تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: 10 حوضه آبخیز زاگرس

بهرامی, شهرام

تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: 10 حوضه آبخیز زاگرس

نویسنده

شهرام بهرامی

دانشگاه حکیم سبزواری- گروه جغرافیا

چکیده

در این تحقیق، شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، و تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (ga) 10 حوضه آبخیز محاسبه گردید و رابطه آنها با پارامترهای PAF (درصد عدم تقارن حوضه)، Bs (نسبت کشیدگی حوضه)، CR (ضریب گردواری حوضه)، R (شاخص انشعابات آبراهه ها)، Rb ( نسبت انشعابات)، Dd (تراکم زهکشی) و Df (فرکانس زهکشی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص ∆a مربوط به حوضه 7 (3.4) و کمترین مقدار مربوط به حوضه 1 (64/0) است. بالاترین مقدار شاخص ga نیز مربوط به حوضه 6 (12.1) و کمترین مقدار آن مربوط به حوضه 10 (1.54) است. بررسی رابطه بین پارامترها نشان می دهد که پارامتر های g‏a و∆a بعنوان شاخصهای معرف ناهنجاری شبکه زهکشی، بیشتر تحت تاثیر پارامترهای PAF ، Bs و CR قرار دارند. این موضوع نشان می دهد که ناهنجاری شبکه زهکشی حوضه های مطالعاتی کاملا تحت تاثیر درصد کج شدگی حوضه ها و کشیدگی حوضه ها قرار دارند به گونه ای که حوضه هایی که بیشتر کج شده اند و همچنین دارای شکلی کشیده هستند، دارای بیشترین مقدار ga و ∆a هستند. داده ها نشان می دهند که تراکم زهکشی و فرکانس زهکشی تاثیر زیادی بر مقدار ga و∆a ندارند. نتایج نشان می دهد که میزان فشردگی، بالاآمدگی و روند طاقدیسها کنترل کننده شکل حوضه های آبخیز، کج شدگی حوضه ها و ناهنجاری شبکه زهکشی هستند. با توجه به اینکه کج شدگی حوضه ها و شکل آنها تحت تاثیر خصوصیات چینهای زاگرس قرار دارد، می توان نتیجه گرفت که تکتونیک عامل تعیین کننده ای در مقدار شاخصهای ga و∆a محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20085362.1394.26.1.2.1

عنوان مقاله [English]

Quantitative analysis of hierarchical anomaly of drainage system and its relevance to tectonic, case study: 10 catchments in Zagros

نویسنده [English]

Sh. Bahrami

چکیده [English]

In this research, hierarchical anomaly index (âa) and density of hierarchical anomaly (ga) for 10 catchments were calculated and then their relationship with percent of asymmetry factor of basin (PAF), elongation ratio (Bs), circularity ratio (CR), bifurcation index of drainage (R), bifurcation ratio(Rb), drainage density (Dd) and drainage frequency (Df) were analyzed. Results of this study reveal that the highest value of âa is associated with catchment 7 (3.4) and the lowest value is related to catchment 1 (0.64). The highest value of ga is associated with catchment 6 (12.1) and the lowest value is related to catchment 10 (1.54). Analysis of relations between different parameters demonstrates that âa and ga as indicators of drainage system anomaly are more influenced by PAF, Bs and Cr factors. This means that drainage system anomaly of studied basins is more influenced by the percent of basin asymmetry as well as by basin shapes so that catchments that are more tilted and elongated have highest values of âa and ga. Data show that drainage density and frequency donât have considerable effect on the rates of âa and ga indexes. Results demonstrate that the rate of foldâs compaction, uplifting and trend is controls the basins shape and tilting and the drainage system anomaly. Since the Zagros catchment's tilting and shapes are controlled by folds characteristics, it can be concluded that tectonic is a determinative factor in the values of âa and ga indexes.

کلیدواژه‌ها [English]