جواد خوشحال؛ جواد خوشحال؛ طلعت یساری؛ حمید نوری
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 1-16
چکیده
چکیده برای مطالعه نیازهای حرارتی مراحل نمو آفتابگردان بر اساس تعداد روز و درجه روز- رشدهای تجمعی و ارتباط این مراحل با رشد رویشی و عملکرد دانه و روغن، 14 هیبرید و یک رقم آزاد گرده‌افشان آفتابگردان، در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان در سال 1384 مقایسه شدند. اثر ژنوتیپ بر تعداد روز و ...
بیشتر
چکیده برای مطالعه نیازهای حرارتی مراحل نمو آفتابگردان بر اساس تعداد روز و درجه روز- رشدهای تجمعی و ارتباط این مراحل با رشد رویشی و عملکرد دانه و روغن، 14 هیبرید و یک رقم آزاد گرده‌افشان آفتابگردان، در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان در سال 1384 مقایسه شدند. اثر ژنوتیپ بر تعداد روز و درجه روز - رشد تجمعی از کاشت تا مراحل ستارهای، غنچهدهی، شروع گلدهی، 75 درصد گلدهی، گلدهی کامل و رسیدگی فیزیولوژیک بسیار معنیدار بود. خوشهبندی ژنوتیپهای مورد مطالعه، بر اساس چهارده صفت مراحل نموی، آنها را در سه گروه دیررس، متوسط رس و زودرس قرار داد. رقم آزاد گرده افشان مورد مطالعه در گروه متوسط رس قرار گرفت. ضرایب همبستگی بین تعداد روز و درجه روز - رشدهای تجمعی با صفات رشد رویشی و زایشی عمدتاً مثبت و معنیدار بودند. براساس معادله رگرسیون چند متغیره خطی مرحلهای بین عملکرد و مراحل نمو، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک و درجه روز - رشدهای تجمعی مربوطه، مهمترین توجیه کننده عملکرد دانه بودند. درصد روغن با هیچ یک از مراحل نمو و درجه روز- رشدهای تجمعی مربوطه همبستگی معنیداری نداشت.
داود مختاری؛ داود مختاری
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 17-42
چکیده
چکیده راه روستای ارلان (از توابع شهرستان مرند در آذربایجان شرقی در شمال غرب ایران)، جاده‌ای خاکی به طول 7/10 کیلومتر است که عملیات تعریض و مرمت آن از سال 85 آغاز شده است. بی توجهی به ملاحظات ژئومورفولوژیک منطقه در اجرای این عملیات، موجب فعال شدن برخی فرایندهای ژئومورفولوژیک در برخی از قسمت‌های مسیر راه شده است. در این مقاله، علاوه ...
بیشتر
چکیده راه روستای ارلان (از توابع شهرستان مرند در آذربایجان شرقی در شمال غرب ایران)، جاده‌ای خاکی به طول 7/10 کیلومتر است که عملیات تعریض و مرمت آن از سال 85 آغاز شده است. بی توجهی به ملاحظات ژئومورفولوژیک منطقه در اجرای این عملیات، موجب فعال شدن برخی فرایندهای ژئومورفولوژیک در برخی از قسمت‌های مسیر راه شده است. در این مقاله، علاوه بر بررسی و تحلیل وضعیت ژئومورفولوژیک مسیر راه ارلان، سعی شده است تا نقش این گونه عملیات در تغییر چشم اندازها تحلیل شده و بخشی از نتایج تصمیم‌گیری‌هایی که بدون توجه به مسایل ژئومورفیکی صورت می‌گیرد، بررسی و مطالعه گردید. روش مطالعه در این پژوهش مبتنی بر مشاهدات میدانی بوده، برای تکمیل و تفسیر این مشاهدات از نقشه‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی، عکس‌های هوایی و ادبیات موضوع کمک گرفته شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، راه روستایی ارلان در مسیر خود از چهار واحد ژئومورفولوژیک مستقل با فرایندهای خاص عبور می‌کند: 1- مخروط افکنه (سیلاب‌ها و جریانهای آواری ( Debris flows )؛ 2- میوسن قرمز (فرسایش آبکندی و زمین لغزش)؛ 3- دره طوق مانند (افتان‌های سنگی، زمین لغزش و ریزش) و 4) فلات مرتفع(روان شدگی و زمین لغزش).