ارزیابی دمای سطح زمین در ارتباط با روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای (مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)

نویسندگان

1 دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشگاه تبریز

3 دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

چکیده

دمای سطح زمین همواره به دلیل عوامل انسانی و طبیعی در حال تغییر است که می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجهی در میزان محصولات کشاورزی و فرایندهای خاکسازی در سطح زمین شود. در این راستا استفاده از سنجش از دور به عنوان یک تکنولوژی کارآمد در مطالعات تغییرات کاربری اراضی و نیز بررسی دمای سطح زمین همواره مورد نظر کارشناسان بوده است. در این مطالعه از روش سبال (SEBAL) (الگوریتم تعدیل یافته انرژی سطح برای زمین) در حوضه آبخیز طالقان به منظور مدل نمودن دمای سطح زمین (LST) و تعیین ارتباط آن با کاربری/پوشش اراضی (LULC) استفاده شده است. برای این منظور از تصاویر TM (1987) و ETM+ (2010) استفاده شده و پس از انجام مراحل مختلف پردازش تصاویر نسبت به استخراج نقشه‌های کاربری اراضی بر اساس روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) در دوره زمانی23 ساله اقدام گردید. دقت طبقه‌بندی به روش SVM با بررسی از طریق داده‌های حقایق زمینی، در تصویر TM و ETM+ برحسب ضریب آماری کاپا به ترتیب 83/0 و 89/0 و براساس دقت کلی 37/88 و 86/92 درصد بدست آمده است. بیشترین تغییرات کاربری اراضی در اراضی مرتعی به چشم می­خورد که به اراضی مرتعی با اهمیت پایین­تر یا اراضی بایر تبدیل شده­اند. علاوه بر این، افزایش بیابان‌زایی و کاهش پوشش گیاهی، روند افزایش دمای سطح زمین (LST) را تحت تأثیر قرار می­دهد. بیشترین LST در مناطق مسکونی و اراضی بایر با رخنمون سنگی مشهود است که با گذشت سالیان متمادی نیز روند افزایش دما قابل تأمل است. نتایج این پژوهش در مطالعات حفاظت منابع طبیعی بسیار کاربردی بوده و می‌تواند راهگشای برنامه‌ریزی‌های حفاظت منابع طبیعی قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating Land Surface Temperature related to the Land use Change Detection by Satellite Image (Case study: Taleghan Basin)

نویسندگان [English]

  • Elahe Akbari 1
  • Majid Ebrahimi 1
  • Bakhtiar Fiezizadeh 2
  • Hamid Nezhadsoleimani 3
1 Hakim Sabzevari University
2 University of Tabriz
3 Mashhad Azad University
چکیده [English]

Abstract The land surface is always changing because of natural disasters especially human factors. This event is resulted from lack of attention to the time scale at the time of exploiting the environmental base resources. The land surface temperature (LST) is a very important factor in the global studies especially the temperature change and balance. In this research, the time-based spatial dynamics of LST was analyzed for Taleqhan Basin in Alborz province by means of the Landsat satellite data in relation to land cover/ land use in the region. The temperature degree obtained from LST is very Similar to the data obtained from meteorology. The SEBAL method used to obtain LST from the ETM+ data has shown that the difference between the real temperature degree in Taleghan meteorology or Climate forecast station and the estimated temperature is less than two degrees. Using the LST data obtained from the satellite images is advantageous from this point of view that it covers the area or the region completely. Furthermore, we can consider each pixel in the time-based map of LST as a Virtual meteorological station to analyze the data obtained about temperature. The research results show that LST is very sensitive to the plant coverage and the soil humidity. Hence the land uses with a high plant coverage distribution have a lower LST. Then this method can be used to detect the changes in LULC in a particular period of time. However, LST is related to human actions, too. It can be predicted that the LST will be increased in Taleghan in future regarding the effects of land use changes especially urbanization, deforestation and soil erosion in this region. The land uses with a low temperature has decreased while the land uses with a high temperature has increased. The research results can be important for the decision-makers especially the government organizations such as Agriculture Ministry, Water organization, Natural Resources Managements and etc. And finally the managers cooperation and a help by all groups of people are essential to stop worse changes and dissertation and also to prevent global warming.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Remote Sensing
  • change detection of land use
  • Land Surface Temperature
  • SEBAL Method
  • Taleghan Basin