شناسنامه علمی شماره
دوره 28، شماره 3 ، آذر 1396
مقاله پژوهشی
محمود احمدی؛ عباسعلی داداشی رودباری
چکیده
امروزه شهرنشینی و پیامدهای زیست‌محیطی آن بر همگان آشکار شده است. از میان عوامل ویرانگر شهری، سیاستمداران و پژوهشگران حوزة علوم محیطی، بیش از هر عامل دیگری به جزایر حرارتی توجه داشته‌اند. هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق بحرانی زیست‌محیطی جزایر حرارتی شهری اصفهان است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا 9 تصویر مربوط به دورة گرم سال، ...
بیشتر
امروزه شهرنشینی و پیامدهای زیست‌محیطی آن بر همگان آشکار شده است. از میان عوامل ویرانگر شهری، سیاستمداران و پژوهشگران حوزة علوم محیطی، بیش از هر عامل دیگری به جزایر حرارتی توجه داشته‌اند. هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق بحرانی زیست‌محیطی جزایر حرارتی شهری اصفهان است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا 9 تصویر مربوط به دورة گرم سال، طی دورة آماری 2013 تا 2015 از ماهوارة لندست 8 بارگیری و سپس پیش‌پردازش‌های لازم، دمای سطح زمین (LST) و شاخص تفاضل بهنجارشدة پوشش گیاهی (NDVI) محاسبه شد. در ادامه از شاخص قیاسی وضع بحرانی زیست‌محیطی (ECI) برای شناسایی مناطق حساس استفاده شد. نتایج نشان داد به‌دلیل وجود جزایر حرارتی سرد ( 1) بین مرکز شهر و حومه، شیب حرارتی تندی وجود دارد و بزرگ‌ترین جزیرة حرارتی شهری در منطقة 6 شناسایی شد. جزایر حرارتی کانونی و جزایر حرارتی نواری، دو گونة دیگر از جزایر حرارتی شهری هستند که پس از مناطق پیرامونی، در بیشترین مناطق این شهر دیده شد. بیشترین حساسیت زیست‌محیطی در مناطق جنوبی شهر (منطقه 6 شهری) و کمترین حساسیت زیست‌محیطی نیز در مرکز شهر (مناطق 1 تا 3 شهری) بود. بر این اساس، توسعة بام سبز و پوشش گیاهی سازمان‌یافته و متناسب با آب و هوای بومی، بهترین راهکار برای تعدیل جزیرة حرارتی و برون‌رفت از بحران پیش روست.
مقاله پژوهشی
برومند صلاحی؛ فخری السادات فاطمی نیا
چکیده
در این پژوهش، به منظور آگاهی از روند پدیدة یخبندان طی سال‌های آینده در ایستگاه کاشان، روزهای یخبندان این ایستگاه الگو‌سازی شد. در این راستا، مقایسه و انتخاب بهترین الگوی برازش داده‌شده به سری با الگو‌های گردش عمومی جو بررسی شد. پس از گردآوری داده‌های روزانة ایستگاه همدید کاشان در دورة آماری 2010-1973، با توجه به داده‌های الگوی گردش ...
بیشتر
در این پژوهش، به منظور آگاهی از روند پدیدة یخبندان طی سال‌های آینده در ایستگاه کاشان، روزهای یخبندان این ایستگاه الگو‌سازی شد. در این راستا، مقایسه و انتخاب بهترین الگوی برازش داده‌شده به سری با الگو‌های گردش عمومی جو بررسی شد. پس از گردآوری داده‌های روزانة ایستگاه همدید کاشان در دورة آماری 2010-1973، با توجه به داده‌های الگوی گردش عمومی جو در دورة 2030-2011 و انتخاب سناریوی انتشار A1، از میان الگو‌های گردش عمومی جو، پنج الگوی کاربردی شامل BCM2، HADCM3،IPCM4 ،GIAOM، HADGEM برگزیده و داده‌های اقلیمی ایستگاه با نرم‌افزار LARS-WG ریزگردانی شد. به منظور ایجاد داده‌های روزانه تا سال 2030، میانگین و انحراف معیار هر الگو با محاسبة بایاس و خطای مطلق مقایسه شد. با توجه به کمترین میزان خطای مطلق در میان الگو‌ها، الگوی GIAOM به منظور پیش‌بینی داده‌های مصنوعی دمای