وجود پوششی از نهشته‌های آواری و آبرفتی کواترنری بر روی رسوبات میوسن در سه واحد عمده ژئومورفولوژیک اخیر، نقش عمده‌ای در پایداری دامنه‌های اطراف کوه گچی قلعه‌سی ایفا می کند، ولی از بین رفتن این پوشش‌ها در اثر مرمت‌های اخیر راه ارلان و تظاهر رسوبات مارنی میوسن و استقرار راه بر روی این رسوبات، موجبات تشدید فعالیت فرایندهای ژئومورفیک از قبیل حرکات توده‌ای(زمین لغزش، ریزش، روان‌گرایی) و فرسایش شیاری و آبکندی فراهم نموده است؛ پدیده‌ای که با در نظر گرفتن ملاحظات ژئومورفیکی منطقه امکان کاستن از شدت آن وجود داشت و بی توجهی به تأثیرات بعدی آن می‌تواند ما را به همان پارادایمی که از طریق قطع جنگل‌ها یا فعالیت‌های نابجای کشاورزی و دامداری دچار شدیم، گرفتار کند.
داریوش رحیمی؛ داریوش رحیمی؛ سعید موحدی؛ سعید موحدی؛ حمید برقی؛ حمید برقی
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 43-56
چکیده
چکیده بحران آب یکی از مهمترین مشکلات و مسایل بحران‌های موجود در مدیریت جوامع انسانی و محیط زیست محسوب می‌گردد که تقریباً تمامی ارکان وجودی توسعه در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و ناحیه‌ای را تحت تأثیر خود قرار داده است. عوامل مؤثر در ایجاد بحران مذکور دارای دامنه وسیع طبیعی (هیدرو کلیماتولوژی و..) و انسانی (مدیریتی، مصرفی و...) ...
بیشتر
چکیده بحران آب یکی از مهمترین مشکلات و مسایل بحران‌های موجود در مدیریت جوامع انسانی و محیط زیست محسوب می‌گردد که تقریباً تمامی ارکان وجودی توسعه در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و ناحیه‌ای را تحت تأثیر خود قرار داده است. عوامل مؤثر در ایجاد بحران مذکور دارای دامنه وسیع طبیعی (هیدرو کلیماتولوژی و..) و انسانی (مدیریتی، مصرفی و...) است. محدودیت منابع آب ناشی از رخداد خشکسالی‌های متوالی، یکی از مهمترین معضلات استان سیستان و بلوچستان است. در این مقاله کوشیده‌ایم با بررسی شدت خشکسالی و ناحیه‌بندی آن در محدوده استان، چگونگی رخداد خشکسالی و شدت‌های آن را مشخص کنیم. در بررسی خشکسالی استان سیستان و بلوچستان از روش آماری شاخص درصد نرمال استفاده گردید. بر اساس مطالعه مذکور بین 36 تا 52 درصد از سال‌های (2005-1975) مورد بررسی میزان بارش بیش از میانگین، 10 تا 23 درصد در آستانه خشکسالی، 3 تا 13 درصد خشکسالی ضعیف، 7/6 تا 23 درصد خشکسالی متوسط، 6 تا 20 درصد خشکسالی شدید و 7/6 تا 23 درصد خشکسالی است . همچنین، شدت‌های محاسباتی ایستگاه‌های چابهار، کنارک، خاش و زاهدان در توزیع لوگ نرمال، زابل و زهک در توزیع نرمال، ایرانشهر در توزیع ویبول و سراوان در توزیع نمایی، دارای بهترین برازش بوده، بر اساس شاخص مذکور استان با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای دارای سه پهنه است.
عیسی ابراهیم زاده؛ صادق کریمی
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 57-72
چکیده
چکیده با توجه به حساسیت و شکنندگی سواحل در برابر فرسایش و آلودگی‌ها، اداره ساحل نیازمند یک سیستم مدیریتی کارآمد و یکپارچه است، تا در سایه آن توسعه پایدار در این گونه نواحی امکانپذیر باشد. در ناحیه ساحلی چابهار، عدم هماهنگی برنامه‌ها و کارکرد بخش‌ها و نهاد‌های مختلف در اجرای برنامه‌های توسعه، بهره‌برداری غیر پایدار از منابع ...
