان معاشرت و آشنایی داشته‌اند، برای همیشه مأنوس و ماندگار کرده است. جایگاهی که اگر آنرا برای شاگردان و همکاران نسل‌های بعدی ایشان دست‌نیافتنی تلقی کنیم، چه‌بسا که قضاوت بیراهی نباشد. همین امر است که باعث شده تا همان قدر که گام نهادن و ادامه راهی که ایشان در عرصه مطالعات روستایی پیمود را دشوار می‌نماید، پاس‌داشت این میراث ارزنده علمی و تلاش علمی برای زنده نگهداشتن راه و رویکرد عملی و ازنزدیکِ روستاشناسی و روستاپژوهی از سوی نسل بعدی همکاران و شاگردان آن بزرگوارِ زنده‌یاد و آشنا ساختن دانشجویان با سیره عملی پژوهش‌ها و مطالعات روستایی را نیز بعنوان وظیفه‌ای خطیر و سنگین بر دوش آنان نهاده است. کمتر پژوهنده‌ای همچون زنده‌یاد دکتر حسینی سرشار از حس تعلق به جغرافیا به وادی مطالعات جغرافیایی و بویژه جغرافیای روستایی عاشقانه گام نهاده است. چنانکه در بعد محیطی، برای شناخت اکوسیستم حوضه زاینده‌رود، فرسنگ‌ها از سرچشمه تا پایاب آنرا چندین بار با پای پیاده قدم زند تا آمیزه و تلفیق دانسته‌های علمی خود را با درک و دریافتی عینی (که در نظرگاه او هیچ دانشی بی‌آمیختن با محک تجربه و فهم رودررو و بی‌فاصله چگونگی‌ها، جغرافیایی نمی‌توانست باشد) در کتابی قلم زند و برای اولین بار میراث گرانبهای طومار شیخ بهایی و دانش و هوش‌مندی ارزشمند پیشینیان‌مان را در تقسم آب زاینده‌رود برای ما شرح نماید. و در بعد انسانی نیز طی بیش از 15سال پژوهش و حضور در برنامه‌ریزی‌ها و اجرای طرحهای توسعه روستایی در فقیرترین و محروم‌ترین روستاها و زیستگاه‌های کشور تا قلب بشاگرد محروم در آن‌سوی کوه‌های برهنه و جاده‌های خاکی و صعب‌العبور میناب، خستگی‌ناپذیر در آمدوشد و همکاری مداوم باشد تا حاصل جدوجهدهای بلیغ چندین ساله‌اش را در کتاب‌هایی به رشته تحریر درآورد. تعلق خاطر و عشق و علاقه وافرش به جغرافیا و روستا و چندین دهه کار مداوم و تلاش خستگی‌ناپذیر و بی‌وقفه در عرصه روستاپژوهی و روستاشناسی عملی و درک بی‌واسطه و اُخت شدن با رسوم و آداب روستایی و فهم عمیق جهان‌بینی، نگرش‌ها، عادات و رفتارهای مردمان روستایی و قانون‌مندی‌های حاکم بر آن، از دوردست‌های محروم و فقرزده بشاگرد تا کویرهای سوخته یزد و مناطق کوهستانی زاگرس (تهیه طرحهای آبخیزداری و طرحهای هادی برای حدود 70 روستا در استان‌های یزد و اصفهان و چهارمحال و بختیاری)، که خود «دانش بومی»اش می‌نامید و سخت دوستش می‌داشت و بدان باور داشت، در کنار نکته‌سنجی‌ها و ژرف‌بینی‌های نغزِ گنجینه‌ای از امثال و حکم آموزنده و گرانبهایی که در ذهن خود داشت و خلاقانه بکار می‌گرفت، علاوه بر آنکه کلام و بیانش را حلاوتی دوست‌داشتنی بخشیده بود، درک و شناخت وی را از هر محیط روستایی و الزامات و اقتضائات خاص آن نیز صیقل و صحتی چنان داده بود که خود آنرا حلول روح جغرافیا در خود تعبیر می‌کرد و این حقیر، به‌انصاف بزرگوار دیگری را تا به پایه او در چنین ادعایی محق نمی‌شناسم. باری، به