تحلیل مکانی- فضایی پارک‌های شهری شهر نورآباد با استفاده از GIS

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

  امروزه آلودگی­های صنعتی اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست شهری و زندگی ساکنان آن وارد کرده است. به منظور تعدیل اثرات مخرب این آسیب­های زیست محیطی مؤثرترین و در عین حال ساده­ترین راه توسعه فضای سبز است. سامانه اطلاعات جغرافیایی با برخورداری از انواع توابع تحلیلی، امکان تلفیق داده­های مکانی و غیرمکانی و همچنین مدیریت و تحلیل توأمان آنها را فراهم نموده است که می­تواند به عنوان ابزاری در دست برنامه­ریزان شهری باشد. در شهر نورآباد که در این مقاله بررسی شد کمبود شدید فضای سبز شهری و توزیع ناعادلانه آن به شدت احساس می­شود. این پژوهش با ارائه الگوی مناسب و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) و مدل همپوشان شاخص‌ها ( IO ) به دنبال توزیع بهینه فضای سبز در شهر نورآباد است، برای رسیدن به این منظور با استفاده از نرم افزار GIS و پس از طی کردن مراحل جمع­آوری داده­، تهیه لایه اطلاعاتی جدید، طبقه­بندی و ارزش­گذاری لایه­ها و نهایتا وزن­دهی و همپوشانی لایه­های اطلاعاتی به اولویت بندی زمین‌های شهر نورآباد برای ایجاد فضای سبز جدید پرداخته‌ شد. در نهایت، زمین‌های این شهر را از لحاظ قابلیت ایجاد پارک شهری جدید به هفت دسته تقسیم بندی گردید که پس از تطابق این نقشه با واقعیت زمینی، زمین­های دسته شش و هفت برای ایجاد فضای سبز جدید مناسب تشخیص داد شد. همچنین نتایج این تحقیق نشان دهنده توانمندی‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی در مکان‌یابی انواع خدمات شهری از جمله فضاهای پارک‌ است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده میدانی، مطالعه طرح‌های جامع و تفصیلی شهر نورآباد، نقشه­های 2000/1 وضع موجود و تفضیلی این شهر و همچنین مشاهده میدانی به دست آمده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Location - Analysis urban parks of Noorabad city by GIS Technique

نویسندگان [English]

  • J. Mohammadi 1
  • H. poorghayoomi 2
  • Y. Zarei 2
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 MA. of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

 
 




Extended abstract
1- Introduction
planning and urban green spaces location in our country as an important element of the user and the environment can Signify Greatly Them an- made environments, as Favorable community and with reduce the damaging effects of expansion of industry and improper use of the technology and raise the level of aesthetics cause increase the quality of life and identity of its residents. It can also improve the chaotic scenes so that the importance of the intuitive user and its compatibility with the environment should be balance and obviously it to unite the city's landscape and visual composition is necessary. Thus there is a need for existence of parks and green
 
 spaces as an existence needing of communities for improve quality life of people living and as a major factor increasing a good balance in the environment should be the top priority in urban planning development. Noorabad City has been flourishing in this research study. The time now is facing a severe shortage of urban green spaces. This research wants to consider and analyze the green space land use of Noorabad city with contributed existence analysis in GIS And finally locate new green spaces, however small step to be taken to solve the problems of city's green spaces.
 
2- Methodology
The research method used is descriptive analysis, That use city map with scale of 1/5000 through a detailed study of the city and the observed field Collect the required information using GIS software and to help analyze hierarchical Data processing and analysis were performed according to the standards of urban planning and in the end will determine the appropriate location for urban green space.
 
3- Discussion
Consideration of green areas of the Noorabad city frequented that area of green space is 302,061square meters that this is include rate of about 1/6percentage of legal limit of the city. The city's per capita green space isalso5/8square meters. Therefore, the need to locate a new green space for the city should be felt. In this survey to locate new green space has been used from Layers of this information: 1) Proximity to Training centers 2) Distance from existing urbanparks3) proximity the center of the area 4) Proximity to residential centers5) Proximity to cultural and sport centers 6) Distance from troublesome user7) Distance from the main network 8) Access to sub Network 9) Located in the Good Land use.
 Next, we discuss the value of information layers, giving the value of the parameters is done in, Expert Choice software. First, the criteria and sub-criteria in the site selection of urban green space were determined. Then paired comparison matrix formed .Then criteria and sub-criteria are compared to two barges. After obtaining the relative weights of criteria and sub-criteria, The final weight is obtained by multiplying the values in sub criteria then with Enter final weight to data table's the criteria for location information maps from this tables were generated.
After determining the weights of criteria and sub criteria, consistency in judgment was investigated. If the consistency index be less than or equal to 1/0 consistency in judgments is accepted.
Otherwise, the judgment should be revised. The following table shows the information criteria rating:

