نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید جهانبخش اصل ¹
• یعقوب دین پژوه ²
• محمدحسین عالی نژاد ³
• خلیل ولیزاده کامران ⁴
• مرتضی پرهیزکار ⁵

¹ استاد گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز

² دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

³ دانشجوی ارشد آب‌ و هواشناسی، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز‌، تبریز، ایران

⁴ دانشیار گروه سنجش از دور، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز‌، تبریز، ایران

⁵ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور دانشگاه تبریز

چکیده

با توجه به اهمیت بارش برف در تأمین آب در مناطق کوهستانی، برآورد دقیق آب معادل برف و همچنین تغییرات سطح پوشش آن،‌ در بخش­های کشاورزی، انرژی، مدیریت مخزن و هشدار سیل مؤثر است. در این مطالعه، به‌منظور برآورد رواناب حاصل از ذوب برف در حوضۀ شهرچای، نخست سطح پوشش برف برای سال آبی 92 با استفاده از تصاویر روزانۀ ماهوارۀترا- مودیس با تفکیک مکانی 1 کیلومتر در محیط نرم­افزار ENVI استخراج شد. آنگاه با استفاده از الحاقیۀ Hec_GeoHMS در نرم­افزارGIS، مشخصات فیزیوگرافی حوضه به‌دست آمد. در مرحلۀ بعد، با وارد‌کردن داده­های پوشش برف، متغیرهای هواشناختی و شاخص‌های لازم به مدلSRM، رواناب ناشی از ذوب برف شبیه­سازی شد. نتایج نشان داد، سهم جریان رودخانه از ذوب برف در ماه­های فروردین و اردیبهشت چشمگیر است، ولی با افزایش درجه‌حرارت هوا در خرداد‌ماه، سهم باران در جریان پررنگ­تر است. همچنین نتایج شبیه­سازی بیانگر دقت بالای این مدل است، به‌طوری‌که ضریب تعیین (R²) معادل 9/0 و درصد خطای حجمی آن (D_V) 96/1 به‌دست آمد.
 

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: برف
• سنجش از دور
• رواناب
• SRM
• مودیس
• شهرچای‌‌

20.1001.1.20085362.1395.27.3.2.2

عنوان مقاله [English]

Simulation of Snow-melt Runoff in Shahrchay Basin Using the SRM Model

نویسندگان [English]

• Saeed Jahanbakgsh ASL ¹
• Yaghuob Dinpajoh ²
• Mohammad Hossein Aalineghad ³
• Khalil Valizadeh Kamran ⁴
• Morteza Parhizkar ⁵

¹ Professor, University of Tabriz, Tabriz, Iran

² Associate Professor, University of Tabriz, Tabriz, Iran

³ PhD Candidate, University of Tabriz, Iran

⁴ Associate Professor, University of Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Considering the importance of snowfall in supplying water of different regions especially mountainous areas, accurate estimation of snow water equivalence and changes of its coverage would be effective in agriculture, energy, management of reservoir and flood warnings. In this study, in order to estimate the runoff from melting snow in Shahrchay basin, snow cover for water year of 2012-2013 were extracted in ENVI software by using images of Modis satellite with a 1 km spatial resolution. Then, by using the Hec_GeoHMS accession in the GIS software, meteorological characteristics of the basin were obtained. In the next step, the snow-melt runoff was simulated by importing snow cover data, meteorological variables and indicators for the SRM model. The results showed that the river flow share of snow melting is impressive in March and April, but with the increase in the degree of air temperature in June, the proportion of rain is more impressive. Also, simulation results indicate high accuracy of this model, so that the coefficient of determination and volume percent of error of model was 0.9 and %1.96, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• Snow
• Remote Sensing
• runoff
• SRM
• MODIS
• Shahrchay