زعم اینجانب دو علت در کار است که از سویی دکتر حسینی را تا مرتبه خاص خودش در روستاشناسی و روستاپژوهی عملی توفیق بخشید و از سویی نیز توفیق نسل ما را در این زمینه دشوار می‌سازد. مرحوم دکتر حسینی از ویژگی‌ها و شرایط فردی و همچنین شرایط محیطی موافق و مساعدی در زمانه خود برخوردار بود. زاده روستا بود و زوایای روحش آشنا با فرهنگ و خلق‌وخوهای مردمان روستایی، که طی قرن‌ها زیستن با فقر محیط و ستم‌ها و نابسامانی‌های گزنده اجتماعی در پویه تاریخ این سرزمین، نفوذ به لایه‌های پنهان و درک مکانیزم‌های آن برای هر محققی چندان میسر نیست. این ویژگی‌ها به‌همراه شرایط مهیای آن زمان برای همکاری در طرحهای توسعه روستایی و اجرای آنها در بشاگرد باعث شده بود تا پای ایشان به روستا و توان برقراری ارتباط موفق و دوسویه با جوامع روستایی برای ایشان باز باشد. توان و امکانی که برای نسل ما چندان فراهم نیست، نه به‌لحاظ شرایط اجتماعی، نه به اقتضای زمانه و نه در بسیاری موارد ویژگی‌های فردی. نسل کنونی ما فرزندان عصری هستیم که زمان قابل ملاحظه‌ای از هر نوع کار مطالعاتی و فعالیت علمی و بخش قابل توجهی از توان و استعداد هر پژوهشگری، به‌ناگزیر در فضاهای مجازی صرف می‌شود و فراگستری اطلاعات - در این عصر و زمانه‌ای که به همین عنوان نامیده شده است- تا به اندازه‌ای است که هر محققی را برای کسب اطلاعات، حتی در حیطه علمی مانند روستاپژوهی، تا حد زیادی از مشاهده‌گری و مطالعه مستقیم و میدانی به بانک‌های مجازی اطلاعات و پشت کامپیوتر می‌کشاند. امری که در جای خود بسی ارزشمند و بسیار ضروری و نیکوست. اما هر چیزی که برای یک محقق جغرافیا بویژه در حیطه مطالعات روستایی جا را بر مشاهده و شناخت بی‌واسطه و میدانی محیط و جامعه روستایی تنگ نماید، همانگونه که استاد فرزانه و فقید جغرافیای روستایی، دکتر حسینی به‌حق معتقد بود و همواره آن را گوشزد شاگردان خود می‌نمود، آفتی برای روستاشناسی و مطالعات روستایی و انحرافی برای علوم جغرافیای روستایی، برنامه‌ریزی روستایی و توسعه روستایی بشمار می‌رود. شاید به همین دلیل و درک ضرورتی این چنین در این زمان بود و با کوله‌بار بی‌نظیر و ارزنده‌ای از تجارب سالیان دراز و پربار تحقیق در پهنه‌های روستایی و تدریس در مقاطع مختلف دانشگاهی بود که آن بزرگوار در بازنگری دروس و سرفصل‌های دوره دکتری برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه اصفهان، درسی را با نام «روستاشناسی عملی» در نظر گرفت و سرفصلی نیز برای آن تعریف نمود. دریغ که پیش از آن که این برنامه نهایی شود و بهره‌ای از دانش و تجربه منحصربفرد و گرانقدر آن عزیز نصیب‌مان گردد، ناباورانه او را از دست دادیم. و چه تلخ است که فقط می‌توانیم افسوس بخوریم که دکتر حسینی، به آن معنا که ضرورت و نیاز روستاپژوهی و هر پژوهشگر روستایی است و با آن مجموعه بی‌نظیر ویژگی‌های فردی و تجربه‌های علمی و عملی که داشت، کسی بود که می‌توانست پای ما