روند وردایی بسامد رخداد بارش‏های سنگین در ایران زمین

نویسنده

دانشگاه کردستان

چکیده

پایش زمانی بسامد رخدادهای فرین بزرگ بارش با بهره­گیری از دنباله­ توزیع فراوانی­ها بر روی یک نقطه و مکان از جمله نمایه­های واکاوی تغییر اقلیم در آن مکان به شمار می­رود. بزرگی گستره­ پیامدهای وردایی در ویژگی‏های نمایه­ یاد شده بسیار فراگیرتر از تغییرات در میانگین بارش است. در این پژوهش داده­های میان­یابی شده­ی بارش پایگاه داده­ اسفزاری[i]  طی بازه­ی زمانی 1/1/1340 تا 11/10/1383 به مدت 15992 روز بر روی یاخته­های 1515 کیلومتر به کار گرفته شد. یک پایگاه داده­­ گاه­جای در ابعاد 718715992 ایجاد شد که بر روی سطرها زمان(روز) و بر روی ستون‏ها مکان(یاخته­ها) قرار داشتند. برای هر روز تقویمی از سال، صدک 90، 95 و 99اُم بارش برای هر کدام از یاخته­ها جداگانه حساب شد. طی دوره آماری مورد مطالعه روزی که بارش بر روی یاخته­ مورد نظر برابر یا بیشتر از صدک­های محاسبه شده بود، به عنوان روز همراه با بارش سنگین در نظر گرفته شد. بسامد ماهانه­ و سالانه­ برای هر یاخته جداگانه شمارش شد. به کمک روش ناپارامتریک من­کندال روند بسامد رخداد بارش‏های سنگین در سطح اطمینان 95 درصد آزمون شد. یافته­ها نشان داد که بسامد رخداد بارش‏های سنگین بر روی ایران زمین روند معناداری در سطح اطمینان 95 درصد از خود نشان می­دهند. در ماه شهریور گسترۀ روند منفی در ایران زمین به اوج خود می­رسد. در تیرماه روند رخداد بارش‏های سنگین در نیمۀ شمالی کشور روبه افزایش است. در ماه‏های آذر و اسفند بسامد رخداد بارش‏های سنگین در نیمۀ غربی و جنوب­غرب کشور افزایش یافته است.

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Trend of Changes in Extreme Precipitations Frequency over Iran

نویسنده [English]

  • Mohammad Darand
University of Kurdistan
چکیده [English]

