نویسندگان

• مرتضی احمدی اردکانی ¹
• محمد رجبی ¹
• علی سرکارگر اردکانی ²

¹ دانشگاه تهران

² دانشگاه امام حسین(ع)

چکیده

جنگل‌ها یکی از منابع طبیعی مهمی هستند که انسان برای ادامه حیات به آن وابسته است. امروزه جنگل‌ها به دلایل مختلفی از قبیل گرم شدن زمین، بی دقتی گردشگران و سوزاندن عمدی درختان توسط افراد محلی برای ایجاد اراضی با قابلیت کشت، دچار آتش سوزی‌ شده و بخش زیادی از آن‌ها از بین می‌روند. از فواید مهم جنگل افزایش میزان نفوذ پذیری آب در خاک و ذخیره آن، جلوگیری از فرسایش خاک، تصفیه هوای آلوده و زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری مختلف است. بدیهی است که نبود جنگل مشکلات زیادی را برای زندگی بشر ایجاد می‌نماید. برای حفظ این منبع مهم و ارزشمند باید از وقوع این حادثه تا حد امکان جلوگیری شود و در صورت وقوع آن به هر دلیلی باید از پیشرفت و گسترش آن جلوگیری گردد. این پیشگیری از آتش سوزی و مهار آن در زمان وقوع، نیازمند تعیین مناطق پر خطر آتش سوزی و ایجاد تمهیدات لازم برای جلوگیری از گسترش آن است. تاکنون مطالعات مختلفی در رابطه با تهیه نقشه‌ پهنه‌بندی خطر آتش سوزی جنگل‌ها انجام شده است که از روش‌ تلفیق خطی وزن‌دار، نقشه‌های معیار با هم جمع شده‌ که نتایج مطلوبی حاصل گردیده است. در این پژوهش با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و تحلیل‌های مکانی مورد نیاز، نسبت به پیش بینی مناطق با ریسک باﻻی آتش سوزی اقدام گردید. روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) یکی از پرکاربردترین روش‌های وزن دهی است که به طور گسترده استفاده می‌شود و دلیل آن سادگی روش و ساختار سلسله مراتبی آن است که با شکستن مسایل پیچیده به ساده و مقایسه دودویی معیارها با هم به محاسبه وزن‌ها می‌پردازد. در این مقاله از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی و برای تلفیق لایه‌ها از دو روش فازی و میانگین وزنی مرتب شده (OWA) با کمیت سنج‌های مفهومی فازی، استفاده شده و نتایج حاصل از آن با استفاده از روش جمع کیفی(QS) با یکدیگر مقایسه گردید. به نظر می‌رسد استفاده از روش AHP-OWA برای پهنه‌بندی منطقه مورد مطالعه از نظر میزان خطر آتش سوزی نسبت به روش فازی از دقت بالاتری برخوردار است. در نهایت بهترین QS برای روش AHP-OWA با آلفای 4 به دست آمد که با توجه به قرار گرفتن درصد قابل توجهی از پهنه‌های آتش سوزی اتفاق افتاده در مناطق پرخطر و بسیار پرخطر و دقت 0874/0، QS این روش مقدار بالاتری را نسبت به روش فازی گاما نشان می‌دهد که بیانگر تفکیک بهتر بین پهنه‌های خطر و در نتیجه نقشه‌های پهنه‌بندی خطر با دقت بالاتری تولید می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: تصمیم گیری چند معیاره
• آتش سوزی جنگل
• AHP
• فازی
• Fuzzy_OWA

عنوان مقاله [English]

Forest Wildfire Potential Zoning Using Multi-criteria Decision Making Methods

نویسندگان [English]

• morteza ahmadi ardakani ¹
• mohammad rajabi ¹
• ali sarkargar ardakani ²

¹ university of tehran

² university of emam hossein

چکیده [English]

 



Forests are one of the main natural resources on which human life depend. Nowadays, forests are going through the process of deforestation and many parts of them are destroyed for various reasons such as the global warming effect, carelessness of tourists, and "Slash and Burn". Increasing the water permeability rate and soil retention capacity, preventing soil erosion, reducing air pollution and being home to different plants and animals species, are examples of the main benefits of forests. Obviously, lack of forests results in several problems for human life. In order to preserve this main and valuable resource, one should first prevent the forest wildfire as much as possible, and second, if it is on fire one must stop its expansion and spread. Prevention of fire and controlling it when it happens, require recognition of the areas with thehigh potential for fire and taking necessary preventive measures for its spread. There are different studies on how to prepare risk zone maps. The final maps have been compiled through aweighted linear combination of the factors involved and good results have been achieved. In this research, high-risk zones are predicted using multi-criteria decision making along with spatial analysis. Analytic Hierarchy Process method (AHP) is a most widely weighting method and widely used because this is simple and break down thecomplexissue for simple and calculate weights using thepairwise comparison of criteria. In this paper, Analytic Hierarchy Process method (AHP) used to weighting criteria and two methods of fuzzy and OWA with linguistic quantifiers was used for overlay layers and result of those compare with quality sum method. The best QS is obtained through AHP_OWA for α4 where many percentages of fires occurred in the high or very high-risk zones, QS of this method shows ahigher value than gamma fuzzy method that shows better separation between risk zones and thus prepares risk zone maps with higher precision.

 

کلیدواژه‌ها [English]

• Multi-criteria decision making
• Forest Wildfire
• AHP
• fuzzy
• Fuzzy-OWAKeywords: