مقاله پژوهشی
مهران مقصودی؛ مجتبی یمانی؛ ناصر مشهدی؛ مهدی تقی‌زاده؛ سمیه ذهاب ناظوری
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 1-16
چکیده
جلوگیری از حرکت رسوبات بادی در مناطق برداشت، یک کار بنیادی است و عملیات اجرایی باید در منطقه برداشت بیشتر متمرکز شود. به منظور منشأیابی رسوبات بادی منطقه ارگ نوق ، از روش گام به گام (اریفر) استفاده شد. این کار طی دو مرحله انجام می گیرد. ابتدا جهت یابی مناطق برداشت و سپس مکان یابی به منظورجهت یابی قطاع برداشت منطقه ارگ نوق. ابتدا اطلاعات ...
بیشتر
جلوگیری از حرکت رسوبات بادی در مناطق برداشت، یک کار بنیادی است و عملیات اجرایی باید در منطقه برداشت بیشتر متمرکز شود. به منظور منشأیابی رسوبات بادی منطقه ارگ نوق ، از روش گام به گام (اریفر) استفاده شد. این کار طی دو مرحله انجام می گیرد. ابتدا جهت یابی مناطق برداشت و سپس مکان یابی به منظورجهت یابی قطاع برداشت منطقه ارگ نوق. ابتدا اطلاعات مربوط به جهت طوفانهای گرد و خاک منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنان محدوده اطراف ارگ به دست آمد. سپس تصاویرماهوارهای و عکسهای هوایی مربوط به دو دوره زمانی با یکدیگر مقایسه شد و با استفاده از تصویر ماهوارهای و بازدیدهای صحرایی، مورفولوژی تپههای ماسهای ارگ، تعیین گردید. درنهایت، با مطالعه رژیم باد و رسم گلبادها، بادهای فرساینده ومؤثر در تشکیل تپههای ماسهای شناسایی شد. پس از مشخص شدن قطاع برداشت (جنوبغربی و شمالشرقی)، مرحله مکانیابی نقاط برداشت آغاز گردید. در این مرحله با نمونه برداری از رسوبات، اقدام به مطالعه کانی شناسی و مورفوسکپی رسوبات تپههای ماسهای نموده و ارتباط ژنتیکی عناصر با یکدیگر بررسی گردید. ابزارهای این پژوهش شامل نقشههای توپوگرافی1:25000، نقشههای زمین شناسی 1:250000، عکسهای هوایی 1:55000 و 1:4000، تصاویر ماهوارهای منطقه مورد مطالعه، نرم افزارهای GIS و Wind Rose Plote است. نتایج با توجه به شواهد مورفولوژی تپههای ماسهای همانند: سیفها (در بخش جنوب شرقی) و پیکانهای ماسهای و برخانها در بخش غربی منطقه، شدید بودن میزان انرژی باد جنوبغربی را نشان میدهد. همچنین وجود درصد زیاد کانیهای آذرین (کانی سنگین) در نمونههای بخش غربی، زیاد بودن میانه قطر نمونهها (293 میکرون)، رابطه میانگین قطر ذرات با فاصله حمل (کمتر از 20کیلومتر)، کج شدگی برخی نمونهها به سمت ذرات درشت دانه، ضرایب گردشدگی نیمهزاویه دار را در اکثر نمونهها نمایش میدهد. همچنین ضرایب هاله مانند: نمونهها نماینده حمل آنها توسط آب بوده و نشان دهنده این واقعیت است که منشاء رسوبات تپههای ماسهای در منطقه نزدیک و از سطوح مخروط افکنه (دشتسر) و اراضی زراعی متروکه واقع در شرق منطقه و همچنین بستر رودخانه شور و سطوح دشتسر در بخش جنوب غرب و غرب منطقه است.
مقاله پژوهشی
حسن ذوالفقاری؛ جعفر معصومپور سماکوش؛ شاپور شایگان مهر؛ محمد احمدی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 17-34
چکیده
آرایش الگوهای همدید هوایی و سامانههای فشار در طول سال همراه با نقش عوامل محلی، موجب تولید، صعود، انتقال و انتشار انبوهی از ریزگردها در مناطق جنوبغرب، غرب و شمالغرب ایران، میشود. در این مطالعه، با هدف بررسی عوامل همدید موثر بر رخداد این پدیده جوی در بخش‌های غربی ایران، 10 موج گردوغباری مهم طی یک دوره آماری 5 ساله از سال 1384 تا ...
بیشتر
آرایش الگوهای همدید هوایی و سامانههای فشار در طول سال همراه با نقش عوامل محلی، موجب تولید، صعود، انتقال و انتشار انبوهی از ریزگردها در مناطق جنوبغرب، غرب و شمالغرب ایران، میشود. در این مطالعه، با هدف بررسی عوامل همدید موثر بر رخداد این پدیده جوی در بخش‌های غربی ایران، 10 موج گردوغباری مهم طی یک دوره آماری 5 ساله از سال 1384 تا 1388، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. بنابر اهمیت موج فراگیر و گسترده گردوغباری روزهای سیزدهم تا شانزدهم تیر ماه 1388، الگوهای همدید و مکانیسم تشکیل، انتقال و انتشار گردوغبار درآن به تفصیل مطالعه شد. نتایج حاکی از این است که؛ در تمام موارد، استقرار یک سامانه کم فشار بر منطقه خاورمیانه و تقویت شرایط ناپایداری در سطح بیابان‌ها و همچنین تاثیر هماهنگ یک موج کم فشار دینامیک بر فراز جو منطقه، زمینه مناسب را برای انتقال ریزگردها به جو منطقه فراهم می آورد. همگرایی سامانههای پرفشار آزور، کم فشار حرارتی و افزایش شیب فشاری در روزهای اوج فعالیت پدیده، باعث تقویت سیستم‌های بادی سطح بالا گردیده و باعث انتقال و انتشار مقادیر انبوهی از ریزگردها در بخش‌های وسیعی از جنوبغرب، غرب و شمالغرب ایران میشود. بررسی الگوهای حاکم بر نقشههای همدید هوایی اعم از سطح زمین و تراز بالا و همچنین نمودارهای ترمودینامیک جو بالا در تمام موج‌های گردوغباری انتخابی از جمله موج فراگیر مذکور، نشان میدهد که تفاوت چندانی بین آنها از نظر تولید، انتقال و انتشار گردوغبار مشاهده نمی شود. شاید مهمترین تفاوت، مربوط به نزدیکی بیشتر فرود موج کوتاه سطح 500 هکتوپاسکالی به غرب ایران و ضعیف‌تر شدن حاکمیت پرفشار آزور بر روی ایران است که حرکت توده گردوغبار بر روی کشور را تسهیل نموده است. قطع بادهای سطح فوقانی طی روزهای چهاردهم تا شانزدهم تیر ماه، باعث سکون نسبی و فعالیت بسیار کند سیستم شده و پخش و انتشار ریزگردها را با تاخیر بیشتری همراه نموده است.
مقاله پژوهشی
اصغر ضرابی؛ جمال محمدی؛ ادریس باباخانزاده
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 35-52
چکیده
امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع برتر به شدت در حال رشد و توسعه است. در کشور ما ایران که به عنوان سرزمین چهار فصل شناخته میشود و یکی از برترین کشورهای جهان به جهت داشتن آثار و جاذبه‌های گردشگری است توجه چندانی به صنعت گردشگری نمیشود. در این میان منطقه اورامانات با سابقه تاریخی خود در استان کرمانشاه، بعد از جنگ تحمیلی ...