بیشتر
چکیده با توجه به حساسیت و شکنندگی سواحل در برابر فرسایش و آلودگی‌ها، اداره ساحل نیازمند یک سیستم مدیریتی کارآمد و یکپارچه است، تا در سایه آن توسعه پایدار در این گونه نواحی امکانپذیر باشد. در ناحیه ساحلی چابهار، عدم هماهنگی برنامه‌ها و کارکرد بخش‌ها و نهاد‌های مختلف در اجرای برنامه‌های توسعه، بهره‌برداری غیر پایدار از منابع آبزی و دیگر فعالیت‌های ساحلی به آلوده شدن ساحل و دریا منجر شده و در عین حال، تعادل فرآیندهای اکوسیستمی را در ساحل دچار اختلال نموده است. به عبارت دیگر، با افزایش جمعیت در ناحیه ساحلی چابهار و افزایش فعالیت صیادی، نا آگاهی نهاد‌های ساحلی از روابط و فرآیندهای زیستی موجود در ساحل و دریا، اجرای طرح‌هایی که از استانداردهای زیست- محیطی پیروی نمی‌کنند، جریان بر هم کنش طبیعی این روابط را مشکل کرده است. این امر، در دراز مدت باعث تسریع فرسایش ساحلی و از بین رفتن گونه‌های مختلف آبزیان در نوار ساحلی خواهد شد. تنگناها و محدودیت‌های طبیعی نیز در این میان، زمینه را برای عدم توجه کافی به مسایل زیست- محیطی در جریان فعالیت‌های انسانی در این ناحیه تا حدودی فراهم ساخته است. یافته‌های حاصل از این پژوهش، بیانگر آن است که تدوین راهبردهای توسعه زیست- محیطی، نیازمند آگاهی یافتن از فرآیندهای اکوسیستمی دریا و ساحل، شناخت محدودیت‌ها و توانمندی‌های محیط طبیعی همچنین نقش سازنده کارکردهای مدیریت ساحلی است. در این مقاله، پس از بررسی محدودیت‌ها و توانمندی‌های محیط طبیعی وکارکردهای مدیریتی ساحل، به ارایه راهبردهای توسعه زیست- محیطی سواحل چابهار در افق‌های آتی توسعه این ناحیه پرداخته‌ایم.
سیدحسین میرموسوی؛ یونس اکبرزاده
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 73-84
چکیده
چکیده این مطالعه در جهت ایجاد زمینه برای برنامه‌ریزی به منظور کاهش خسارات تگرگ در مناطق آسیب‌پذیر استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. برای این منظور، از اطلاعات روزانه مربوط به بارش تگرگ شش ایستگاه هواشناسی استان آذربایجان شرقی در طی دوره آماری بین سال‌های 2006- 1987 استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که بیشترین فراوانی ...
بیشتر
چکیده این مطالعه در جهت ایجاد زمینه برای برنامه‌ریزی به منظور کاهش خسارات تگرگ در مناطق آسیب‌پذیر استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. برای این منظور، از اطلاعات روزانه مربوط به بارش تگرگ شش ایستگاه هواشناسی استان آذربایجان شرقی در طی دوره آماری بین سال‌های 2006- 1987 استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که بیشترین فراوانی بارش تگرگ در محدوده جنوب غربی استان (شهرستان مراغه) و کمترین فراوانی آن در شمال غربی استان (شهرستان جلفا) اتفاق افتاده است و توزیع پواسن، برازش مناسبی را نسبت به دادههای تگرگ در منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد.
امیر گندمکار؛ امیر گندمکار
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 85-100
چکیده
چکیده ایران، سرشار از منابع انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر است. موقعیت جغرافیایی کشور ایران موجب شده است که منبع بسیار بزرگی از انرژی‌های خورشیدی و بادی در آن موجود باشد. این دو منبع انرژی تجدیدپذیر، رایگان و با محیط زیست سازگار هستند.بررسی آمار ده ساله وزش باد در ایستگاه‌های سینوپتیک کشور ایران نشان داد که بسیاری از نواحی ...
