مقاله پژوهشی
سید ابوالفضل مسعودیان؛ محمد دارند
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 1-14
چکیده
در این پژوهش ناهنجاری فشار تراز دریا در روزهای همراه با رخداد سرماهای فرین ایران بررسی شده است. برای انجام این بررسی به کمک داده های دمای663 ایستگاه همدید و اقلیمی ایران در بازه ی زمانی 1/1/1340 تا 29/12/1382 و به یاری روش کریگینگ دمای ایران بر روی یاخته‌های 18*18 کیلومتر برای کل ایران میانیابی شد و یک آرایهی 5214*15705 به دست آمد. داده‌های ...
بیشتر
در این پژوهش ناهنجاری فشار تراز دریا در روزهای همراه با رخداد سرماهای فرین ایران بررسی شده است. برای انجام این بررسی به کمک داده های دمای663 ایستگاه همدید و اقلیمی ایران در بازه ی زمانی 1/1/1340 تا 29/12/1382 و به یاری روش کریگینگ دمای ایران بر روی یاخته‌های 18*18 کیلومتر برای کل ایران میانیابی شد و یک آرایهی 5214*15705 به دست آمد. داده‌های فشار تراز دریا نیز در همین بازه ی زمانی از پایگاه دادهی NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوس شناسی ایالات متحده امریکا فراهم شد. نخست روزهای همراه با سرمای فرین به کمک نمایه ی انحراف استاندار شده ی دما آشکارسازی شد. سپس مقادیر این نمایه بر حسب بزرگی و گستره ی رخداد سرما مرتب شد و پانصد مورد از سردترین و فراگیرترین سرماهای ایران برگزیده شد. سپس ناهنجاری فشار تراز دریا در روزهای برگزیده محاسبه شد. بررسی ها نشان داد که سردترین و فراگیرترین سرماهای ایران با چهار الگوی ناهنجاری فشار تراز دریا همراه است.
مقاله پژوهشی
مجتبی یمانی؛ سیامک شرفی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 15-32
چکیده
رودخانه‌ها تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند ویژگی‌های زمین شناسی، هیدرولوژیکی، ژئومورفولوژیکی و نحوۀ بهره برداری از آنها در معرض تغییر و تحول می باشند. دراین مطالعه، عوامل موثر در ناپایداری و فرسایش کناری رودخانه هررود در استان لرستان مورد مطالعه قرارگرفته است. عکس‌های هوایی سال 1334 و تصویر ماهواره ای IRS سال 1386 ابزار مقایسه زمانی ...
بیشتر
رودخانه‌ها تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند ویژگی‌های زمین شناسی، هیدرولوژیکی، ژئومورفولوژیکی و نحوۀ بهره برداری از آنها در معرض تغییر و تحول می باشند. دراین مطالعه، عوامل موثر در ناپایداری و فرسایش کناری رودخانه هررود در استان لرستان مورد مطالعه قرارگرفته است. عکس‌های هوایی سال 1334 و تصویر ماهواره ای IRS سال 1386 ابزار مقایسه زمانی تغییرات بوده اند. مسیر رودخانه در محیط نرم افزاری دیجیتایز شده و پارامترهای هندسی مورد نیاز برای نشان دادن تغییرات مورفولوژی رودخانه ترسیم، اندازه گیری و محاسبه شده است. همچنین نمونه رسوباتی که از مسیر رودخانه برداشت شده است در آزمایشگاه دانه سنجی شده و پس از تطبیق با نقشه زمین شناسی مسیر رودخانه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به عوامل هیدرولوژیکی موثر در تغییرات و وجوه اشتراک هندسی، مسیر رود خانه به 3 بازه معین تقسیم گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پارامترهای موثر نشان می دهد که علی رغم کاهش قطر ذرات و افزایش دبی و رسوب از بازه 1 به طرف بازه 3، بیشترین تغییرات در بازۀ اول رخ داده است.کمترین تغییرات در بازه سوم و بالاخره در بازه دوم نیز تغییرات، بیشتر از بازه سوم و کمتر از بازه اول می باشد. بر این اساس، نتایج کلی نشان میدهد که بر خلاف معمول، تغییرات مورفولوژی و فرسایش کناری رودخانه مورد مطالعه از بالادست به طرف پایین دست کاهش یافته است. همچنین یافته‌ها نیز نشان داد که ساختمان زمین شناسی و لیتولوژی بستر و کناره رودخانه، مهمترین عوامل تغییر پایداری بستر به شمار می روند.