بیشتر
امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع برتر به شدت در حال رشد و توسعه است. در کشور ما ایران که به عنوان سرزمین چهار فصل شناخته میشود و یکی از برترین کشورهای جهان به جهت داشتن آثار و جاذبه‌های گردشگری است توجه چندانی به صنعت گردشگری نمیشود. در این میان منطقه اورامانات با سابقه تاریخی خود در استان کرمانشاه، بعد از جنگ تحمیلی و احداث بازارچه‌های مرزی مقصد بسیاری از گردشگران است. در این پژوهش ضمن بررسی و شناسایی جاذبه‌های گردشگری این منطقه، به ارزیابی تسهیلات گردشگری نیز پرداخته شده است. روش پژوهش از نوع اسنادی و میدانی است. برای تکمیل دادهها و اطلاعات از مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه کمک گرفته شده است. با توجه به حجم نمونه، تعداد 383 پرسشنامه به طور تصادفی در بین گردشگران منطقه پر شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. همچنین برای ترسیم نقشه ازنرمافزار Arc Gis استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده مکان‌های گردشگری مورد بازدید گردشگران، در بیشتر زمینه‌ها دارای امکانات لازم برای جذب گردشگران بوده است، و با توجه به این که بیشتر گردشگران داخل استانی بوده و برای یک روز در منطقه اقامت دارند و هدف اصلی آنها در مرحله اول استفاده از طبیعت و آب و هوای مطلوب و در مرحله بعد خرید از بازارچه مرزی جوانرود است، امکانات اصلی و مهمی چون امکانات اقامتی درجه یک، اهمیتی نداشته است. گردشگران خارج استانی نیز ترجیحاً از امکانات و تسهیلات مرکز استان با توجه به نزدیکی به منطقه استفاده کرده‌اند.
مقاله پژوهشی
مصطفی تیموری؛ علیرضا جمشیدی؛ کورش روستا
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 53-68
چکیده
هدف این نوشتار بررسی و اولویتبندی چالشهای حاشیهنشینان منطقه دهلکوه شهرستان بیرجند است. جامعه آماری این تحقیق را ساکنان منطقه دهلکوه شهرستان بیرجند تشکیل دادهاند (2500 = N ). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 129 نفر برآورد شد. در این تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی استفاده شد. روش انجام این تحقیق پیمایشی و از نوع ...
بیشتر
هدف این نوشتار بررسی و اولویتبندی چالشهای حاشیهنشینان منطقه دهلکوه شهرستان بیرجند است. جامعه آماری این تحقیق را ساکنان منطقه دهلکوه شهرستان بیرجند تشکیل دادهاند (2500 = N ). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 129 نفر برآورد شد. در این تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی استفاده شد. روش انجام این تحقیق پیمایشی و از نوع توصیفی است. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامهای بود که روایی محتوایی آن بر اساس نظرات اساتید فن و صاحبنظران تأیید شد. برای تعیین پایایی ابزار جمعآوری دادهها از ضریب اعتبار آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار آن 79/0 به دست آمد. دادههای به دست آمده با استفاده از تکنیک AHP (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) و به وسیله نرمافزارهای Expert Choice و SPSS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که مهمترین مشکلات ساکنین منطقهی دهلکوه شهرستان بیرجند، کمبود امکانات ارتباطی با نسبت 362/0، کمبود درآمد و بیکاری با نسبت 156/0 است. نتایج تلفیق گزینههای مورد بررسی با معیارها با توجه به هدف مطالعه، نشان میدهد که چالشهای رفاهی با نسبت 305/0 و آموزشی ـ بهداشتی با نسبت 194/0، به ترتیب بیشترین و کمترین اولویت را در منطقه مورد مطالعه دارا هستند.
مقاله پژوهشی
حسین نگارش؛ حسن فلاح فیروزآباد؛ محمود خسروی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 69-94
چکیده
اگر بیابانزایی را تخریب اراضی در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب خشک تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی بدانیم. شناخت ناهنجاریهای اقلیمی موثر در تشدید شرایط بیابانی که موجب فاصله گرفتن شرایط اقلیمی در محدوده زمانی و مکانی خاص از شرایط نرمال دراز مدت میشود به عنوان عامل اصلی یا زمینه ساز تشدید فعالیتهای ...