کمینه و بیشینه و نیز بررسی یخبندان‌های کاشان برای بازة اقلیمی آینده برگزیده شد. نتایج الگوی GIAOM نشان داد که بیشترین افزایش در میانگین کمینه و بیشینة دما در آینده در فصل‌های تابستان و پاییز و کمترین میزان افزایش دما در فصل‌های زمستان و بهار خواهد بود؛ این موضوع، نشان‌دهندة این است که باید در انتظار تابستان‌ها و پاییزهای گرم‌تری بود. نتایج بررسی روند یخبندان‌ها نشان داد که از تعداد روزهای با یخبندان ضعیف، متوسط و شدید در آینده کم خواهد شد. در این بین، بیشترین میزان کاهش تعداد روزهای یخبندان، مربوط به یخبندان‌های ضعیف خواهد بود. کاهش تعداد روزهای یخبندان در ایستگاه کاشان، نشان‌دهندة تأثیرپذیری اقلیم این منطقه از پیامدهای گرمایش جهانی است و درواقع، حساسیت تعداد روزهای یخبندان این منطقه را به این پدیده نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
داود مختاری
چکیده
همة شواهد و قرائن دربارة روستاها و جوامع محلی ایران، حاکی از نابودی تدریجی توانمندی‌های آنهاست؛ پدیده‌ای که مهاجرت بیش از پیش ساکنان این مناطق را به سوی شهرها به دنبال داشته است. ژئوتوریسم که بر نگاهداری و حمایت از ابعاد پنج‌گانة اساسی ویژگی‌های جغرافیایی یک ناحیه، یعنی محیط، فرهنگ، زیبایی، علم، آموزش و بهزیستی مردم محلی تأکید ...
بیشتر
همة شواهد و قرائن دربارة روستاها و جوامع محلی ایران، حاکی از نابودی تدریجی توانمندی‌های آنهاست؛ پدیده‌ای که مهاجرت بیش از پیش ساکنان این مناطق را به سوی شهرها به دنبال داشته است. ژئوتوریسم که بر نگاهداری و حمایت از ابعاد پنج‌گانة اساسی ویژگی‌های جغرافیایی یک ناحیه، یعنی محیط، فرهنگ، زیبایی، علم، آموزش و بهزیستی مردم محلی تأکید دارد، نقش ویژه‌ای در حفظ توانمندی‌های جوامع محلی ایفا می‌کند. این پژوهش سعی دارد با معرفی بعضی ژئوسایت‌ها و ژئومورفوسایت‌های شمال غرب ایران، نقش توسعه یا نابودی محوطه‌های ژئوتوریستی را در حفاظت و ساماندهی توانمندی‌های جوامع محلی تبیین کند. روش‌شناسی پژوهش مبتنی بر بررسی ادبیات موضوع، بهره‌گیری از تجارب ارزندة سایر کشورها و پژوهشگران عرصة گردشگری، شناسایی و تحلیل مسائل ژئوتوریستی بعضی محوطه‌های ژئوتوریستی شمال غرب ایران با بهره‌گیری از تکنیک‌های تحلیل چشم‌انداز و درنهایت تبیین جایگاه ژئوتوریسم در حفاظت و ساماندهی محوطه‌های ژئوتوریستی است. بررسی وابستگی‌های جوامع محلی در محوطه‌های بررسی‌شده به تغییرات محیطی و تأثیرپذیری پایایی یا نابودی سرمایه‌های ژئوتوریستی از این تغییرات، نشان داد ویژگی‌های ذاتی ژئوتوریسم، همانند محیط‌محوری، بهره‌وری، حفظ منابع، احترام به سنن و فرهنگ محلی، کیفی‌نگری، هم‌افزایی، مشارکت، آگاهی‌بخشی، نفع اقتصادی، حفظ تمامیت و درنهایت رضایتمندی، همگی بر حفاظت‌محوری آن و بهره‌برداری همراه با توسعة پایدار دلالت دارند.
مقاله پژوهشی
مینا مرادی زاده؛ مهدی مومنی؛ محمدرضا سراجیان
چکیده
رطوبت اتمسفری، یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تمام تعامل‌های بین سطح و اتمسفر مانند جریان‌های انرژی بین زمین و اتمسفر است و مقدار این شاخص، تعادل انرژی در سطح زمین را نشان می‌دهد. ازآنجاکه مقدار نهایی رطوبت اتمسفر، تأثیرگذارترین شاخص اتمسفر بر رادیانس رسیده به سنجنده است، در سنجش از دور و به‌ویژه در تعیینLand Surface Temperature (LST) اهمیت بسیاری ...