1-Introduction Trend detection is an active area of interest for both hydrology and climatology in order to investigate climate changes scenario and improve climate impact research(Saidi et al., 2013). The assumption of stationary seems to be invalid as a result of anthropogenic influence and the natural variability of the climate system (Karpouzos et al., 2010). One of the most significant consequences of global warming due to increase in greenhouse gases would be an increase in magnitude and frequency of extreme precipitation events (Joshi and Rajeevan, 2006). In the global warming scenario, climate models generally predict an increase in large precipitation events (Houghtonet al 2001). Climate simulations indicate that a warmer climate could result in an increase in the proportion of precipitation occurring in extreme events (Karl et al., 1995). It seems to be generally accepted that the expected climatic changes are not necessarily associated with a higher intensity of extreme values, but rather with a higher frequency of the occurrence of extreme values. There are many indices for examining the extreme rainfall events (Peterson et al. 2001). The joint working group on climate change detection of World Meteorological Organization (WMO-CCL) and the research program on Climate Variability and Prediction CLIVAR (Peterson et al., 2001) recommended 15 indices on extreme rainfall. These indices are similar to indices that recommended by Expert Team of Climate Change Detection and Indices (ETCCDI). In this study the percentile thresholds indices including 90, 95 and 99 have been applied. The aim of this study is changes of extreme precipitation frequency in Iran. 2- Data and Methods In order to doing this research, interpolated daily precipitation from Asfazari data base during 1/1/1340 to 11/10/1383(15992 days) has been used. One data base with dimension 15992×7187 created. For each calendar days of year calculated 90, 95 and 99 percentiles over pixels. Three new matrixes have been created with dimension 366×7187. If daily precipitation amount over each pixels during study period was equal or over the three mentioned percentile considered as extreme precipitation. The frequency of extreme days on the each pixel separately counted for every months of year. The significance of trend evaluated by non parametric Mann Kendal test at 95% confidence level. 3- Results and Discussion The result of this study showed that trend of extreme precipitation occurrence over Iran is significant. In general the extension of negative trend of extreme precipitation occurrence is more than positive trend in semi warm seasons of year. The contrast observed for the cold months (December, January and March). In July, the trend of extreme precipitation occurrence frequency over the north parts of Iran is positive. The extensive negative trend observed during September while for the positive trend observed in December and January. General we can say that trend over elevation especially on Zagros mountain range is positive while over low lands trend is negative in yearly scale. Frequency of extreme precipitation is increasing over southwestern and western parts of country in November and March. It seems to that in spatial view increase and decrease of extreme precipitation occurrence is well agreement with increase and decrease of precipitation over Iran. This is clear in the Southwest part of Iran especially. The distribution of precipitation over Iran is controlled by the interaction of the tropical air mass (Sudan Low), the Monsoon, the Persian Gulf, the Mediterranean low pressures, the Siberian high pressure and the western passenger high pressures. It seems that changes in intensity of mentioned synoptic systems during recent decades are the reason for the variability in extreme precipitation occurrence over Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trend
  • Interpolation
  • Extreme Precipitation
  • Iran
ایران­نژاد، پرویز، کتیرایی، پری سیما و حجام، سهراب (1388)، توزیع مکانی روند بارش سالانه در ایران را طی دورۀ  1960-2001، مجله فیزیک زمین و فضا، شماره35(4)، ص.94-79.
ایران­نژاد، پرویز، کتیرایی، پری سیما و حجام، سهراب (1388)، سهم تغییرات فراوانی و شدت بارش روزانه در روند بارش در ایران طی دورۀ  1960-2001، مجله فیزیک زمین و فضا، شماره33(1)، ص.83-67.
شیرمحمدی، زهرا، اکبرخانی، علی، انصاری، حسین، علیزاده، امین و محمدیان، آزاده (1391)، بررسی ارتباط پدیده انسو(ENSO) با مقادیر حدی بارش‏های فصلی در استان­های خراسان، مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، شماره 19،ص.61-80.
عساکره، حسین(1386)، تغییرات زمانی-مکانی بارش ایران زمین طی دهه­های اخیر، جغرافیا و توسعه، شماره10، ص.164-145.
عساکره، حسین(1391)، تغییر توزیع فراوانی بارش‏های فرین شهر زنجان، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره پیاپی(45) 1، ص.66-51.
عساکره، حسین، ترکارانی،فاطمه و سلطانی، صغری(1391)، مشخصات زمانی-مکانی بارش‏های روزانه فرین بالا در شمال­غرب ایران، تحقیقات منابع آب ایران، شماره3،ص. 53-39.
عسگری، احمد، رحیم­زاده، فاطمه، محمدیان، نوشین و فتاحی، ابراهیم(1386)، تحلیل روند نمایه­های بارش‏های حدی در ایران، تحقیقات منابع آب، شماره 3، ص. 55-42.
عسگری، احمد و رحیم­زاده، فاطمه(1385)، مطالعه تغییرپذیری بارش دهه­های اخیر ایران، پژوهش­های جغرافیایی، شماره58، ص.80-67.
علیجانی،بهلول(1390)، تحلیل فضایی دماها و بارش‏های بحرانی روزانه در ایران، نشریه تحقیقات کابردی علوم جغرافیایی، شماره 20، ص.30-9.
فیروزی، فاطمه، نگارش، حسین و خسروی، محمود(1391)، مدل­سازی، پیش بینی و بررسی روند بارش در ایستگاههای منتخب استان فارس، فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه­ریزی منطقه­ای، شماره7، ص. 91-77.
محمدی، بختیار(1390)، تحلیل روند بارش سالانه ایران، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره پیاپی(43)3،ص.106-95.
مسعودیان،سیدابوالفضل و دارند، محمد(1392)، شناسایی و بررسی تغییرات نمایه­های بارش فرین ایران طی دهه­های اخیر، جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره20، ص.257-239.
منتظری،مجید(1388)، تحلیل زمانی-مکانی بارش‏های فرین روزانه در ایران، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره پیاپی(24)2، ص.140-125.
Bordi,I.,Fraedrich,K., Petitta,M. and Sutera,A. (2006), Extreme value analysis of wet and dry periods in Sicily. Theor.Appl.Climatol. 84, pp. 195-198.
Easterling, D. R., Evans, J. L., Groisman, P. Y., Karl, T. R., Kunkel, K. E., and Ambenje, P. (2000), Observed variability and trends in extreme climate events: a brief review, B. Am. Meteorol. Soc., 81, 417–425.
Joshi, U.R., Rajivan,  M.  (2006), Trends in precipitation extremes over India, National climate center, Research report No. 3/2006.pp.25.
Hennessy, K. J., Suppiah, R., and Page, C. M. (1999), Australian rainfall changes, 1910–1955, Aust. Meteorol. Mag., 48, 1–13.
Houghton Jr, Ding Y, Griggs Dj, Noguer M, Van der Linden PJ, Dai X, Maskell K, Johson CA (eds)., (2001), Climate Change 2001 ‘The Scientific Basis’, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Karl, T. R. and Knight, R. W. (1998), Secular trends of precipitation amount frequency and intensity in the United States, B. Am. Meteorol. Soc., 79, 231–241.
Karl, T. R., Knight, R. W., and Plummer, N. 1995. Trends in high-frequency climate variability in the twentieth century, Nature, 377, 217–220.
Karpouzos, D. K., Kavalieratous, S., and Babajimopoulos, C. (2010), Trend analysis of precipitation data in Pieria Region (Greece), Eur. Water, 30, 31–40.
Kysely, J., Picek, J., (2007), Regional growth curves and improved design value estimates of extreme precipitation events in the Czech Republic. Climate Research 33, 243– 255.
Peterson, T. C, Folland, C., Gruza, G, Hogg, W., Mokssit, A and Plummer, (2001), Report on the activities of the working group on climate change detection and related rapporteurs 1998 – 2001. WMO Rep. WCDMP 47, WMO – TD 1071, Geneva, Switzerland 143 pp.
Plummer, N. J., Salinger, A., Nicholls, N., Suppiah, R., Hennessy, K., Leighton, R. M., Trewin, B., Page, C. M., and Lough, J. M. (1999), Changes in climate extremes over the Australian region and New Zealand during the twentieth century, Clim. Change, 42, 183–202.
Saidi, H, Ciampittiello, M, Dresti, C and Ghiglieri, G. (2013), Observed variability and trends in extreme rainfall indices and Peaks-Over-Threshold series, Hydrol. Earth Syst. Sci. Discuss., 10, 6049–6079
J.(1996), Trends in the intensity.
Shang, H. ,  Yan, J., Gebremichael, M. and Ayalew S. M. (2010), Trend analysis of extreme precipitation in the northwestern Highlands of Ethiopia with a case study of Debre Markos, Hydrol. Earth Syst. Sci. Discuss., 7, 8587–8605.
Suppiah, R. and Hennessy, K.  and frequency of heavy rainfall in tropical Australia and links with the Southern Oscillation, Aust. Meteorol. Mag., 45, 1–17.