بیشتر
اگر بیابانزایی را تخریب اراضی در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب خشک تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی بدانیم. شناخت ناهنجاریهای اقلیمی موثر در تشدید شرایط بیابانی که موجب فاصله گرفتن شرایط اقلیمی در محدوده زمانی و مکانی خاص از شرایط نرمال دراز مدت میشود به عنوان عامل اصلی یا زمینه ساز تشدید فعالیتهای انسانی امری ضروری است. به این منظور و با استفاده از دو عنصر اصلی تشکیل دهنده ساختار اقلیم (دما و بارش) در منطقه خضرآباد و با استفاده از آمار بلند مدت ایستگاه سینوپتیک یزد از سال 1956 تا 2005 تغییرات بارش، تعداد روزهای بارانی، دما، تعداد حداکثر و حداقل دما و خشکسالی به صورت روندی و در دو دوره 25 ساله به صورت مقایسهای بررسی و تحلیل شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که در 25 سال منتهی به سال 2005 همراه با کاهش بارش، تعداد روزهای بارانی افزوده شده و نقش موثر بارش با توزیع مقدار کمتری از آن در تعداد روزهای بیشتری از سال کاسته شده است. افزایش دما و به دنبال آن ظرفیت رطوبتی جو، شرایط را برای تبخیر فراهم نموده است. کاهش فاصله دمای حداکثر و حداقل نشانههایی از گرمتر شدن منطقه و افزایش شرایط خشکی است. همچنین نتایج نشان داد که تغییرات عناصر مورد بررسی به نفع شرایط بیابانی به طور مستقیم و یا فراهم نمودن زمینه تشدید این شرایط به علت فعالیتهای انسانی از طریق فشار بر منابع آب و پوشش گیاهی است.
مقاله پژوهشی
بختیار محمدی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 95-106
چکیده
در این پژوهش روند بارش ایران با استفاده از دادههای 1437 ایستگاه همدید، اقلیمی و بارانسنجی، طی دوره 40 ساله (1343 تا 1382) بررسی شد. با میانیابی این دادهها به روش کریجینگ، ایران به 8230 یاختهی به ابعاد 14*14 کیلومتر مربع تبدیل شد. میانگین ایستگاهی و یاختهای بارش ایران برای هر سال، محاسبه شد. با استفاده از روش آماری ناپارامتری ...
بیشتر
در این پژوهش روند بارش ایران با استفاده از دادههای 1437 ایستگاه همدید، اقلیمی و بارانسنجی، طی دوره 40 ساله (1343 تا 1382) بررسی شد. با میانیابی این دادهها به روش کریجینگ، ایران به 8230 یاختهی به ابعاد 14*14 کیلومتر مربع تبدیل شد. میانگین ایستگاهی و یاختهای بارش ایران برای هر سال، محاسبه شد. با استفاده از روش آماری ناپارامتری من-کندال معنیداری روند میانگین بارش، و از روش برآورد کننده شیب خط سن، میزان شیب خط روند، آزمون شد. نتایج نشان داد که در سریهای زمانی میانگین ایستگاهی و یاختهای بارش ایران، روند افزایشی یا کاهشی معنیداری در سطوح اطمینان 99% و 95% وجود ندارد. با این حال میانگین ایستگاهی بارش ایران به طور متوسط در هر سال در حدود 64/0 میلیمتر و میانگین یاختهای بارش ایران نیز در حدود 5/0 میلیمتر کاهش یافته است.
مقاله پژوهشی
ملکه عزیزپور؛ علی زنگی‌آبادی؛ زهرا اسماعیلیان
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 107-124
چکیده
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم‌ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. برای شناخت مدیریت بحران شهر و آسیب پذیری مناطق شهری در برابر بلایای طبیعی، ...
بیشتر
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم‌ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. برای شناخت مدیریت بحران شهر و آسیب پذیری مناطق شهری در برابر بلایای طبیعی، بررسی عامل‌های اصلی مؤثر در آسیب پذیری مدیریت بحران شهری نیاز است. هدف از این مقاله، به کار گیری اصول مدیریتی لازم برای کاهش آسیب پذیری شهرها و دستیابی به اولویت‌های عوامل مؤثر در مدیریت بحران شهری در سازمان‌های مرتبط با بحران شهر اصفهان، از لحاظ شاخصهای مورد بررسی است. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است، که از مدل‌های کمّی استفاده شده است. برای اولویتبندی عوامل مؤثر در مدیریت بحران شهر اصفهان34 متغیر در 6 عامل اصلی در 20 سازمان مرتبط با بحران بلایای طبیعی شهر با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه حاصل از بررسی انجام شده، نشان میدهد که اولین عامل وجود نظام ذخیره سازی برای مدیریت پشتیبانی امداد و نجات است که شامل 7 متغیر است. همچنین همبستگی هماهنگی بین سازمان‌های درگیر در بحران براساس آزمون کروسکال- والیس(آزمون H ) ، نیز نشان میدهد sig (سطح معناداری) در همه متغیر‌ها کمتر از 05/0 و از آنجا که این رقم کوچکتر از آلفای مورد نظر (05/0) است، بنابراین، فرض H رد و کافی نبودن ساختار تشکیلات مناسب برای هدایت عملیات امداد و نجات در سازمان‌های بررسی شده (فرضیه پژوهش) تأیید میشود.