بیشتر
رطوبت اتمسفری، یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تمام تعامل‌های بین سطح و اتمسفر مانند جریان‌های انرژی بین زمین و اتمسفر است و مقدار این شاخص، تعادل انرژی در سطح زمین را نشان می‌دهد. ازآنجاکه مقدار نهایی رطوبت اتمسفر، تأثیرگذارترین شاخص اتمسفر بر رادیانس رسیده به سنجنده است، در سنجش از دور و به‌ویژه در تعیینLand Surface Temperature (LST) اهمیت بسیاری دارد. LST، یکی از شاخص‌های مهم و اساسی در علوم زمین است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر تعیین بسیاری از شاخص‌های دیگر تأثیر میگذارد. از رطوبت اتمسفری و LST در بسیاری از مطالعههای محیطی، کاربردهای اکولوژیک و کشاورزی استفاده می‌شود. برای تخمین LST دقیق، لازم است مقدار رطوبت اتمسفری برآورد شود. در مقالۀ حاضر، مقدار رطوبت ستونی اتمسفر و مقدار رطوبت (Mass Mixing Ratio) MMR نزدیک به سطح با استفاده از سنجنده (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) MODIS برآورد و سپس از شاخص رطوبت ستونی اتمسفر برای تخمین LST دقیق و برای تخمین رطوبت از روش Ratio بر اساس داده‌های MODIS استفاده شد. در مقاله حاضر، دقت شاخص‌های حاصل با استفاده از سری داده‌های مستقل برآورد و نتیجه شد داده‌های MODIS برای نقشهسازی رطوبت و دمای سطح مناسب هستند. در نهایت، تأثیر LST بر رطوبت MMR نزدیک به سطح بررسی شد.
مقاله پژوهشی
داریوش رحیمی؛ حمید میر هاشمی؛ تیمور علیزده
چکیده
امواج گرمایی یکی از پیامدهای روند افزایش دما در دستگاه اقلیم است. غرب و جنوب غرب ایران از جمله مناطقی هستند که در سال‌های اخیر با موج گرمایی در فصل تابستان روبه‌رو بوده‌اند. امواج گرمایی منطقه با استفاده از شاخص بالدی و اعمال آن بر روی داده‌های حداکثر دمای روزانۀ 36 ایستگاه هواشناسی شناسایی شد. همچنین شرایط همدید موج‌های گرمایی ...
بیشتر
امواج گرمایی یکی از پیامدهای روند افزایش دما در دستگاه اقلیم است. غرب و جنوب غرب ایران از جمله مناطقی هستند که در سال‌های اخیر با موج گرمایی در فصل تابستان روبه‌رو بوده‌اند. امواج گرمایی منطقه با استفاده از شاخص بالدی و اعمال آن بر روی داده‌های حداکثر دمای روزانۀ 36 ایستگاه هواشناسی شناسایی شد. همچنین شرایط همدید موج‌های گرمایی با استفاده از داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، تاوایی قائم، باد‌مداری و نصف‌النهاری در تراز‌های 1000 تا 250 هکتو‌پاسکال در بازۀ زمانی 6 ساعته از سری داده‌های NCEP/NCAR تحلیل شد. بر اساس شاخص بالدی موج گرمایی بلند‌مدت از تاریخ 12/4/1389 تا 23/4/1389، ایستگاه‌های غرب کشور را در بر گرفته است. تحلیل نقشه‌های همدید نشان داد امواج گرمایی با استقرار سامانه‌های کم‌فشار حرارتی خلیج‌فارس و گنگ (موسومی‌ها) همراه با رطوبت، استقرار سیستم مانع در تراز 500 هکتوپاسکالی و گسترش پرفشار پویشی آزور، تاوایی منفی و رودباد جنب حاره‌ای بر روی منطقه شکل می‌گیرند. افزایش تبخیر و تعرق، ایجاد تنش‌های آبی در گیاهان به‌ویژه در دورۀ خشکسالی، افزایش مصرف و استهلاک شبکۀ انتقال برق و افت تولید برق آبی و کاهش شرایط آسایش اقلیمی از نتایج استقرار شرایط همدید ادغام کم‌فشار حرارتی خلیج فارس و موسمی‌های شبه‌قاره، استقرار پرفشار دینامیکی آزور و ایجاد سیستم مانع بر روی منطقه به‌مدت بیش از 5 روز موجد امواج گرمایی متداوم بر روی منطقه است.