مقاله پژوهشی
عادل سپهر؛ محمدرضا اختصاصی؛ سیدعلی المدرسی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 33-50
چکیده
مطالعات ارزیابی و پایش بیابانزایی بر روی دادهها و شاخصهای درست و دقیق به منظور تعیین شاخصهای بیابانزایی برای بکارگیری در برنامههای کاهش و جلوگیری از فرایند بیابانزایی متمرکز شده است. آنچه در ارزیابی بیابانزایی مهم به نظر میرسد امتیازدهی برای اولویتبندی و رتبهبندی شاخصهای بیابانزایی به گونهای ...
بیشتر
مطالعات ارزیابی و پایش بیابانزایی بر روی دادهها و شاخصهای درست و دقیق به منظور تعیین شاخصهای بیابانزایی برای بکارگیری در برنامههای کاهش و جلوگیری از فرایند بیابانزایی متمرکز شده است. آنچه در ارزیابی بیابانزایی مهم به نظر میرسد امتیازدهی برای اولویتبندی و رتبهبندی شاخصهای بیابانزایی به گونهای است که در برنامههای کاهش اثرات این فرایند، قابل استناد باشد. هدف رتبهبندی، ترتیببندی، آرایش دادهها و دادن امتیاز به شاخصهاست. در بسیاری از موارد در رتبهبندی شاخصها، ابهام و عدم اطمینان وجود دارد. در این پژوهش با کمک تئوری فازی و تلفیق آن با روشهای تصمیمگیری چند شاخصه به تعیین سامانه شاخص بیابانزایی به منظور مدیریت ریسک این پدیده پرداخته شده است. در ابتدا شاخصهای موثر در بیابانزایی شناسایی و به وسیله گروه خبرگان ارزیابی و اهمیت هر شاخص تعیین گردید. در نهایت، با تلفیق فازی و روش تاپسیس در قالب مجموعه مثلثی فازی، شاخصها رتبهبندی و سامانه شاخصهای بیابانزایی برای مدیریت ریسک تعیین شد. نتایج پژوهش نشان میدهد کهشاخصهای مربوط به پوشش گیاهی و شاخصهای فشار، اهمیت بالا در بیابانی شدن دارند. بنابراین، در مدیریت ریسک بیابانزایی نقش مهمتری نیز دارند. همچنین ارزیابیها موید توان بالای تلفیق فازی و روش تاپسیس در کاهش ابهام است. لازم به ذکر است این پژوهش در قالب پروژه DesertWatch و انتخاب شاخصها بر اساس DPSIR بوده است.
مقاله پژوهشی
حسین عساکره
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 51-66
چکیده
تغییر عناصر اقلیمی به اشکال مختلفی قابل ردیابی است. در بسیاری مواقع این تغییرات نهان و از طریق مطالعه روند، آشکار نمی‌شوند. در بسیاری مواقع تغییر عناصر اقلیمی در شکل توزیع فراوانی و عمدتاً در دنباله توزیع فراوانی (فرین‌ها) نمایان می‌شوند. در گذشته ردیابی تغییرات از طریق مطالعه تغییر مرکز توزیع فراوانی (میانگین) صورت می‌گرفت ...