مقاله پژوهشی
احمد نوحه گر؛ محمدمهدی حسین‌زاده
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 125-142
چکیده
یکی از عوامل موثر در شکل‌زایی محیط ساحلی، هیدرودینامیک دریا است و در کلیه طرح‌هایی مرتبط با ساحل این مسأله مورد توجه است . در این مقاله، هیدرودینامیک دریا در تنگه هرمز و حرکات آب دریا اعم از جزر و مد، امواج و جریان‌های دریایی در قاعده دلتاهای منطقه ، بررسی شده است. محدوده مطالعه، سواحل تنگه‌هرمز، بین مصب رودخانه میناب در شرق و ...
بیشتر
یکی از عوامل موثر در شکل‌زایی محیط ساحلی، هیدرودینامیک دریا است و در کلیه طرح‌هایی مرتبط با ساحل این مسأله مورد توجه است . در این مقاله، هیدرودینامیک دریا در تنگه هرمز و حرکات آب دریا اعم از جزر و مد، امواج و جریان‌های دریایی در قاعده دلتاهای منطقه ، بررسی شده است. محدوده مطالعه، سواحل تنگه‌هرمز، بین مصب رودخانه میناب در شرق و مصب رودخانه شور در غرب بندر عباس است؛ این محدوده، نوار خط ساحلی دریا را شامل میشود . در این تحقیق، ابتدا دادههای کتابخانه ای و آماری از منابع موجود جمع آوری شد . در ادامه بعد از تشریح اشکال و فرایندهای ساحلی منطقه به ویژه قاعده دلتاها، وضعیت امواج، جریان‌های جزر و مدی و جریان‌های حاصله، بررسی شده و در نهایت، وضعیت فرسایش اعم از تخریب، جابجایی رسوب و رسوبگذاری، در پهنه ساحلی منطقه تجزیه و تحلیل گردید. براساس بررسیهای انجام شده حرکات آب شامل: امواج، جزر و مد و جریان‌های ساحلی و دریایی؛ مهمترین نقش را در تحولات مورفولوژی خط ساحلی در قاعده دلتاها به عهده دارند که در این میان امواج نقش مهمتری را در شکل گیری و توپوگرافی ساحل به عهده دارند و دو عامل دیگر نقش واسطه یا تکمیل کننده را ایفا میکنند. اما در قسمت‌های قاعده دلتاها به دلیل کاهش میزان شیب به کمتر از 01/0 در صد، پدیده جزر و مد بیشترین تاثیر را بر روی محدوده خط ساحلی، دارد.
مقاله پژوهشی
حسین محمدی؛ فیروز رنجبر؛ محسن سلطانی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 143-154
چکیده
محدویت‌ها و مرزهای تولید محصولات کشاورزی وابسته به شرایط اقلیمی است و آب و هوا یکی از مهمترین عوامل موثر در فعالیتهای انسان به ویژه در بخش کشاورزی است. این تحقیق به منظور ارزیابی شرایط اقلمی برای کشت محصول زعفران در شهرستان مرودشت صورت گرفته است. برای انجام این کار از دادههای روزانه دمای شهرستان مرودشت به صورت روزانه و دادههای ...