مقاله پژوهشی
حمید برقی؛ حجت الله یزدانپناه؛ آرزو اسماعیلی
چکیده
آب‌وهوا و توریسم اجزای اصلی یک سیستم هستند که از راه‌های مختلف بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و در تعامل با یکدیگر، بحث جدید «اقلیم‌شناسی توریسم» را مطرح می‌کنند. اقلیم مناسب گردشگری نقش مهمی در انتخاب مقصد گردشگری ایفا می‌کند به شکلی که داشتن شرایط مطلوب اقلیمی جزو مزیت‌ها و توان‌های بالقوه برای گردشگری محسوب می‌شود. به‌طور ...
بیشتر
آب‌وهوا و توریسم اجزای اصلی یک سیستم هستند که از راه‌های مختلف بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و در تعامل با یکدیگر، بحث جدید «اقلیم‌شناسی توریسم» را مطرح می‌کنند. اقلیم مناسب گردشگری نقش مهمی در انتخاب مقصد گردشگری ایفا می‌کند به شکلی که داشتن شرایط مطلوب اقلیمی جزو مزیت‌ها و توان‌های بالقوه برای گردشگری محسوب می‌شود. به‌طور معمول تعدادی شاخص، عناصر اقلیمی در گردشگری را معرفی می‌کنند؛ شاخص CTIS یکی از جدیدترین شاخص‌هاست که امکان ادغام اطلاعات زیست‌اقلیمی برای مقاصد گردشگری را در نظر می‌گیرد. این شاخص، مؤلفه‌های گرمایی نظیر PET، مؤلفه‌های زیبایی‌شناختی نظیر ابرناکی و مه‌آلودگی و مؤلفه‌های فیزیکی مانند سرعت باد، بارش و فشار بخارآب را در کنار هم قرار می‌دهد. در پژوهش حاضر، برای تهیۀ تقویم اقلیم آسایش استان اصفهان در دورۀ 31 سالۀ 1983 تا 2013، از آمار و اطلاعات هواشناسی 5 ایستگاهی که در مسیر رودخانۀ زاینده‌رود قرار دارند، به‌شکل روزانه استفاده و مقادیر شاخص‌های یادشده بر اساس جدول‌های مربوط به آنها محاسبه شد. پس از دسته‌بندی همۀ شاخص‌ها در نرم‌افزار اکسل، برای نمایش نتایج وارد نرم‌افزار CTIS شدند. نتایج حاصل به‌شکل دهه‌ای نشان می‌دهند طول دورۀ آسایش اقلیمی در مسیر رودخانۀ زاینده‌رود از سد تا باتلاق گاوخونی بسیار متفاوت و در هر ایستگاهی، کوتاه است و بیشترین مقادیر را عمدتاً در فصل‌های بهار و پاییز دارد. محدودیت عمدۀ گردشگری مسیر رودخانۀ زاینده‌رود به تنش‌های سرمایی زیاد در ماههای ژانویه، فوریه، مارس، نوامبر و دسامبر و تنش‌های گرمایی زیاد در مناطق شرقی و کویری (کبوترآباد و ورزنه) در ماههای ژوئن و ژوئیه مربوط می‌شود.
مقاله پژوهشی
جمال محمدی؛ شراراه سعیدپور؛ الهام تقی زاده
چکیده
در حال حاضر، تصادفات درون‌شهری معضلی اجتماعی در سطح جهان هستند که همه‌ساله، هزینه‌های جانی و مالی بسیاری را به بار می‌آورند. در شرایط کنونی، کشور ایران یکی از کشورهای دارای بیشترین نرخ مرگ‌ومیر ناشی از حوادث رانندگی در دنیا معرفی شده است و متأسفانه، بررسی‌های لازم در حوزۀ تصادفات درون‌شهری انجام نشده است. در همین راستا، پژوهش ...