بیشتر
تغییر عناصر اقلیمی به اشکال مختلفی قابل ردیابی است. در بسیاری مواقع این تغییرات نهان و از طریق مطالعه روند، آشکار نمی‌شوند. در بسیاری مواقع تغییر عناصر اقلیمی در شکل توزیع فراوانی و عمدتاً در دنباله توزیع فراوانی (فرین‌ها) نمایان می‌شوند. در گذشته ردیابی تغییرات از طریق مطالعه تغییر مرکز توزیع فراوانی (میانگین) صورت می‌گرفت اما اخیراً توجه دانشمندان به دنبالۀ شکل توزیع فراوانی عناصر اقلیمی معطوف شده است. بنابراین بررسی شکل توزیع فراوانی عناصر اقلیمی، نکات بسیار مهمی در خصوص رفتار بلند مدت این عناصر نشان میدهد. شناخت رفتار عناصر اقلیمی براساس شکل توزیع فراوانی آنها به لحاظ علمی و عملی از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. دراین تحقیق با استفاده از مشاهدات روزانه چهار نمایه فرین بارش زنجان ( شامل بیشینه بارش، پنج بارش بزرگ، صدک پنجم و نودو پنجم) و نیز سهم آنها در بارش سالانه طی دوره آماری 2006-1961 و با استفاده از توزیع فرین تعمیم یافته ( GEV )، تغییرات بارش‌های فرین در معرض تحلیل قرار گرفت. هرچند تحلیل روند حاکی از ایستایی فرین‌ها بود اما معلوم شد که چند نوع ناایستایی در مشاهدات رخ داده است. این ناایستایی‌ها به صورت چرخه‌ها، جهش و نیز تغییر توزیع فراوانی قابل رویت است. برای مثال مجموع بارش‌های حاصل از پنج بارش بزرگ حاوی چرخه‌های حدوداً 3 ساله هستند. از سال 1980 به بعد یک تغییر سطح کاهشی در مجموع بارش‌های حاصل از صدک پنجم و سهم آنها در بارش سالانه رخ داده است. شکل توزیع فراوانی بارش‌های حاصل از صدک پنجم در نیمه اول و دوم باهم متفاوت بوده و در نیمه اول از توزیع چوله به چپ به توزیع چوله به راست در نیمه دوم تغییر یافته است. این تغییر توام با کاهش میانگین و چولگی این توزیع بوده است. همچنین تغییرات حادث شده بر صدک پنجم بارش با شدت کم تری در بارش‌های حاصل از صدک نود و پنجم قابل مشاهده است. با تمامی این اوصاف بارش بیشینه و پنج بارش بزرگ از ایستایی بیش تری نسبت به شاخصهای دیگر برخوردارند. بنابراین میتوان استنباط نمود که فراوانی و مقدار بارش‌های سنگین و سبک به سمت کاهش میل نموده‌اند.
مقاله پژوهشی
علی زنگی آبادی؛ امید مبارکی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 67-80
چکیده
جهان به سرعت در حال گسترش زندگی شهری است. در حال حاضر، سرعت رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران نیز شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده و این رشد شتابان، مسائل و معضلات زیادی برای شهرهای بزرگ ایران (بویژه شهر تبریز) بدنبال داشته است. هدف این تحقیق تبیین عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه ...
بیشتر
جهان به سرعت در حال گسترش زندگی شهری است. در حال حاضر، سرعت رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران نیز شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده و این رشد شتابان، مسائل و معضلات زیادی برای شهرهای بزرگ ایران (بویژه شهر تبریز) بدنبال داشته است. هدف این تحقیق تبیین عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی شهر تبریز و پیامدهای آن بوده و روش تحقیق پیمایشی ( Survey ) و کتابخانه‌ای است. شیوه نمونه گیری سهمیه‌ای ( Quota ) است. که توزیع آن به صورت تصادفی در بین 322 نفر از ساکنان حاشیه شمال شهر تبریز صورت گرفته است، و دادهها با استفاده از روشهای آماری و ضرایب همبستگی در نرم افزار Spss تحلیل شده‌اند. نتایج این پژوهش حاکی از آنست؛ از دلایل بسیار مهم حاشیه نشینی در شهر تبریز میتوان به بیکاری، درآمد کم، پایین بودن اجاره بهای مسکن و مهاجرت گسترده از محیط‌های شهری کوچک و روستاهای استان اشاره کرد، که ناشی از عوامل اقتصادی (جاذبه‌های اقتصادی شهر تبریز و دافعه‌های اقتصادی شهرها و روستاهای اطراف) و دافعه‌های اجتماعی – فرهنگی در محل سکونت قبلی بوده است. و این امر موجب بروز انواع ناهنجاری‌های شهری(اشتغال افراد حاشیه نشین در مشاغل کاذب، وجود ساخت و سازهای غیر مجاز، افزایش جرم و جنایت، اثرات نامطلوب فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی ، آلودگی محیط زیست شهری و غیره) شده است.