بیشتر
چکیده ایران، سرشار از منابع انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر است. موقعیت جغرافیایی کشور ایران موجب شده است که منبع بسیار بزرگی از انرژی‌های خورشیدی و بادی در آن موجود باشد. این دو منبع انرژی تجدیدپذیر، رایگان و با محیط زیست سازگار هستند.بررسی آمار ده ساله وزش باد در ایستگاه‌های سینوپتیک کشور ایران نشان داد که بسیاری از نواحی ایران، از جمله نواحی ساحلی دریای عمان و جزایر خلیج فارس، نواحی ساحلی استان خوزستان و نواحی شرقی کشور به همراه چند نقطه پراکنده مانند: منجیل، رفسنجان، اردبیل و بیجار بادخیز هستند و در آنها توان تولید برقبادی، بویژه در فصل تابستان وجود دارد. البته، در بسیاری از نقاط دیگر کشور هم در زمانهای محدودی از سال توان تولید برقبادی وجود دارد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، ایستگاه‌های سینوپتیک از نظر سرعت وزش باد، در چهار گروه مختلف قرار میگیرند: گروه اول در بیشتر زمانهای سال توان بادخیزی بالایی دارند؛ گروه دوم در برخی زمانهای سال در بخشهایی از شبانه روز توان بادخیزی بالایی دارند؛ گروه سوم در زمانهای محدودی از سال دارای توان بادخیزی دارند و گروه چهارم در تمام طول سال توان بادخیزی درخور توجهی ندارند.
علی نجفی؛ مسعود نصری؛ مسعود نصری
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1388، صفحه 101-118
چکیده
چکیده کنترل و کاهش تأثیرات مخرب سیل، با تکیه بر شناسایی عوامل دخیل در بروز و تشدید آن، با هدف تخفیف شدت و بزرگی دبی‌های سیلابی از اصول مهم مدیریت منابع آب و خاک است. بر این اساس، شناسایی و تعیین مهمترین عوامل و پارامترهای تأثیرگذار در ایجاد و تشدید دبی‌های سیلابی در حوضه آبخیز اصفهان – سیرجان واقع در بخش مرکزی ایران (با مساحت 99300 ...
بیشتر
چکیده کنترل و کاهش تأثیرات مخرب سیل، با تکیه بر شناسایی عوامل دخیل در بروز و تشدید آن، با هدف تخفیف شدت و بزرگی دبی‌های سیلابی از اصول مهم مدیریت منابع آب و خاک است. بر این اساس، شناسایی و تعیین مهمترین عوامل و پارامترهای تأثیرگذار در ایجاد و تشدید دبی‌های سیلابی در حوضه آبخیز اصفهان – سیرجان واقع در بخش مرکزی ایران (با مساحت 99300 کیلومتر مربع) و با استفاده از آمار بازسازی شده دبی‌های مربوط به 14 ایستگاه هیدرومتری موجود در این حوضه، با بهره‌گیری از تکنیک آماری تجزیه و تحلیل عاملی مد نظر قرار گرفت. در این مطالعه، عوامل مؤثر در سیلاب شامل ویژگی‌های مربوط به توپوگرافی، آب و هوا، هیدرولوژی، خاک، زمین‌شناسی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی زیرحوضه‌های منتهی به ایستگاه‌های هیدرومتری تعیین و محاسبه گردید. نتایج حاصل از انجام تحلیل عاملی نشان داد که عوامل زمان تمرکز با وزن 9/37 درصد، شیب سطح حوضه با 29 درصد و تراکم زهکشی آبراهه‌های درجه 1 با وزن 6/24 درصد، دارای بیشترین تأثیر در ایجاد و یا تشدید دبی‌های سیلابی در منطقه مورد مطالعه است. بنابراین، در راستای مدیریت و حفاظت منابع آب و خاک حوضه‌های آبخیز، لزوم بررسی و ارایه راهکارهای علمی و اجرایی به منظور کاهش تأثیرات منفی این عوامل در پدیده سیلاب در هر یک از زیرحوضه‌های مورد مطالعه ضروری است.