را نیز به محیط روستا و به دایره پذیرش و قبول مردمان روستایی باز کند، اما این کام را از خود دریغ داشتیم و این فرصت یگانه و چه‌بسا دیگر تکرارناشدنی را چه آسان از دست دادیم و تا فرصتی بود و می‌توانستیم، آنچه را می‌بایست نکردیم!. «... به پایان رسیدیم اما / نکردیم آغاز / فرو ریخت پرها / نکردیم پرواز ...» تعبیر بلند و لطیفی، مرگ را پیغامی برای زندگان می‌داند و کوچ گزنده دکتر حسینی برای ما شاگردان و نسل پس از وی که علاوه بر بهره اندک از آنچه او داشت، مشکلات و ناموافقی‌های این دوران را نیز داریم، پیغام رسالتی برای زنده نگهداشتن منش و روش علمی او و پیمودن راهش را تا اندازه‌ای که در توان داریم با خود دارد، چرا که مسلماً این وظیفه خطیر بر دوش بعدی‌های ما سنگینی بیشتری دارد. یادش گرامی، روحش شاد و قرین آرامش و سعادت ابدی. دکتر عباس امینی فسخودی گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان تیرماه 1389
محمدحسین رضایی مقدم؛ محمدرضا قدری
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 1-16
چکیده
چکیده سکوی تراورتنی تخت سلیمان که در اثر نهشته گذاری چشمه‌های آهک ساز جدید به وجود آمده، در شمال غرب ایران قرار گرفته است. آب چشمه‌های دریاچه روی سکو که از دو دریچه به بیرون جاری می‌شود، دارای املاح زیادی است که به صورت نهشتههای دیواری شکل در مسیر آبهای جاری ته نشین شده اند. این توده‌های باریک کلسیتی، مورفولوژی خاصی را در سطح ...
بیشتر
چکیده سکوی تراورتنی تخت سلیمان که در اثر نهشته گذاری چشمه‌های آهک ساز جدید به وجود آمده، در شمال غرب ایران قرار گرفته است. آب چشمه‌های دریاچه روی سکو که از دو دریچه به بیرون جاری می‌شود، دارای املاح زیادی است که به صورت نهشتههای دیواری شکل در مسیر آبهای جاری ته نشین شده اند. این توده‌های باریک کلسیتی، مورفولوژی خاصی را در سطح زمینهای آهکی به وجود آوردهاند. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در تشکیل این پدیده‌ها، دسته بندی و بررسی نقش آنها در مورفولوژی زمینهای تراورتنی محدوده باستانی تخت سلیمان است. در این پژوهش، از کارهای میدانی، مانند: حفر ترانشه برای بررسی اجزای درونی کانالها، اندازهگیری میزان ته نشست نهشتههای کلسیتی، آنالیز شیمیایی آبهای جاری و نمایش مورفولوژی کانالها از طریق GIS استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد، پیدایش این کانالها به عواملی، مانند سرعت آب، افزایش دما، فتوسنتز گیاهی و کاهش فشار جزیی وابسته است. افزایش ارتفاع، فرو ریزی و جابهجایی کانالهای خود ساخته، چشم انداز آهکی محدوده را به هم زده است. این کانالها در روند شکلگیری، سه مرحله کودکی، بلوغ و پیری را سپری کردهاند. کانالهای سنگی خودساخته در سطح و اطراف سکو از لحاظ مورفولوژی به چهار دسته تقسیم میشوند: نهشتههای توفایی دیوار مانند، کانال سنگی فروریخته، کانالهای خود ساخته روی سکو و کانالهای خود ساخته بیرون از سکو.