 






Name of standard


Proximity to cultural centers


proximity the center of the area


Proximity to residential centers


Distance from the main network


Proximity to sub Network


Distance from troublesome user


Distance from existing urban parks Proximity


proximity to Training centers


land use




privilege


0.063


0.114


0.107


0.107


0.128


0.068


0.124


0.062


0.234





 

 

After determining the weights of criteria and sub criteria turn to enter the weight and composition of the GIS layers appears. The process of composing the layers using index overlay model were carried out that. Finally the studding area in terms of creating new green space is classified into seven categories. In the next phase of site selection pattern matching can be done with ground realities. In This study determining the optimal location in the GIS software these locations were observed field. Finally the model results match the actual location of the study area and considering all the parameters affecting the site selection process and the amount of land needed to create an urban park finally found many place to create new green space (below shape).

 

 
 



4- Conclusion
Although green space as one of the indicators of sustainable urban development and be remembered, the criteria for recognition of Healthy City. But its lack is felt strongly in the city Noorabad. And spatial distribution of urban parks Noorabad this reflects the low number of parks in the city and its distribution is unfair. So that in most parts of the city center. We have the most coverage. While in other parts of the city are faced with a lack of green space. Thus the need for proper planning to solve the current problems of the city's landscape is felt also results of this study indicate Effectiveness of GIS in urban planning, especially in urban green areas location.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Parks
  • Geographic Information Systems (GIS)
  • Noorabad city
  • location
  • Spatial Distribution
 
آل شیخ، ع‍ل‍ی‌اص‍غ‍ر، ح‍س‍ی‍ن ه‍لال‍ی‌، م‍ح‍م‍دج‍ع‍ف‍ر س‍ل‍طان‍ی( 1381): کاربرد GIS در عرصه‌های پخش سیلاب، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 4.
اسماعیلی، اکبر( 1382) کاربرد GIS در فرایند مسیریابی ایستگاههای آتش نشانی، تازه‌های ترافیک، سال چهارم، شماره نوزدهم.
بیژن زاده، محمدرضا( 1369): بررسی فضای سبز شهر تهران، دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.
پور ابراهیم، شراره( 1385): اهمیت فضای سبز در محیط زیست شهری، مجله سنبله، شماره 13.
پورقیومی، حسین( 1389)، تحلیلی بر توزیع فضایی و مکان یابی خدمات شهری شهر کازرون با استفاده از GIS، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان، استاد راهنما: جمال محمدی.
حسین زاده، دلیر، کریم( 1371): کاربری فضاهای سبز شهری در در طراحی جامع و اصول طراحی پارک‌ها، مجله رشد آموزش جغرافیا.
حکمتی، جمشید( 1374): به درختان کنار خیابان زندگی دوباره ببخشیم، فصلنامه علمی فضای سبز، شماره 9 و 10.
حکمتی، جمشید( 1371): طراحی باغ و پارک، انتشارات فرهنگ جامع.
حیدری بخش، مرضیه(1387): بررسی تطبیقی استاندارد پارک‌ها و فضای سبز شهر اصفهان با استانداردهای موجود، استاد راهنما: جمال محمدی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان، مهرماه.
رزمی، کاظم( 1384): بررسی راههای افزایش ضریب بهره برداری از فضای سبز شهری( پارک‌ها)، نمونه موردی: شهر رشت، استاد راهنما: اصغر ضرابی، حمیدرضا وارثی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
رهنمایی، محمدتقی( 1369): جغرافیای اوقات فراغت و جهانگردی، جزوه درسی گروه جغرافیا دانشگاه تهران، 1369.
زارعی، یاسر( 1389): تحلیلی بر توزیع فضایی و مکان یابی خدمات شهری شهر نورآباد با استفاده از GIS، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان، استاد راهنما: جمال محمدی.
زبردست، اسفندیار( 1380): کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 10.
زیاری، کرامت الله( 1381): برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات دانشگاه یزد.
سعید نیا، احمد(1379): فضای سبز شهری، کتاب سبز شهرداری‌ها، جلد 9.
فرج زاده، منوچهر(1384): سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه ریزی توریسم، انتشارات سمت.
مجنونیان، هنریک( 1374): مباحثی پیرامون پارکها، فضای سبز و تفرج گاهها، سازمان پارکها و فضای سبز تهران، تهران.
مهندسین مشاور امکو( 1379): طرح تفصیلی شهر نورآباد.
Ngai, E, W.T.E. W.C(2005): Chan, evolution of knowledge management tools using AHP, export systems with application.
Yang. Jiaqin and Ping Shi(2002): Applying analytic hierarchy process in frims overall performation evaluation: case study in China, International journal of business.