تعیین غلظت و منبع انتشار فلزات سمی در هوای نواحی شهری (مطالعه موردی: شهر مشهد)

نویسندگان

دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان

چکیده

همه ترکیبات و یا عناصر شیمیایی ناشی از فعالیت های انسانی که به داخل اتمسفر رها می گردند، و به موجودات زنده می توانند آسیب رسانند، به عنوان آلاینده های هوا شناخته می شوند. انتشار آلاینده های هوا در طول دو دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است که این امر به دلیل رشد سریع اقتصادی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه در نتیجه توسعه شهری، حمل و نقل، صنعتی شدن و تولید انرژی بوده است. هدف از این تحقیق بیان سطح آلودگی هوای شهر مشهد توسط تعدادی از فلزات سنگین (سرب، کروم، کبالت، کادمیم، مس و روی) و همچنین تعیین انتشار منابع آلوده کننده (طبیعی یا انسانی) آنها می باشد. در دو منطقه از شهر مشهد و 20 کیلومتر دورتر از مرکز شهر با استفاده از دستگاه مکش هوا در سال های 1387- 1386، نمونه برداری هوا انجام گرفت. برای جمع آوری نمونه ها از فیلترهای تفلونی و جهت آنالیز غلظت فلزات از روش هضم اسیدی استفاده شد. سپس غلظت فلزات سنگین در نمونه ها بوسیله دستگاه جذب اتمی مجهز به کوره گرافیتی تعیین گردید. میانگین غلظت فلز سرب در هوای شهر مشهد 32±2/98، کروم 3/4 ± 6/49، روی و کادمیم به ترتیب 4/1 ±8/4 و 5/1±3/2 نانو گرم بر متر مکعب بود، که غلظت سرب 13، کروم 5 و روی و کادمیم حدود 2 برابر بیشتر از غلظت آنها در منطقه طرقبه با حجم ترافیکی بسیار پایین بود. تعیین منبع آلودگی عناصر از طریق مدل ریاضی فاکتور غنی سازی برآورد گردید، که داده ها انتشار عناصر سمی به هوا بوسیله منابع انسانی را نشان داد. در منطقه کنترل به استثناء روی و سرب سایر فلزات EF کمتر از 10 را نشان می دهند. در منطقه شهری کبالت و کادمیم همانند نواحی شاهد EF پایین دارند در حالی که سرب، کروم، روی و مسEF بالایی در این منطقه نشان می دهند. در هر صورت، هوای مشهد در مقایسه با شهر های مختلف جهان از آلودگی کمتری به فلزات برخوردار می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Toxicity Metals Concentration and their Emission Source in Urban Areas (Case study: Mashhad city)

نویسندگان [English]

  • S. Javanmardi
  • H.R Pourkhabbaz
Behbahan Khatam Alanbia University of Technology
چکیده [English]

Extended abstract
1- Introduction
In many developing countries of Asia, Latin America and Africa, air pollutants emission has been increasing over the last two decades. Air pollution is a serious problem in many heavily populated and industrialized areas in the world. This has been primarily due to rapid economic growth in many of developing countries, resulting in increasing urbanization, transportation, industrialization, and energy generation (UNEP, 1997: 55). For this reason many air pollution studies have appeared in the international literature (Simpson and Layton, 1983: 1650). The study area was the City of Mashhad, a Holy City located at 36.20º latitude north and 59.35º longitude east, in the valley of the Kashef in the North-East of Iran. The aim of study is the determination of heavy metals level in air of Mashhad city with observation of their emission resources. Manjunatha (2001) and Rahn (1979) have used this factor to define the major source of atmospheric particles. Values of EF near unity suggest that crustal erosion is the primary source of element X values much greater than unity imply the importance of other sources, such as anthropogenic activities, erosion of soil and dust.

Methodology
Sampling of air was carried out in two different areas of Mashhad city and 20 km far away from the city center on 2007-2008. For the chemical analysis of air, twenty-four hours sampling was done, using a high volume sampler (Dehm & Zinkeisen Firm) which sacks air pollutant and aerosol through Teflon filters (Fluopore membrane filter, Millipore firma). Teflon filters of

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy Metals
  • Enrichment Factor
  • Air Pollution
  • Mashhad City