مقاله پژوهشی
کمال امیدوار؛ عاطفه ابراهیمی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 81-98
چکیده
دما به عنوان شاخصی از شدت گرما، یکی از عناصر اساسی شناخت هوا است. یکی از اشکال تغییرات دما، نوسانات نابهنگام آن به ویژه افت دما تا نقطه انجماداست که به آن یخبندان می گویند. دی ماه سال 1386 سرما و یخبندان شدیدی همه ایران را در بر گرفت. به تبع آن ایران مرکزی نیز چندین روز متوالی شاهد سرمای شدید و یخبندان بود. در این تحقیق به منظور تحلیل ...
بیشتر
دما به عنوان شاخصی از شدت گرما، یکی از عناصر اساسی شناخت هوا است. یکی از اشکال تغییرات دما، نوسانات نابهنگام آن به ویژه افت دما تا نقطه انجماداست که به آن یخبندان می گویند. دی ماه سال 1386 سرما و یخبندان شدیدی همه ایران را در بر گرفت. به تبع آن ایران مرکزی نیز چندین روز متوالی شاهد سرمای شدید و یخبندان بود. در این تحقیق به منظور تحلیل همدیدی (سینوپتیکی) این دوره، نقشه‌های سطح زمین، سطوح 850، 500 و 300 هکتوپاسکال برای ساعات 0000 UTC و 1200 UTC و داده‌های جو بالای ایستگاههای اصفهان، کرمان و یزد از سایت NECP/NCAR استخراج و مورد بررسی قرار گرفت. سپس نقشه‌های سطوح مختلف جو و امگا به وسیله نرم افزار Grads ترسیم شد. آرایش همدیدی این موج سرما نشان میدهد، که این سرما زا نوع فرارفتی بوده و طی روزهای برف و یخبندان، پرفشاری روی روسیه در شمال خزر مستقر بود در سطح 850 هکتوپاسکال نیز پرارتفاع 160 ژئوپتانسیل دکامتر بر روی روسیه بسته شده و به طور مرتب با حرکت واچرخندی خود هوای سرد عرض‌های بالا را به طرف ایران هدایت می‌کرد. این توده هوای جبهه ای به مدت 10 روز بر شمال ایران حاکم بوده و در تمام دوره سرما با ایجاد بلوکینگ موجب ریزش هوای سرد عرض‌های بالا به طرف ایران شده است. همچنین ناوه عمیق کم فشاری نیز از طرف شرق مدیترانه بر روی ایران فعالیت می کرده است. فعالیت همزمان این دو توده هوایی باعث ریزش برف و باران و سرمای شدید در ایران و منطقه مورد مطالعه شده است.
مقاله پژوهشی
مهدی کرمی دهکردی؛ علی اصغر میرک زاده؛ فرشته غیاثوندغیاثی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 99-112
چکیده
گردشگری از مهمترین فعالیتهای انسان معاصر است که همراه با بوجود آوردن تغییراتی شگرف در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روش زندگی انسان‌ها را دگرگون می سازد. همچنین این مقوله یکی از عوامل بسیار مهم در راستای تبادل فرهنگی و آشنایی با ملل دیگر از ابعاد متعدد طبیعی، فرهنگی و. .. می باشد، یکی از انواع مهم گردشگری، گردشگری ...
بیشتر
گردشگری از مهمترین فعالیتهای انسان معاصر است که همراه با بوجود آوردن تغییراتی شگرف در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روش زندگی انسان‌ها را دگرگون می سازد. همچنین این مقوله یکی از عوامل بسیار مهم در راستای تبادل فرهنگی و آشنایی با ملل دیگر از ابعاد متعدد طبیعی، فرهنگی و. .. می باشد، یکی از انواع مهم گردشگری، گردشگری روستایی می باشد، که امروزه جایگاه بسیار بالایی در مطالعات مربوط به توریسم و گردشگری به خود اختصاص داده است. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل موثر بر توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه روستائیان استان چهارمحال و بختیاری بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – پیمایشی در روستاهای هدف گردشگری در استان چهارمحال و بختیاری به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری بود (21548 N= )، که تعداد 264 نفر(سرپرست) از آنها براساس جدول بارتلت، به عنوان نمونه آماری تعیین و از روش تصادفی منظم یا سیستماتیک انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامه ای روا و پایا گردآوری و با استفاده از نرم افزار SPSS 15 و EXCEL تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که هفت عامل برنامه‌ریزی دولتی، مشارکت، فرهنگی – اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و محیط زیست، امنیت و آرامش و تبلیغات و سودمندی در مجموع 04/72 درصد واریانس عوامل موثر بر توسعه گردشگری در این استان را تبیین کرده اند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که شش متغیر عامل برنامه ریزی دولتی، مشارکت، فرهنگی – اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و محیط زیست، امنیت و آرامش در شش گام وارد معادله شدند و در مجموع 2/67 درصد از تغییرات متغییر وابسته تحقیق را تبیین کردند.
