بررسی تغییرات الگوی رودخانه گاماسیاب در رابطه با تغییرات پشته ها ی ماسه ای

نویسندگان

1 دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشگاه تبریز

چکیده

پشته های ماسه ای واحدهای مورفولوژی رودخانه ای هستند که همراه با تغییر در مقادیر دبی باعث تغییر در الگوی رودخانه می شوند. هدف از این مقاله بررسی تغییرات الگوی کانال و پشته های ماسه ای کناری و داخلی رودخانه گاماسیاب از سال 1334 تا 1389 در استان کرمانشاه است. این مطالعه با روش تاریخی و با استفاده از عکس‌های هوایی سالهای 1334، 1348، 1382 و تصاویر ماهواره‌ای IRS سال 1389 با قدرت تفکیک 5/1 متر انجام شده است. با مختصات دار کردن عکس‌های هوایی در نرم افزار ARC MAP بر اساس نقشه های 25000/1مسیر رودخانه و پشته‌های ماسه‌ای رودخانه رقومی شده است و رودخانه به 12 بازه تقسیم، مساحت پشته های میانی و کناری در هر بازه اندازه گیری، و تغییرات الگوی رودخانه با شاخص خمیدگی و گیسویی شناسایی شده است. نتایج نشان داد که مساحت پشته‌های ماسه‌ای میانی رودخانه از 39/84 هکتار در سال 1334 به 5/204 هکتار در سال 1389رسیده است افزایش مساحت پشته های میانی باعث ایجاد الگوهای متفاوتی در مسیر رودخانه شده است به طوری که رودخانه از الگوی ماندری به الگوی رودخانه‌های پیچان با بستر گراولی، الگوی آنابرنچینگ و الگوی گیسویی تغییر الگو داده است. اما بازه ها در پایین دست جریان تغییر پلان فرمی نداشته و از سال 1334 تا 1389 دارای الگوی ماندری بوده اند. کاهش در مقدار دبی، برداشت شن و ماسه و شیب کم رودخانه باعث شده که این بازه ها تغییر الگویی نداشته باشند. مساحت پشته های کناری از 5/849 هکتار در سال 1334 به 500 هکتار در سال 1389 کاهش پیداکرده است. تغییر الگوی رودخانه و پیشروی کشاورزان به حریم رودخانه از دلایل کاهش مساحت پشته های ماسه ای کناری می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on river plan form change in responses to change sand bars in Gamasiab River

نویسندگان [English]

  • I. Jabbari 1
  • N. Piroozinezhad 2
  • MH. Rezaeimoghadam 2
1 Razi u
2 TU
چکیده [English]

Sand bars are river are morphology units that associated with amount of discharge change the river plan forms. The propose of this study was to investigation on changes of channel plan forms, bars and point bars in1955 to 2010 in Gamasiab River in Kermanshah province. This study used historical method and aerial photography taken in 1955, 1969, 2003 and IRS satellite imagery of 2010 with a resolution of 2 m done , Aerial photographs were orthophoto in ARCMAP software based on1/25000 topographic map. Shoreline and bars was digit and river divided 12 reach. Area of bars and point bar was measured in each reach and changes of river plan forms using of braided index and sinuosity in plan forms have been identified. Result showed that mid cannel bars area was 84.39 (ha) in 1955 increased to 204.5(ha) in 2010. This increase was changed mid bars in channel plan form from meandering to wandering gravel bed, anabranching and changes to braided. But river in downstream Reach hadn’t plan form changes and from 1955 to 2010 had a meandering plan form. Decrease in discharge, remove sand and gravel and low slope causes river hasn’t change in plan form. The total amounts of point bars area have been decrease from 849/5 (h) in1955 to 500(h) in 2010.river changes in plan form and progressive farmland cause point bar area decrease.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sand bar
  • planform change
  • Bending Index
  • Sinuosity Index
  • Gamasiab River