بیشتر
محدویت‌ها و مرزهای تولید محصولات کشاورزی وابسته به شرایط اقلیمی است و آب و هوا یکی از مهمترین عوامل موثر در فعالیتهای انسان به ویژه در بخش کشاورزی است. این تحقیق به منظور ارزیابی شرایط اقلمی برای کشت محصول زعفران در شهرستان مرودشت صورت گرفته است. برای انجام این کار از دادههای روزانه دمای شهرستان مرودشت به صورت روزانه و دادههای بارش ماهانه در یک دوره آماریی20ساله (1986-2005) استفاده شده است. در این تحقیق شرایط دمای حداقل، میانگین و نوسانات روزانه دما با توجه به نیازهای گیاه زعفران در شهرستان مرودشت مورد بررسی قرار گرفت و این شرایط با شهرستان‌های زعفران خیز ایران مقایسه شد. شرایط یخبندان و وقوع دماهای زیر صفر درجه نیز دراین شهرستان بررسی شد. میزان درجه روز مورد نیاز برای رشد و گلدهی و همچنین ضریب گیاهی و نیاز آبی این گیاه نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج، از نظر دمایی و نوسانات روزانه دما، شهرستان مرودشت با شهرستان‌های زعفران خیز ایران مانند: قائن و تربت حیدریه به طور نسبی دارای مشابهت است و از این نظر برای کشت زعفران محدودیت وجود ندارد. از نظر احتمال وقوع یخبندان و همچنین درجه روز مورد نیاز برای رشد و گلدهی زعفران در شهرستان مرودشت محدودیتی وجود ندارد و با توجه به ضریب گیاهی و نیاز آبی این محصول در دوره اولیه رشد با توجه به کسری آب مورد نیاز، آبیاری این محصول ضروری است ولی در دوره توسعه و میانی با توجه به بارش‌های زمستانه و وجود رطوبت در خاک می‌توان تعداد دفعات آبیاری را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
احمدعلی زارع مهرجردی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 155-166
چکیده
بر اساس نظریه زمین شناسان و دانشمندان سازه و متخصصین آب‌های زیرزمینی، برای نشست زمین و به دنبال آن گسیختگی و شکست، دو عامل ژئوتکتونیکی و تکتونیک بیان شده است. در مطالعه منطقه رستاق که در فاصله 35 کیلومتری شمال غربی یزد با بیش از 13 روستا قرار دارد این دو موضوع بررسی گردید. دشت یزد ـ اردکان با طول 60 کیلومتر و عرض متوسط 15 کیلومتر بین ...
بیشتر
بر اساس نظریه زمین شناسان و دانشمندان سازه و متخصصین آب‌های زیرزمینی، برای نشست زمین و به دنبال آن گسیختگی و شکست، دو عامل ژئوتکتونیکی و تکتونیک بیان شده است. در مطالعه منطقه رستاق که در فاصله 35 کیلومتری شمال غربی یزد با بیش از 13 روستا قرار دارد این دو موضوع بررسی گردید. دشت یزد ـ اردکان با طول 60 کیلومتر و عرض متوسط 15 کیلومتر بین شهرهای یزد و اردکان واقع است. سفره آب زیرزمینی رستاق بخشی از سفره بزرگ دشت یزد- اردکان است. میزان افت سفره رستاق طی بیست سال گذشته 4/15 متر بوده است و سطح زمین در این محدوده بین 120-50 سانتیمتر نشست کرده است. بنابراین، پدیده نشست زمین در منطقه رستاق جنوب میبد به منظور تعیین علل نشست و روشهای کنترل و اندازه‌‌گیری آن مورد بررسی قرار گرفت. پس از مرحله جمعآوری اطلاعات، طی بازدیدهای صحرایی و با استفاده از تصاویر ماهوارهای محدوده گسترش نشست زمین و جنس آبرفت‌ها در منطقه مورد مطالعه قرار گرفت. مناطق دارای بیشترین شکستگی نیز مشخص و با استفاده از کمپاس برانتون امتداد شکستگی‌هایی که دارای حداکثر طول و بیشترین امتداد بودند، برداشت گردید و مختصات آنها به کمک GPS تعیین گردید. با بکار گیری دیاگرام اشمیت قطب آنها ترسیم و برای تعیین وضعیت و تحلیل شکستگی‌ها با استفاده از نرم افزار Wintek نمودار نقطه‌ای قطب‌ها به نمودار منحنی تراز