مقاله پژوهشی
جمال محمدی؛ حسین پورقیومی؛ محمد قنبری
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 113-128
چکیده
امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری‌ها در شهرها است و سطوح قابل توجهی از فضای شهر را به خود اختصاص میدهد. با توجه به فعالیت‌هایی که در این فضاها صورت می‌گیرد نسبت به سایر کاربری‌های خدمات شهری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. شهر کازرون که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت کمبود مدارس راهنمائی و توزیع ناعادلانه آن به ...
بیشتر
امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری‌ها در شهرها است و سطوح قابل توجهی از فضای شهر را به خود اختصاص میدهد. با توجه به فعالیت‌هایی که در این فضاها صورت می‌گیرد نسبت به سایر کاربری‌های خدمات شهری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. شهر کازرون که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت کمبود مدارس راهنمائی و توزیع ناعادلانه آن به شدت احساس میشود. هدف از انجام این تحقیق تعیین مکانهای مناسب و بعد از آن بهترین مکان برای احداث مدارس راهنمائی جدید در شهر کازرون است. روش پژوهش به کار گرفته شده در این مقاله، روش توصیفی- تحلیلی است. برای این منظور از سامانه اطلاعات جغرافیایی ) (GIS ، مدل همپوشانی شاخصها( IO ) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) استفاده شده است. در این مقاله با بررسی و ارزیابی معیارهای موردنیاز در مکان یابی مدارس راهنمائی و به کارگیری نقشه‌های 1:2000 شهر کازرون، ابتدا با توجه به معیارهای لازم برای مدلسازی مکانهای مناسب مدارس، نقشه‌های معیار تهیه و طبقه بندی مجدد ( Reclassification ) روی آنها انجام گرفت و بعد از آن به روش وزن دهی مقایسه زوجی، که بخشی از روش AHP است، به هر یک از معیارها وزنی داده شد و با استفاده از مدل تهیه شده، لایه‌های اطلاعاتی به روش همپوشانی شاخص تلفیق و مناطق مناسب مشخص شد.در انتها نیز با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی( AHP )، 6 مکان برای احداث مدارس راهنمائی پیشنهاد گردید. همچنین بین این 6 مکان پیشنهادی، اولویت بندی انجام گرفت.
مقاله پژوهشی
سید اسکندر صیدایی؛ زهرا هدایتی مقدم
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 129-146
چکیده
کشور ایران همگام با بسیاری از کشورهای پیشرو جهان نسبت به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی اقدام کرده و تلاش می‌کند با استفاده از این فناوری خدمات دولتی را به دورترین نقاط کشور منتقل نماید. در این راستا اقدامات متعددی صورت گرفته که از مهمترین آنها می توان به اجرای پروژه" تجهیز ده هزار روستای کشور به دفاتر فناوری اطلاعات ...