بیشتر
در حال حاضر، تصادفات درون‌شهری معضلی اجتماعی در سطح جهان هستند که همه‌ساله، هزینه‌های جانی و مالی بسیاری را به بار می‌آورند. در شرایط کنونی، کشور ایران یکی از کشورهای دارای بیشترین نرخ مرگ‌ومیر ناشی از حوادث رانندگی در دنیا معرفی شده است و متأسفانه، بررسی‌های لازم در حوزۀ تصادفات درون‌شهری انجام نشده است. در همین راستا، پژوهش حاضر می‌کوشد به برنامه‌ریزی راهبردی برای کاهش تصادفات درون‌شهری و بهبود عملکرد شبکۀ معابر بپردازد. پژوهش حاضر ازنظر روش پژوهش در زمرۀ پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و ازنظر هدف مطالعه، پژوهشی کاربردی - توسعه‌ای است. از نرم‌افزارهای SPSS، Excel، و Expert Choice برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها استفاده شده است. بخشی از داده‌ها بر اساس آماری هستند که ادارۀ راهنمایی‌ورانندگی شهر مرودشت از 1391 تا 1393ارائه داده و برای اتخاذ راهبردهای لازم برای کاهش تصادفات از الگوی SWOT استفاده شده است. با استفاده از روش‌های AHP و SWOT، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شبکۀ معابر شهری مرودشت کشف شدند و نتایج پژوهش نشان دادند از میان راهبردهای تدافعی، بازنگری یا انطباقی، اقتضایی و رقابتی/ تهاجمی، راهبرد بازنگری یا انطباقی برای بهبود وضعیت شبکۀ معابر شهر مرودشت در اولویت قرار دارد و راهکارهای این بخش، ایجاد پارکینگ‌های لازم، برطرف‌کردن سرعت‌گیرهای متعدد و بی‌دلیل، کاهش انشعابات و ورودی‌های زیاد در برخی خیابان‌ها و بهبود سواد ترافیکی شهروندان است.
مقاله پژوهشی
امجد ملکی؛ نسرین حیدری
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر فعالیت تکتونیک و توان لرزه‌زایی گسل‌ها روی مخروط‌افکنه‌های موجود در پهنه‌های ساختمانی متفاوت استان کرمانشاه و پهنه‌بندی خطر گسل روی مخروط‌افکنه‌ها با روش تحلیل فضایی بربریان است. ابتدا با شاخص‌های ژئومورفیک (VF، B، SMF و FCI) میزان فعالیت تکتونیک در منطقه بررسی و سپس توان لرزه‌زایی گسل‌های موجود در ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر فعالیت تکتونیک و توان لرزه‌زایی گسل‌ها روی مخروط‌افکنه‌های موجود در پهنه‌های ساختمانی متفاوت استان کرمانشاه و پهنه‌بندی خطر گسل روی مخروط‌افکنه‌ها با روش تحلیل فضایی بربریان است. ابتدا با شاخص‌های ژئومورفیک (VF، B، SMF و FCI) میزان فعالیت تکتونیک در منطقه بررسی و سپس توان لرزه‌زایی گسل‌های موجود در سطح و مجاورت مخروط‌افکنه‌ها با روش‌های زارع، اشجعی، ملویل و اسمیت محاسبه شد. در نهایت، میزان خطر گسل روی مخروط‌افکنه‌ها و کاربری‌های مختلف انسانی موجود بر سطح آنها با روش تحلیل فضایی بربریان بررسی و درصد تراکم کاربری‌ها در حریم گسل محاسبه شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند تأثیر فعالیت تکتونیک (گسل) در پهنۀ زاگرس شکسته بیشتر از پهنۀ سنندج - سیرجان و در پهنۀ سنندج - سیرجان بیشتر از پهنۀ زاگرس چین‌خورده است. همچنین نتایج بررسی توان لرزه‌زایی گسل‌ها نشان می‌دهند بیشتر گسل‌های مطالعه‌شده، توان لرزه‌زایی زیادی دارند. نتایج پهنه‌بندی خطر گسل روی مخروط‌افکنه‌ها نیز نشان می‌دهند ٥٤/٠ مناطق مسکونی، ٥٢/٠ زمین زراعی، ٥٩/٠ چشمه‌ها و ٤٦/٠ خطوط ارتباطی واقع روی مخروط‌افکنه‌های مطالعه‌شده (در غرب کشور) در حریم ١٠٠٠ متری گسل (محدودۀ با خطر زیاد) قرار دارند.
مقاله پژوهشی
محمد مهدی تقی زاده؛ امیرحسین حلبیان؛ محمود عالی پور؛ حسین کیومرثی
چکیده
برداشت‌های بی‌رویه از آبهای زیرزمینی سبب کاهش سطح آب‌ها و تغییر کیفیت آنها می‌شوند. میزان هدایت الکتریکی آب، یکی از شاخص‌های مؤثر در تعیین میزان تغییر آبهای زیرزمینی است؛ به شکلی که میزان شوری آب با برداشت بی‌رویه و کاهش سطح آب زیرزمینی افزایش می‌یابد و این امر، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به زندگی گیاهی و جانوری اکوسیستم ...