اصغر ضرابـــی؛ احمد شاهیوندی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 17-32
چکیده
چکیده برای سنجش و رتبهبندی توسعه اقتصادی مناطق، شاخصهای زیادی وجود دارد که هر کدام از آنها اهمیت خاصی دارند. با توجه به این که تعداد شاخصهای اقتصادی بسیار زیاد بوده و شاخصهای منتخب درجات متفاوتی از اهمیت دارند، انتخاب شاخصهای خاص بر نتیجه تحقیق تأثیر بسزایی میگذارد. این تحقیق با استفاده از 25 شاخص اقتصادی، به دنبال سنجش سطح ...
بیشتر
چکیده برای سنجش و رتبهبندی توسعه اقتصادی مناطق، شاخصهای زیادی وجود دارد که هر کدام از آنها اهمیت خاصی دارند. با توجه به این که تعداد شاخصهای اقتصادی بسیار زیاد بوده و شاخصهای منتخب درجات متفاوتی از اهمیت دارند، انتخاب شاخصهای خاص بر نتیجه تحقیق تأثیر بسزایی میگذارد. این تحقیق با استفاده از 25 شاخص اقتصادی، به دنبال سنجش سطح توسعه یافتگی اقتصادی و رتبهبندی استان‌های ایران است. برای سنجش توسعه یافتگی اقتصادی می‌توان از مدل‌های مختلفی استفاده کرد. در این مقاله برای سنجش سطح توسعه یافتگی اقتصادی و رتبهبندی استان‌های ایران از روش تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که اختلاف بسیاری بین استان‌های ایران از نظر درجه توسعه یافتگی اقتصادی وجود دارد به طوری که استانهایی مانند: تهران، اصفهان و خراسان رضوی توسعه یافته، برخی دیگر از استانها مانند: ایلام، سیستان و بلوچستان، کهکیلویه و بویراحمد، محروم و سایر استانها از نظر شاخصهای توسعه اقتصادی در حد متوسطاند و از استان‌های بالا دست و پایین دست خود فاصله گرفته‌اند که این وضعیت ، باعث ایجاد یک شکاف اقتصادی در بین استان‌های ایران شده است.
کمال امیدوار؛ کمال امیدوار؛ یونس خسروی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 33-46
چکیده
چکیده به منظور آشکارسازی تغییر اقلیم در سواحل شمالی خلیج فارس، داده‌های مربوط به 5 پارامتر دمای حداقل، دمای حداکثر، دمای میانگین، رطوبت نسبی و بارش سه ایستگاه سینوپتیک بندرعباس، بوشهر و آبادان در یک دوره آماری پنجاه ساله(1956-2005) انتخاب و سپس کلیه این دادهها در یک پایگاه اطلاعاتی شامل 130 ماتریس(26×5) در محیط نرمافزار MATLAB وارد شدند ...
بیشتر
چکیده به منظور آشکارسازی تغییر اقلیم در سواحل شمالی خلیج فارس، داده‌های مربوط به 5 پارامتر دمای حداقل، دمای حداکثر، دمای میانگین، رطوبت نسبی و بارش سه ایستگاه سینوپتیک بندرعباس، بوشهر و آبادان در یک دوره آماری پنجاه ساله(1956-2005) انتخاب و سپس کلیه این دادهها در یک پایگاه اطلاعاتی شامل 130 ماتریس(26×5) در محیط نرمافزار MATLAB وارد شدند و با استفاده از آزمون 12د„'> کندال و از طریق برنامهنویسی در نرمافزار مربوطه، روند تغییرات آنها بررسی گردید . نتایج تحقیق نشان میدهد که تغییرات دمای میانگین در هر سه ایستگاه، مشابه با روند تغییرات دمای حداقل آنهاست و آنچه موجب افزایش دمای میانگین ایستگاههای منطقه شده، بیشتر دمای حداقل بوده است. همچنین رطوبت نسبی در هر سه ایستگاه مذکور، بیشتر یا دارای روند نزولی معنیدار و یا فاقد روند معنیدار است که این روند در ماههای گرم سال آشکارتر است. در مورد پارامتر بارش، فراوانی روندهای معنیدار نزولی در ایستگاههای مورد مطالعه دیده می‌شود و هیچگونه روند صعودی معنیداری در آنها مشاهده نمیشود.