بیشتر
کشور ایران همگام با بسیاری از کشورهای پیشرو جهان نسبت به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی اقدام کرده و تلاش می‌کند با استفاده از این فناوری خدمات دولتی را به دورترین نقاط کشور منتقل نماید. در این راستا اقدامات متعددی صورت گرفته که از مهمترین آنها می توان به اجرای پروژه" تجهیز ده هزار روستای کشور به دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی"اشاره نمود. تحقیق حاضر به بررسی و ارزیابی نقش دفاترفناوری اطلاعات و ارتباطات در ارائه خدمات به نواحی روستایی پرداخته است. از جمله اهداف تحقیق بررسی توانمندیهای دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارائه خدمات به مناطق روستایی، ارزیابی دستاوردهای اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی دفاتر ICT روستایی و ارائه راهکارهاست. حوزه مورد مطالعه چهار روستای کبوترآباد، مدیسه، مهرگان و سین به ترتیب از شهرستان‌های اصفهان، لنجان، فلاورجان و برخوار ومیمه، و روش تحقیق بکار رفته اسنادی و توصیفی- تحلیلی است. برای تجزیه وتحلیل دادهها و ارائه نتایج از نرم افزارهای Excel ، SPSS و Arcview استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد عملکرد دفاتر ICT روستایی عمدتاً محدود به فعالیتهای اقتصادی و در قالب ارائه خدمات پستی و بانکی بوده و پتانسیل‌های دیگر این دفاتر که عمدتاً مربوط به امکان استفاده از شبکه اینترنت در برای امور آموزشی، کشاورزی، بهداشتی، درمانی و ... است، هنوز شناخته نشده است. نتایج همچنین نشان میدهد میزان جمعیت روستا تاثیر چندانی در میزان موفقیت دفتر ICT روستایی نداشته و میزان موفقیت عملکرد دفاتر تا حدود زیادی به میزان علاقه مندی و دانش مسئولان این دفاتر به حوزه‌های مختلف فعالیت دفاتر مرتبط است.
مقاله پژوهشی
موسی عابدینی؛ ابراهیم مقیمی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 147-166
چکیده
هسته اولیه ( site ) شهر تبریز در سطوح توپوگرافی هموار شکل گرفته ولی به مرور زمان فضاهای خالی حواشی مخاطره آمیز را اشغال نموده است. امروزه کلانشهر تبریز به دلیل تنگناهای ژئومورفولوژیکی به توسعه قطاعی و ساخت شهرکهای اقماری نظیر سهند و مرزداران و غیره، رو آورده است. اخیراً شهرکهای باغمیشه، رشیدیه، ولیعصر، گلپارک، فهمیده در مجاورت ...
بیشتر
هسته اولیه ( site ) شهر تبریز در سطوح توپوگرافی هموار شکل گرفته ولی به مرور زمان فضاهای خالی حواشی مخاطره آمیز را اشغال نموده است. امروزه کلانشهر تبریز به دلیل تنگناهای ژئومورفولوژیکی به توسعه قطاعی و ساخت شهرکهای اقماری نظیر سهند و مرزداران و غیره، رو آورده است. اخیراً شهرکهای باغمیشه، رشیدیه، ولیعصر، گلپارک، فهمیده در مجاورت گسل فعال شمال تبریز (طول گسل170 کیلومتر است) و روی شاخه‌های فرعی آن و در منطقه شیبدار با سازند‌های سست مارنی توسعه یافته و می‌یابند. گسل تبریز با سوابق زمین لرزه‌های متعدد و حتی 7/7 ریشتری، حکایت از منطقه پر ریسک دارد. چندین بار بخش اعظم شهر در اثر زمین لرزه‌های ناشی از همین گسل تخریب شده است. از طرفی منطقه بالاشهر تبریز از لحاظ زمین شناسی دارای تناوبی از لایه‌های مارنی قرمز میوسن آهکدار و نمکدار، کنگلومرا، ماسه سنگ و میان لایه‌های آهکی است. سازند‌های ناپایدار منطقه(مطابق آزمایشات و نتایج میدانی از لحاظ انحلال پذیری، فرونشست و حد خمیرایی بالا) به همراه شیب لایه‌ها، و فعالیت گسل اصلی تبریز و میکرو گسلها، این منطقه شهری را به پر مخاطره ترین بخش مسکونی در شمال غرب کشور مبدل نموده است. نتایج آزمایشات میدانی نگارنده نشان دهنده درصد بالای مواد رسی(7/50 % و سیلتی(6/34) و نشانه خمیری(4/40) در غرب تبریز بعد از میدان راه آهن و حواشی رودخانه تلخه رود است. وجود ماسه( 4/41)و رسی(15/32 نسبتاً بالا با حدخمیرایی (6/36) و شاخص پلاستیکی(30. 3) در محل نواحی شیبدار کوی ولیعصر و منطقه یاغچیان در جنوب شرق تبریز نشان دهنده ناپایداری بالقوه زمین در برابر تنش‌های زمین ساختی است. بررسیهای میدانی نشان داد که گسترش آبرفتهای قدیمی آبرفتی با ترکیبی از پاره سنگهای متوسط و درشت زیاد، با درصد کمتررس در شمال غرب فرودگاه بستر مطمئنی برای توسعه آتی شهر بصوت قطاعی است. نشست سازه‌ها، ترک برداشتن دیوارها و غیره شواهدی است از ناپایداری مقر شهرکهای باغمیشه، فهمیده، ولیعصر و گل پارک و. . . است.
