شناخت مناطق همگن بارشی در غرب ایران

نویسندگان

چکیده

      چکیده   شناخت زیرمنطقه های همگن اقلیمی، یکی از نیازهای اولیه در برنامه ریزی های محیطی و آمایش سرزمین است که بویژه برای مطالعه بیلان آب و دیگر مسائل هیدرولوژی دارای اهمیت است. از این رو، برای شناخت مناطق همگن بارشی منطقه کوهستانی غرب ایران که سرچشمه بسیاری از رودهای مهم کشور است، میانگین 9 متغیر وابسته به بارش در دوره 2000-1965 برای 140 ایستگاه هواشناسی پراکنده در سطح منطقه محاسبه و مورد استفاده قرار گرفت. متغیرهای یاد شده به کمک روش تحلیل مولفه های اصلی (با آرایه R ) به چهار مولفه کاهش و با استفاده از چرخش وریماکس چرخش داده شدند. سپس با بهره گیری از روش خوشه بندی سلسله مراتبی به شیوه وارد ایستگاه های مورد استفاده در این تجزیه و تحلیل بر مبنای مقادیر نمرات استاندارد آنها در مولفه های به دست آمده گروه بندی و به این ترتیب غرب ایران به چهار زیرمنطقه همگن بارشی تقسیم شد. نتیجه نشان داد که روند ناهمواریها و عرض جغرافیایی در مرزبندی و تفاوتهای مکانی بین مناطق نقش بسیار مهمی دارند. بررسی تغییرات ماهانه بارش زیرمنطقه ها نیز نشان داد که با حرکت از جنوب به شمال بیشینه بارش از زمستان به بهار منتقل می‌شود. این تفاوتها بیانگر تفاوت در سازوکارهای ایجاد بارش در شمال و جنوب منطقه مورد مطالعه است. از این رو، می‌توان گفت که سامانه های سینوپتیکی باران آور در شمال و مرکز منطقه مورد مطالعه با سامانه هایی که در جنوب موجب ایجاد بارش می شوند، متفاوتند.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Delineation of homogeneous precipitation regions in Western Iran

نویسندگان [English]

  • T. Raziei
  • Gh. Azizi
چکیده [English]

  Abstract   The mountainous region of western Iran was regionalized applying R mode principal component analysis (PCA) and Cluster Analysis (CA) on 9 precipitation derived variables in 140 stations distributed across the study area. In this way, the used variables were reduced to 4 principal components and then rotated using Varimax rotation criterion. Applying a Hierarchical Cluster Analysis, Ward's algorithm, on principal component scores, the stations were grouped into 5 individual clusters. The results indicated that the study area comprises of 5 distinctive homogenous subdivisions. The topography and latitude play an important role in determining boundaries between identified subdivisions and existence of spatial differences between them as well. Investigation of time evolution of monthly precipitation across the identified sub-regions indicated that the month of maximum precipitation moves from winter in the south to spring in the north-western most of the study area. The existence differences between south and north of the study area considering the time of occurrence of monthly maximum precipitation implied that the precipitation laden mechanisms are different in south and north of the study area .    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words : Regionalization
  • Western Iran
  • PCA
  • CA
  • PCI