تبدیل گردید. توزیع و امتداد درزه‌ها روی دیاگرام گل سرخی، با استفاده از نرم افزار flac ترسیم شد. با استفاده از ستون چینه‌شناسی چاههای آب حفر شده، جنس رسوبات موجود از قسمت‌های سطحی تا لایه آبدار، شناسایی و اطلاعات مربوط به سطح آب زیرزمینی در چاههای پیزومتر منطقه جمع آوری و دسته بندی و چندین نمونه برای آنالیز عناصر اصلی و تعیین جنس خاک ارسال گردید. نتایج نشان میدهد که برداشت از سفره عمیق رستاق و اردکان موجب کاهش فشار پیزومتریک حدود3 متر در سال شده است. این کاهش فشار موجب بر هم خوردن تعادل و افزایش فشار حاصل از بار رسوبات بالایی سفره شده است به طوری که تخلخل رسوبات با جور شدگی مجدد کاهش یافته و در اثر افزایش تراکم، فرونشست حاصل شده است که در رستاق و رکن آباد به ویژه دراطراف چاههای بهرهبرداری با رشد ظاهری لوله جدار مشخص میشود. ترکهای به وجود آمده دارای امتداد NW-SE است که با امتداد اصلی دشت یزد- اردکان مطابقت دارد. نظر به این که در منطقه مورد مطالعه بیشتر شکستگی‌ها دارای ساز و کار و روند مشخصی هستند، نمیتوان نشست زمین را عامل اصلی به وجود آورنده آنها دانست. به طور کلی، شکستگیهای موجود در منطقه رستاق تحت تاثیر دو عامل نشست و عوامل تکتونیکی ناشی از فعالیت گسلهای فعال منطقه ایجاد شدهاند. گسلهای نائین بافت وخرانق به صورت دو گسل موازی امتداد که نقش یک زون برشی را ایفا میکنند و باعث ایجاد شکستگی در رس‌ها میشوند و افت آب زیرزمینی باعث نشست زمین و توسعه شکستگی‌ها در منطقه میشوند. اصلاح روشهای مدیریت منابع آب، تغییر روشهای آبیاری و تغذیه مصنوعی به عنوان روشهای کنترل نشست در منطقه توصیه میشود.
مقاله پژوهشی
سیدحسین میرموسوی؛ مصطفی حسین‌بابایی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 167-184
چکیده
یخبندان یکی از پدیدههای اقلیمی است که هر سال اتفاق می‌افتد و باعث بروز خسارات فراوانی در بخش‌های اقتصادی از جمله کشاورزی، فعالیتهای صنعتی، حمل و نقل و خطرات جاده‌ای میشود. بنابراین، شناخت و مطالعه دقیق این پدیده به منظور مقابله با خسارات احتمالی آن لازم و ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف بررسی توزیع زمانی و مکانی ...
بیشتر
یخبندان یکی از پدیدههای اقلیمی است که هر سال اتفاق می‌افتد و باعث بروز خسارات فراوانی در بخش‌های اقتصادی از جمله کشاورزی، فعالیتهای صنعتی، حمل و نقل و خطرات جاده‌ای میشود. بنابراین، شناخت و مطالعه دقیق این پدیده به منظور مقابله با خسارات احتمالی آن لازم و ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف بررسی توزیع زمانی و مکانی وقوع یخبندان در ایستگاه‌های منتخب منطقه مورد مطالعه شامل ایستگاه‌های سینوپتیک زنجان، خرمدره، خدابنده و ایستگاه‌های کلیماتولوژی باروت آقاچی، فیله خاصه و خیرآباد در طی دوره آماری موجود بر اساس دادههای دمای حدأقل روزانه انجام گرفته است. در این مطالعه با استفاده از روشهای توزیع نرمال، لوگ نرمال و توزیع احتمال تجمعی یکنواخت به تحلیل زمانی و مکانی احتمال وقوع شاخصهای یخبندان (تاریخ آغاز، تاریخ خاتمه، طول فصل رشد، طول فصل یخبندان و فراوانی وقوع یخبندان) پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد به طور متوسط اولین یخبندان‌های منطقه در فصل پاییز بین 7 مهر تا 24 آبان رخ میدهد و میانگین تاریخ خاتمه یخبندان‌ها از 20 فروردین تا 30 اردیبهشت است و بیشترین میانگین تعداد روزهای وقوع یخبندان در ایستگاه خیرآباد و کمترین میانگین در ایستگاه فیله خاصه زنجان وجود دارد.
