مدل سازی بارش- رواناب حوضه آبریز کشکان براساس مدلهای آماری

مهدی نسب, مهدی; طاوسی, تقی; طاوسی, تقی; نگارش, حسین

مدل سازی بارش- رواناب حوضه آبریز کشکان براساس مدلهای آماری

نویسندگان

¹ دانشگاه پیام نور

² دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

رواناب سطحی به آن قسمت از بارش گفته می شود که در امتداد سطح شیب زمین جاری و به صورت جریان سطحی یا زیر سطحی از حوضه خارج می‌گردد. مدل هیدرولوژیکی ساختاری است که بتواند با توجه به ویژگی‌های حوضه و عامل های موثر بر پدیده مورد نظر، تعامل و رفتار آن را با تقریب قابل قبولی نشان دهد. حوضه آبریز رودخانه کشکان یکی از زیرحوضه‌‌های مهم حوضه آبریز کرخه است. جهت انجام مدل سازی «بارش، رواناب»، از داده های14رگبار در طی دوره آماری 1389-1360، در زیر حوضه پلدختر که دارای آب نمود لحظه ای می باشد، استفاده شده است، سپس بر اساس پنج ویژگی هایتوگراف 14رگبار به عنوان متغیر مستقل و هفت ویژگی هیدروگراف به عنوان متغیر وابسته، به ارزیابی کاریایی مدل های مختلف رگرسیون یک متغیره برای مدل سازی بارش رواناب و هم چنین به برآورد احتمال وقوع سیل با استفاده از روش سری های جزیی اقدام شده است در این راستا تعداد 30 سیل با دبی بیش از 500 متر مکعب در ثانیه انتخاب و سپس بر اسال روش سری های جزیی به برآورد دبی سیل در بازه های زمانی 2 ،5، 10، 25، 50، 100 و 200 ساله مبادرت شده است. نتایج بررسی مدل سازی نشان داد که از میان انواع روشهای رگرسیون یک متغیره، روشهای خطی، مرکب و توانی دارای بیشترین تبیین برای مدل سازی بارش- رواناب می باشند. سپس بر اساس رگرسیون چند متغیره به ارایه یک مدل رگرسیونی بارش- رواناب پرداخته شده، برای واسنجی مدل تهیه شده از معیارها و شاخص های متعددی از جمله ضریب همبستگی، خطای استاندارد، خطای نسبی تخمین و تایید، درصد میانگین قدر مطلق خطا، میانگین نسبی مجذور مربعات خطا، میانگین مجذور مربعات خطا و میانگین قدر مطلق خطا استفاده شده است. R^2 به دست آمده نشان می دهد که 796/0 درصد رواناب در حوضه کشکان مربوط به سه عامل حداکثر شدت رگبار(MIS )، مقدار بارش مازاد(ASP ) و مدت زمان بارش مازاد(DSP ) می باشد. نتایج روش سری های جزیی نشان داد که هر سال به احتمال 99/99 درصد سیلی با میزان دبی 32/606 متر مکعب به وقوع می پیوندد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20085362.1394.26.2.5.6

عنوان مقاله [English]

Modeling of Rainfall - Runoff Kashkan River Catchment Based on Statistical Models

نویسندگان [English]

Mehdi mehdi nasab ¹
Taghi tavousi ²
Taghi tavousi ²
Hossein Negaresh ²

¹ University payam nor derashar

² University of Sistan & Baluchestan

چکیده [English]

Surface runoff form rainfall to that part is called the gradient along the surface of the earth now and into the flow of surface or subsurface of the basin is out. Hydrological models that can be structural according to operating features of the basin affect the desired interaction phenomenon and it's with a reasonable approximation to show. River Basin of Kashkan under basin Karkheh basin is important. For modeling "Rainfall, runoff," statistical data from 14 storms during the period 1389-1360, the following is a watershed moment Poldukhtar that the water has been used. Then, based on five characteristics as the independent variable and seven Haytvgraph 14 storm hydrograph characteristics as dependent variables, a multivariate regression to assess Account different models for Rainfall runoff modeling has been. And the results showed that among a variety of methods, a multivariate regression, linear methods, explained, and power have the most decisive for modeling Rainfall - runoff are. Then, based on multiple regression to provide a regression model Rainfall - runoff discussed.. the multivariate regression modeling has been at tempted models for evaluating models Rainfall - Runoff using A number of criteria and indicators in clouding, correlation coefficient, standard error, the relative error of estimation and verification, the mean absolute percentage error, Relative mean squared, error squares Square of the mean square error, the average absolute error is used. R^2 Obtained show that 0.796 percent of maximum intensity of storm runoff in the basin Kashkan related to three factors (MIS), the amount of excess Rainfall (ASP) and duration of excess Rainfall (DSP) is.

کلیدواژه‌ها [English]