بیشتر
برداشت‌های بی‌رویه از آبهای زیرزمینی سبب کاهش سطح آب‌ها و تغییر کیفیت آنها می‌شوند. میزان هدایت الکتریکی آب، یکی از شاخص‌های مؤثر در تعیین میزان تغییر آبهای زیرزمینی است؛ به شکلی که میزان شوری آب با برداشت بی‌رویه و کاهش سطح آب زیرزمینی افزایش می‌یابد و این امر، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به زندگی گیاهی و جانوری اکوسیستم وارد می‌کند. در پژوهش حاضر کوشش شده است با تحلیل فضایی میزان شوری آبهای زیرزمینی دشت نمدان، میزان ارتباط آن با حلقه چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق موجود در دشت تعیین شود. ازاین‌رو، داده‌های 32 چاه مشاهده‌ای موجود در دشت نمدان با روش میان‌یابی در محیط GIS برای تعیین میزان شوری آب زیرزمینی در پنج دستۀ بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بسیارکم در دورۀ آماری ده‌ساله (1380 تا 1389) استفاده شدند و سپس با تلفیق لایه‌های اطلاعاتی سال‌های آماری، میزان شوری آب زیرزمینی تعیین نهایی شد. در نهایت، ارتباط پهنه‌های دارای شوری بسیار زیاد و زیاد با حلقه چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق تعیین و مشخص شد از بین 1311 چاه عمیق موجود در دشت نمدان، 433 حلقه چاه (02/33 درصد) در محدودۀ بسیار زیاد و زیاد قرار دارند و این میزان، برای چاه‌های نیمه‌عمیق 66/12 درصد است. در نتیجه موقعیت چاه‌های عمیق و برداشت بی‌رویه از آنها بر شورشدن آبهای زیرزمینی دشت نمدان تأثیر بسیار زیادی دارد
مقاله پژوهشی
اسماعیل نصرآبادی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، واکاوی تغییرات زمانی - مکانی توزیع فراوانی بارش روزانۀ روزهای بارشی ایران است. به این منظور، از داده‌های بارش روزانۀ میان‌یابی‌شده به روش کریگینگ 1437 ایستگاه همدید، اقلیمی و باران‌سنجی ایران طی دورۀ آماری 01/01/1340 تا 29/12/1382 پایگاه دادۀ اسفزاری استفاده شد. برای بررسی تغییرات توزیع فراوانی بارش کل، داده‌ها به دو دوره ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، واکاوی تغییرات زمانی - مکانی توزیع فراوانی بارش روزانۀ روزهای بارشی ایران است. به این منظور، از داده‌های بارش روزانۀ میان‌یابی‌شده به روش کریگینگ 1437 ایستگاه همدید، اقلیمی و باران‌سنجی ایران طی دورۀ آماری 01/01/1340 تا 29/12/1382 پایگاه دادۀ اسفزاری استفاده شد. برای بررسی تغییرات توزیع فراوانی بارش کل، داده‌ها به دو دوره تقسیم شدند. با برنامه‌نویسی در محیط نرم‌افزار متلب، توابع توزیع خانوادۀ نرمال (نرمال استاندارد و لوگ نرمال) و گاما (گامای دوفراسنجی و نمایی) بر تک‌تک 7187 یاخته در هر دورۀ جداگانه برازش داده شدند و شاخص‌های برازنده‌ترین تابع توزیع فراوانی محاسبه و پراکنش مکانی و تغییرات آنها در هر دوره بررسی شد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهند فقط دو توزیع خانوادۀ گاما با سطح اعتماد 95 درصد شرایط لازم آزمون آماری کلموگراف - اسمیرنف در هر دو دوره را احراز کرده‌اند. تغییرات گستردۀ زمانی و مکانی در توزیع بارش به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های ردیابی تغییر اقلیم تأیید نمی‌شود. محاسبۀ شاخص‌های برازنده‌ترین توزیع با روش گشتاور خطی، تغییرات جزئی در الگوی پراکندگی فضایی این شاخص‌ها را نشان می‌دهد؛ برای نمونه، شاخص انحراف معیار نشان می‌دهد در 63 درصد مساحت کشور ازجمله ایران مرکزی و جنوب ایران، اعتماد به بارش در دورۀ دوم نسبت به دورۀ اول کاهش یافته است و افزایش‌یافتن نبود اطمینان به بارش، زنگ خطری برای آسیب‌پذیری اکوسیستم‌های حساس این مناطق است.