مسعود تقوایی؛ گلشن مرادی؛ اعظم صفرآبادی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 47-64
چکیده
چکیده از جمله ملزومات رشد و توسعه جوامع، ایجاد بسترهای فضایی و کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی، به منظور تحرک و جابجایی بهتر و دسترسی آسانتر در سطح شهر است . ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان، بخشی از افراد جامعهاند که همچون سایرین، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند. اما، ...
بیشتر
چکیده از جمله ملزومات رشد و توسعه جوامع، ایجاد بسترهای فضایی و کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی، به منظور تحرک و جابجایی بهتر و دسترسی آسانتر در سطح شهر است . ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان، بخشی از افراد جامعهاند که همچون سایرین، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند. اما، وجود برخی موانع بویژه در نحوه طراحی، معماری و شهرسازی، بسیاری از فضاهای شهری، به ویژه معابر عمومی، پارکها و فضاهای سبز را فاقد شرایط لازم برای برآورده ساختن نیازهای دسترسی افراد معلول نموده است. با توجه به اهمیت مسأله، مراکز تفریحی، به خصوص پارکها، فضاهای سبز و باغهای شهری، باید به گونهای طراحی و احداث شوند که کم توانان جسمی نیز قادر به استفاده از این گونه اماکن باشند. به دنبال این هدف و با توجه به ضوابط و معیارهای موجود در منابع و لحاظ کردن آن در مشاهدات میدانی، و همچنین نتایج پرسشنامههای پاسخ داده شده توسط معلولان و جانبازان، وضعیت تعداد 36 پارک مهم شهر اصفهان به عنوان نمونه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل، حاکی از آن است که از مجموع پارکهای مورد مطالعه وضعیت 8/2 درصد مناسب، 5/30 درصد تا حدی مناسب و 7/66 درصد از وضعیت نامناسب برخوردار بودهاند؛ بنابراین جهت بهسازی فضاهای عمومی برای توانمند سازی معلولان در بهرهگیری بیشتر و بهتر از پارکها و فضاهای سبز شهر، و سازگار ساختن این کاربریهای شهری با نیازهای این اقشار، باید بیش از پیش توجه داشت.
یوسف قویدل رحیمی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 65-82
چکیده
چکیده در این تحقیق ، داده‌های مربوط به ناهنجاری‌های دمایی کره زمین و بارش متوسط سالانه ایستگاه جلفا در طی دوره آماری 2003-1960 استفاده شده است. روش‌های اصلی به کار گرفته شده در این مطالعه، عبارت از: روش تعیین ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مولفه روند سری‌های زمانی، رگرسیون خطی ساده و شبکه‌های عصبی مصنوعی. نتایج حاصل از کاربرد و تحلیل همبستگی ...