مقاله پژوهشی
خدارحم بزی؛ عباس جواهری
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1390، صفحه 185-202
چکیده
مسکن سالم یکی از ابعاد شهر سالم است، از این رو توجه به مسائل و مشکلات و ارتقاء وضعیت کمی و کیفی مسکن میتواند در تبیین موضوع و تدوین الگوهای مسکن سالم به منظور تحقق اهداف شهر سالم بسیار مؤثر باشد و نیز زمینه‌های علمی و اجرایی توسعه مسکن سالم را پیش روی برنامهریزان و مدیران شهری قرار دهد. مفهوم مسکن علاوه بر مکان فیزیکی، کل محیط ...
بیشتر
مسکن سالم یکی از ابعاد شهر سالم است، از این رو توجه به مسائل و مشکلات و ارتقاء وضعیت کمی و کیفی مسکن میتواند در تبیین موضوع و تدوین الگوهای مسکن سالم به منظور تحقق اهداف شهر سالم بسیار مؤثر باشد و نیز زمینه‌های علمی و اجرایی توسعه مسکن سالم را پیش روی برنامهریزان و مدیران شهری قرار دهد. مفهوم مسکن علاوه بر مکان فیزیکی، کل محیط مسکونی را در بر میگیرد، که شامل همه خدمات و تسهیلات ضروری مورد نیاز برای زیستن خانواده و طرحهای اشتغال، آموزش و بهداشت افراد است. به طور کلی، نیاز به مسکن دو بعد دارد، کمی و کیفی؛ بعد کمی نیاز به مسکن، شناخت پدیدهها و اموری را شاملمیشود، که به فقدان سرپناه و میزان دسترسی به آن مربوط میشود، که در واقع درجه پاسخگویی به نیاز کمی، بدون در نظر گرفتن کیفیت آن مورد نظر است. در بعد کیفی مسائل و پدیدههایی مطرح میشوند، که به بی مسکنی، بدمسکنی و تنگ مسکنی ارتباط دارند. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت کیفی مسکن در محلات شهر زابل با توجه به شاخصهای مسکن سالم و سنجش میزان برخورداری از این شاخصها در این محلات است. روش تحقیق حاضر توصیفی_ تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی، کتابخانهای، الکترونیکی و بررسیهای میدانی است. جامعه آماری تحقیق شامل برداشت نمونهای از محلات مختلف شهر زابل است، که پس از تبیین و تدوین شاخصهای مسکن سالم و پایلوت پرسشنامهها، به طور سیستماتیک دادهها و اطلاعات جمعآوری و سپس با استفاده از نرم افزار آماری ( SPSS ) و سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) تجزیه و تحلیل شدند و یافتهها در قالب، جدول، نمودار و نقشه ارائه شدهاند. نتایج نشان میدهد، که بین محلات شهر زابل از نظر برخورداری از شاخصهای مسکن سالم تفاوت معنیداری وجود دارد. بدین ترتیب، با توجه به شاخصهایی چون؛ «امنیت و ایمنی، دسترسی به خدمات شهری، برخورداری از خدمات اساسی، منبع روشنایی مسکن »، محله دولتی مقدم، با 27.7/. برخورداری از شاخصهای مسکن سالم نسبت به دو محله اسلامی و حسین آباد از وضعیت مطلوبتری برخوردار است. همچنین بین متغییرهای استفاده شده رابطه معنیداری نسبت به هم وجود دارد، به گونهای که بین امنیت و ایمنی مسکن با دسترسی به خدمات اساسی بیشترین همبستگی(439/0) در سطح 01/0 وجود دارد.