مقاله پژوهشی
احمد علی زارع مهرجردی
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 167-184
چکیده
حرکات پوسته زمین یکی از عوامل مهم در شکل دهی زمین منظره‌هاست، به طوری که تاثیر این حرکان برروی زمین ریخت شناسی وعوارض مربوط آن میتوان با مطالعه شاخصهای ریخت زمین ساخت شناسایی کرد. البرز باختری که دراین تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته در حد فاصل طولهای جغرافیایی˝ 30و 50- ́ 49 درجه خاوری بین دودشت خزر در شمال وقزوین در جنوب قرار گرفته است ...
بیشتر
حرکات پوسته زمین یکی از عوامل مهم در شکل دهی زمین منظره‌هاست، به طوری که تاثیر این حرکان برروی زمین ریخت شناسی وعوارض مربوط آن میتوان با مطالعه شاخصهای ریخت زمین ساخت شناسایی کرد. البرز باختری که دراین تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته در حد فاصل طولهای جغرافیایی˝ 30و 50- ́ 49 درجه خاوری بین دودشت خزر در شمال وقزوین در جنوب قرار گرفته است دراین مطالعه انواع شاخصهای ریخت زمین ساخت نظیر سینوسیه جبهه کوهستان ( smf )، گرادیان رودخانه ( SL )، پهنای دره به عمق ( VF )، عدم تقاران آبراههها ( AF ) و منحنیهای هیپومتری در سی حوضه آبخیز با استفاده از نقشه‌های توپو گرافی وتصاویر ماهوارهای مطالعه شده است. نتایج نشان میدهد سیزده حوضه آبخیز در رده فعال، چهارده حوضه دارای فعالیت متوسط ومابقی حوضهها غیر فعال هستند که این نتیجه گیری با تلفیق کلیه دادهها به دست آمده است.
مقاله پژوهشی
مهدی مؤمنی؛ الهه صابر
دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1391، صفحه 185-200
چکیده
تمرکز شدید و عدم تعادل از جمله ویژگی‌های کشورهای جهان سوم است. این ویژگی، نتیجه سیاست‌های رشد قطبی است که تعداد محدودی از مناطق نقش کلیدی داشته و سایر مناطق حاشیه‌ای عمل می‌نمایند. شناخت و سعی در برقراری تعادل و توازنی منطقی در نظام شبکه شهری از جمله راهبردهای موثر در ساماندهی فضا و تسهیل در فرایند نیل به توسعه پایدار است. بدین ...
بیشتر
تمرکز شدید و عدم تعادل از جمله ویژگی‌های کشورهای جهان سوم است. این ویژگی، نتیجه سیاست‌های رشد قطبی است که تعداد محدودی از مناطق نقش کلیدی داشته و سایر مناطق حاشیه‌ای عمل می‌نمایند. شناخت و سعی در برقراری تعادل و توازنی منطقی در نظام شبکه شهری از جمله راهبردهای موثر در ساماندهی فضا و تسهیل در فرایند نیل به توسعه پایدار است. بدین منظور هدف کلی از این مطالعه، ارزیابی درجه توسعه یافتگی شهر نایین در سطح استان اصفهان و تعیین سطح توسعه یافتگی این شهر به لحاظ برخورداری از شاخصهای توسعه با استفاده از آخرین آمار و اطلاعات مربوط است. نوع تحقیق کاربردی بوده، روش کار در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. برای ارزیابی سطح توسعه شهرهای استان اصفهان و تعیین سطح توسعه یافتگی از مدل تاکسونومی عددی با انتخاب 30 متغیر در قالب شاخصهای فرهنگی، بهداشتی و نهادی– کالبدی استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده تمرکز امکانات و خدمات در مرکز استان است. این نتایج نشان میدهد که اکثریت شهرهای استان در حال توسعه هستند.