بیشتر
چکیده در این تحقیق ، داده‌های مربوط به ناهنجاری‌های دمایی کره زمین و بارش متوسط سالانه ایستگاه جلفا در طی دوره آماری 2003-1960 استفاده شده است. روش‌های اصلی به کار گرفته شده در این مطالعه، عبارت از: روش تعیین ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مولفه روند سری‌های زمانی، رگرسیون خطی ساده و شبکه‌های عصبی مصنوعی. نتایج حاصل از کاربرد و تحلیل همبستگی پیرسون، نشان دهنده همبستگی منفی و معکوس معنی داری بین بارش سالانه جلفا و ناهنجاری‌های دمایی کره زمین است. این، بدان معنی است که غالباً با منفی شدن ناهنجاری‌های دمایی کره زمین بارش سالانه جلفا افزایش یافته، ترسالی به وقوع می‌پیوندد و برعکس، با مثبت شدن ناهنجاری‌های دمایی کره زمین، متوسط بارش سالانه جلفا کاهش یافته، خشکسالی به وقوع می‌پیوندد. تحلیل مؤلفه روند بلند مدت سری‌های زمانی نشان میدهد که در طول دوره آماری از بارش متوسط سالانه جلفا کاسته می‌شود، اما روند ناهنجاری‌های دمایی کره زمین روندی افزایشی دارد. با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی، ارتباط بارش متوسط سالانه جلفا با گرمایش جهانی شبیه سازی شده است. نتایج حاصل از کاربرد روش‌های مختلف در این مطالعه نشان میدهد که روش شبکه عصبی مصنوعی در مقایسه با روش‌های رگرسیون خطی ساده روش شبیه سازی بهتر و دقیق تری است. روش‌های مختلف شبکه‌های عصبی مصنوعی به کار گرفته شده در این مطالعه نشان داد که روش پرسپترون چند لایه، با چهار لایه مخفی و الگوریتم آموزش پس انتشار، دارای قابلیت بسیار عالی در پیش بینی همبستگی بین سری‌هاست.
ملیحه ایزدی؛ فرحناز ابوالحسنی؛ مهین نسترن
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 83-100
چکیده
چکیده به موازات توسعه و افزایش جمعیت شهرهای بزرگ، ظهور مسایل گوناگون و پیچیده اجتماعی- اقتصادی در داخل شهرها و ورود شهرهای بزرگ جهان سوم به سیستم اقتصادی جهان، برنامه ریزی شهری به ابعاد تازه ای دست یافته و باعث تحلیل دقیق شرایط سیاسی و اجتماعی در قلمرو جغرافیای شهری شده است. برای شناخت توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی مناطق، به بررسی ...
بیشتر
چکیده به موازات توسعه و افزایش جمعیت شهرهای بزرگ، ظهور مسایل گوناگون و پیچیده اجتماعی- اقتصادی در داخل شهرها و ورود شهرهای بزرگ جهان سوم به سیستم اقتصادی جهان، برنامه ریزی شهری به ابعاد تازه ای دست یافته و باعث تحلیل دقیق شرایط سیاسی و اجتماعی در قلمرو جغرافیای شهری شده است. برای شناخت توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی مناطق، به بررسی الگوی نابرابری‌های ناحیه ای، تفاوت‌های میان نواحی و بررسی میزان برتری یک مکان نسبت به ساختار مکان‌های مشابه در سطح شهر نیاز است . هدف از این مقاله، به کارگیری مکانیسم فرصت‌های برابر و دستیابی به میزان نابرابری‌های ناحیه‌ای در مناطق شهری اصفهان، از لحاظ شاخصهای مورد بررسی است. روش پژوهش «توصیفی و تحلیلی» است، که از مدل‌های کمی استفاده شده است. برابر تحلیل صورت گرفته، مناطق سیزده گانه شهرداری اصفهان در سه سطح برخوردار، نیمه برخوردار(متوسط) و(محروم)یا فروبرخوردار جای گرفته‌اند. برای شناخت سطوح برخورداری مناطق شهر اصفهان، 21 شاخص مورد بررسی از طریق مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و در این راستا، تاپسیس به عنوان روش تصمیم گیری چند شاخصه ای استفاده شده است و در نهایت، با بهره گیری از نرم افزار Arc GIS ، نقشه سطوح برخورداری مناطق شهر ترسیم گردیده است. نتیجه حاصل از بررسی انجام شده ، نشان میدهد که در میان مناطق شهری اصفهان ، شش منطقه محروم با ضریب اولویت 22/0 تا 34/0 در پایین ترین سطح برخورداری جای گرفته اند و اولین اولویت توسعه را به خود اختصاص داده اند. دومین سطح ، شامل: چهار منطقه شهر است که دارای ضریب اولویت 42/0 تا47/0 است و سطح دوم اولویت توسعه مناطق را در بر می‌گیرد. سطح یک، سه منطقه برخوردار از لحاظ 21 شاخص مورد بررسی را شامل می‌شود، با ضریب اولویت 53/0 تا 64/0و آخرین اولویت توسعه را در بر دارد.
سیدحجت موسوی؛ عباسعلی ولی؛ عباسعلی ولی؛ مسعود معیری
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1389، صفحه 101-118
چکیده
چکیده تپه‌های ماسه‌ای، از کنش متقابل جریان باد و بستر ماسه سرچشمه می‌گیرند. برخان‌ها، یکی از اشکال تراکمی‌بادی هستند و در نواحیی که ماسه برای پوشاندن کامل سطح وجود نداشته باشد و باد در اغلب طول سال از جهت یکسانی برخوردار باشد، تشکیل میشوند. این عوارض، از ماسه متحرک تشکیل شده، از مهمترین ویژگی آنها پویایی و تحرکات جانبی است ...
بیشتر
چکیده تپه‌های ماسه‌ای، از کنش متقابل جریان باد و بستر ماسه سرچشمه می‌گیرند. برخان‌ها، یکی از اشکال تراکمی‌بادی هستند و در نواحیی که ماسه برای پوشاندن کامل سطح وجود نداشته باشد و باد در اغلب طول سال از جهت یکسانی برخوردار باشد، تشکیل میشوند. این عوارض، از ماسه متحرک تشکیل شده، از مهمترین ویژگی آنها پویایی و تحرکات جانبی است که بخشی از آنها، کانون‌های بحران و تهدید کننده مراکز مسکونی شهری و روستایی، مراکز اقتصادی و نظامی‌و شریان‌های ارتباطی محسوب می‌گردند. به طور کلی، برخان‌ها متناسب با شدت باد و به طور معکوس متناسب با ارتفاع خود جابهجا میشوند. میزان جابهجایی آنها تابعی از شدت باد، مورفولوژی سه بعدی برخان و تعاملات بین آنهاست. یکی از رایجترین ناهمواری‌های بادی جنوب کویر حاج علیقلی تپه‌های برخانی هستند. در این پژوهش، پارامترهای مورفومتری برخان و میزان جابهجایی سالیانه آن (از 10/1/1387 تا 10/1/1388) از طریق پیکه کوبی اندازه گیری شده است. سپس با استفاده ار روش آنالیز رگرسیون، نوع و شدت ارتباط بین میزان جابهجایی و مؤلفه‌های مورفومتری برخان بررسی و به منظور برآورد میزان جابهجایی مدل‌هایی ارایه شده است. با استفاده از این مدل‌ها، می‌توان میزان جابهجایی سالیانه برخان‌های محدوده مطالعاتی را به آسانی محاسبه نمود. نتایج بهدست آمده نشان میدهد، که ارتباط بین میزان جابهجایی و مؤلفه‌های مورفومتری برخان از روابط ساده خطی، توانی و نمایی پیروی می‌کند. ارتباطات حاصل از رابطه سنجی بین میزان جابهجایی با مؤلفه‌های مورفومتری برخان، حاکی از حداکثر ارتباط معکوس معنی دار نمایی میزان جابجایی با مؤلفه ارتفاع با ضریب تعیین 915/0 و انحراف معیار برآورد 133/0 است. شناخت مؤلفه‌های مورفودینامیک برخان می‌تواند به عنوان شاخصی برای تعیین وضعیت سیستم برخان عمل کرده، مبین روندهای آن نیز باشد. علاوه بر این، شناسایی و برآورد دقیق این مؤلفه‌ها برآیندی از میزان تهدید و تخریب را در اختیار مدیران محیطی قرار میدهد که بررسی آنها، مناطق گوناگون را از نظر مدیریت محیطی تعیین و اولویت بندی می‌کند.
